پل کیزوچاکا؛ پلی معلق از جنس الیاف گیاهی در پرو

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۸/۱۸ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۱۲/۲۶ به‌روزرسانی شده است.}

پل کیزوچاکا (Q’eswachaka) که یکی از جاهای دیدنی پرو محسوب می‌شود، پلی ۳۶ متری است که از کابل‌های گیاهی ساخته شده و یادگاری از تمدن اینکاها است. این پل برای مدت پنج قرن به‌طور مداوم بازسازی شده و مورد استفاده مردم محلی قرار گرفته است. کیزوچاکا که روی رود آپوریماک (Apurímac River) و در ارتفاعات آمریکای جنوبی قرار دارد، وسیله‌ ارتباطی مردم با آن‌طرف رودخانه به شمار می‌رود.

هر بهار مردم از محله‌های مختلف برای جشن بازسازی این پل گرد هم می‌آیند. آن‌ها با هم کار می‌کنند، روستایی‌ها حجم بسیاری از الیاف و ریسمان‌های گیاهی جمع می‌کنند. آن‌ها بیشتر از ۲۰۰ متر الیاف ضخیم که از ران یک انسان هم ضخیم‌تر هستند جمع می‌کنند و به سرعت ریسمان‌های کهنه‌ پل را می‌برند و در این موقع شاید پل از همیشه ضعیف‌تر باشد و بعد از این مرحله، ریسمان‌های جدید را در ساختار پل جاگذاری می‌کنند. ظرف مدت سه روز، با دعا و کار سخت و همچنین طی جشنی، پل تازه جایگزین پل قدیمی می‌شود.

پل کیزوچاکا در طول پنج قرن مورد بازسازی و استفاده‌ مردم قرار گرفته است. برای صدها سال این پل تنها راه ارتباطی مردم روستایی دو طرف رودخانه در یکی از مناطق کوهستانی پرو بوده است. مانند بسیاری از پل‌هایی که از زمان اینکاها تا به امروز باقی مانده است، این پل هم یادگاری از سیستم حمل و نقل و ارتباطی پیشرفته‌ آن‌ها در گذشته بوده است. این پل دو جاده‌ مهم اینکایی را به هم متصل می‌کند. طول این جاده‌ها بیش از ۱۹۰ کیلومتر است. این جاده روستاهای کوچک را به هم مرتبط کرده و همین طور از آن برای رفت و آمد سربازها و پیام‌آوران به امپراتوری استفاده می‌شده است.

_{پیرمردی در آغاز مراسم از روی پل معلق عبور می‌کند.}

خوزه باریرو (José Barreiro)، مدیر موزه‌ ملی اسمیتسونیان سرخپوستان آمریکا (Smithsonian National Museum of the American Indian) دراین‌باره می‌گوید:

پیشرفت سیستم حمل و نقل از نظر اینکاها بسیار مهم بود. آن‌ها اعتقاد داشتند که باید جهان را تبدیل به مکانی پیشرفته کرد و فورا بعد از جنگ و هرج و مرج به فکر ساختن و پیشرفت کردن می‌افتادند.

باریرو در مورد این پل تحقیقات بسیاری انجام داده است. او ادامه می‌دهد:

ساخت این پل نتیجه‌ کشورگشایی امپراتوری به نام کوزکو (Cuzco) بوده است. این پل در طبیعتی خشن و نامناسب، برای کارهای عمرانی ساخته شده است.

اسپانیایی‌هایی که سبب سرنگونی این امپراتوری در قرن شانزدهم میلادی شدند، تحت‌تاثیر مهندسی این پل قرار گرفته و از آن برای ساخت تعداد بسیاری پل روی رودخانه‌ها الهام گرفتند. آن‌ها پل‌های چوبی بسیاری در گذشته ساخته‌اند.

_{در این عکس خانم‌های روستایی در حال درست کردن الیاف اولیه هستند.}

با گذشت زمان بسیاری از این پل‌ها خراب شدند. از تعدادی از این پل‌ها هم به‌صورت غلط استفاده شد که سبب خرابی و متروک شدن آن‌ها شد. با گسترش سیستم جاده‌سازی و حمل و نقل با خوردو در قرن بیستم بسیاری از این پل‌ها بدون استفاده رها شدند.

_{پل قدیمی بعد از ساخت پل جدید به داخل رودخانه رها می‌شود.}

آیین و مراسم بازسازی این پل از سالیان دور بیشتر به خاطر انزوای این روستاها از جامعه‌ مدرن امروزی همچنان دست نخورده باقی مانده است. پل کیزوچاکا وسیله‌ ارتباطی روستاییانی با چهار زبان هوینچیری (Huinchiri)، چوپیباندا (Chaupibanda)، چوکویونا (Chaupibanda) و کولانا (Ccollana) است. علی‌رغم اینکه پلی فلزی در همین نزدیکی برای تردد خودرو‌ها ساخته شده است، مردم این منطقه ترجیح می‌دهند با پای پیاده از پل قدیمی عبور کنند.

پل کیزوچاکا در سال ۲۰۱۳ میلادی به‌عنوان میراث فرهنگی در یونسکو ثبت شد.

_{برگ‌های سبز کاکائو نقش مهمی در زندگی مردم این منطقه دارد. مردی در حین مراسم برگ کاکائو بین شرکت‌کنندگان تقسیم می‌کند.}

باریرو می‌گوید:

با دیدن این پل می‌توان به تمدن پانصد ساله‌ بشریت خیره شد. بعد از اینکه امپراتوری مدرن اینکاها نابود شد، فرهنگ مردم در همان سطح روستایی باقی ماند.

نکته‌ اصلی مراسم بازسازی این پل در قلب واژه‌ همکاری نهفته است. مردم طی این مراسم روحیه‌ کار کردن با یکدیگر را در خود زنده نگاه می‌دارند. مردم روستاهای مختلف به هم ملحق شده و ضمن آشنایی با یکدیگر برای نگهداری این میراث ارزشمند بدون انتظار پرداخت هرگونه حق‌الزحمه با هم تلاش می‌کنند. آن‌ها می‌دانند که بعد از اتمام این پروژه همه به‌صورت یکسان از پل استفاده خواهند کرد.

روش‌های بازسازی این پل از نسلی به نسل بعد منتقل شده و طی سال‌ها مقدار کمی عوض شده است. بازسازی با جمع‌آوری ریسمان‌های گیاهی طویل که دور هم پیچیده می‌شوند، شروع می‌شود. تمام این ریسمان‌ها دوباره به دور هم پیچیده می‌شوند و این کار بارها تکرار می‌شود تا در نهایت کابل‌ها ضخیم و مستحکمی که توانایی حمل وزن پل و بار را دارد، درست می‌شود. در آخرین مرحله، مردم برای کشیدن و جاگذاری کابل‌ها گرد هم می‌آیند.

کابل‌ها به کمک صخره‌های عظیمی که در منطقه هستند، مهار می‌شوند. روستایی‌هایی که باتجربه‌تر هستند این وظیفه را به عهده گرفته و این روند را از دو طرف و کناره‌های پل به‌سمت وسط پل انجام می‌دهند. آن‌ها کناره‌های پل و همین طور کف آن را با ریسمان‌ها می‌پیچند. زمانی که به میانه‌ پل رسیدند یعنی پل جدید آماده است.

باریرو می‌گوید:

موردی که در طی سال‌های اخیر در ساخت این پل عوض شده مربوط به تعداد دفعات بازسازی پل است. آن‌ها در گذشته پل را هر سه سال یکبار تعمیر می‌کردند، ولی با توجه به گسترش امکانات و همین طور علاقه‌مندی گردشگران به بازدید از این پل و جشن بازسازی آن، امروزی روستایی‌ها سالی یک بار پل را بازسازی می‌کنند. البته این موضوع مربوط به استفاده‌ بیشتر از پل و استهلاک آن هم می‌شود که روستاییان برای بالا بردن امنیت مجبور به تعمیر زودتر پل می‌شوند.

زمانی که ساخت پل تمام شد، روستایی‌ها با برگزاری مراسمی که شامل موسیقی و عبادت است، این موفقیت را جشن می‌گیرند.