پاییز میراث فرهنگی ایران در ۱۴۰۰

بی‌شک، یکی از مشکلات جدی برای میراث فرهنگی ایران حفاظت از میراث تاریخی و فرهنگی است. تخریب بافت‌های تاریخی به بهانه‌های مختلف و نبود توانایی کافی جهت حفاظت از آثار، تامین نشدن اعتبار برای مرمت بناهای تاریخی و افزایش سرقت آثار از جمله مشکلاتی است که میراث فرهنگی ایران با آن دست و پنجه نرم می کند.

در طول سال‌های گذشته بنا و آثار تاریخی‌ کم نبودند که به دلیل بی‌توجهی متولیان امر یا از بین رفته و یا در آستانه فروپاشی‌اند، در همین راستا در سلسله گزارش‌هایی به بررسی وضعیت میراث فرهنگی ایران در طول دو سال گذشته و اهمیت حفظ و صیانت از میراث فرهنگی و همچنین آثار و بناهای تاریخی که مورد بی‌مهری متولیان قرار گرفته‌اند، پرداختیم. 

در گزارش‌هایی حوادثی که در در بهار و تابستان سال ۱۴۰۰ برای میراث فرهنگی ایران رخ داده پرداختیم، در این گزارش هم خلاصه‌ای از وضعیت میراث فرهنگی در پاییز سال ۱۴۰۰ می‌آوریم. 

بحرانی‌ترین پایگاه جهانی در خطر تخریب

سوم مهرماه ۱۴۰۰، حکمت‌الله موسوی-مدیرکل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خوزستان از لزوم قطع فوری آب و رطوبت در حال نفوذ به دیواره غربی سازه‌های آبی ـ تاریخی شوشتر به علت رانش بخشی از آن خبر می‌دهد.

موسوی به ایسنا می‌گوید: با توجه به گزارش‌های رسیده از پایگاه میراث ‌جهانی سازه‌های آبی شوشتر مبنی بر نفوذ آب احتمالی از شبکه فاضلاب شهری به دیواره غربی این سازه، بازدیدی از این دیواره‌ها داشتیم و به سرعت موضوع را در دستور کار و بررسی قرار دادیم. متأسفانه درپی نفوذ آب و رطوبت وارد شده، آسیب‌هایی در ایستایی دیواره غربی به‌ وجود آمده است که باعث فاصله گرفتن و شکاف عمیق در توده‌های خاک از دیواره غربی سازه‌ها شد و به همین دلیل و نیز اهمیت موضوع، از نزدیک تهدیدهای احتمالی در بدنه را مشاهده و ارزیابی اولیه کردیم.

در حالیکه سی‌ام آبان ۱۴۰۰، مدیر پایگاه میراث جهانی سازه‌های آبی تاریخی شوشتر این خبر را تکذیب می‌کند.

به گفته محمدرضا بهادری -مدیر پایگاه میراث جهانی سازه های آبی تاریخی شوشتر، هیچ‌گونه تخریب تازه‌ای در جداره غربی مجموعه آسیاب‌های آبی‌تاریخی شوشتر صورت نگرفته است و  داربستی که در محل جداره درحال حاضر نصب شده، در راستای اجرای تعهدات محول از سوی ستاد مدیریت بحران استانداری به پایگاه میراث‌جهانی شوشتر است که طی جلسه ستاد مدیریت بحران در ۲۰ مهر ۱۴۰۰ که در محل فرمانداری شوشتر باحضور مدیرکل مدیریت بحران و سایر مسوولان ذی‌ربط برگزار و ابلاغ شد.

البته که بیش از یک دهه از زمانی که متولیان، پایگاه میراث جهانی شوشتر را به دلیل وضعیت سازه‌هایش به‌عنوان بحرانی‌ترین پایگاه جهانی کشور معرفی کردند، می‌گذرد؛ مدت زمانی که اتفاقات مختلفی مانند وقوع سیل سراسریِ سه سال قبل، این سازه‌ها را آسیب‌پذیرتر از قبل کرد؛ هرچند هشدارها درباره وضعیت نامطلوب دیوارۀ غربی سازه‌های شوشتر، به پیش از زمان وقوع این سیل برمی‌گردد.

در دی ماه ۱۴۰۰ نیز با آغاز بارش‌های زمستانی، طرحی برای «تثبیت و استحکام‌بخشی جداره غربی» این میراث‌جهانی به بررسی گذاشته می‌شود که تایید نهایی را نگرفته و برای بازنگری و اصلاح فرستاده می‌شود.

کلیسایی در آستانه تصلیب

در سوم مهرماه سال ۱۴۰۰ ، در یکی دیگر از اخباری که در ایسنا منتشر شده، به وضعیت اسفبار «کلیسای لیلیان» در استان مرکزی اشاره می‌شود. در این خبر آمده است: «اخیرا تصاویری در فضای مجازی منتشر شد که حاکی از وضعیت اسفبار یک اثر تاریخی در استان مرکزی بود که اتفاقا در فهرست آثار ملی هم ثبت شده و اگر اوضاعش همینگونه پیش برود، کم کم به صلیب بی مهری کشیده می شود!تصاویر منتشر شده نشان می داد کلیسای ارامنه روستای لیلیان که در بخش کمره شهرستان خمین واقع شده است به پارکینگ ماشین های شخصی و کشاورزی و محلی برای آونگ سنتی انگور و تولید کشمش تبدیل شده است و حتی بخشی از این اثر ثبت شده نیز تخریب شده است.»

مصطفی مرزبان-مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی در خصوص وضعیت این کلیسا به ایسنا می‌گوید: کلیسا و درمانگاه لیلیان در سال ۱۳۸۶ در فهرست آثار ملی ثبت شده، بنا بر گزارشات و تصاویر منتشر شده که در واقع به سه سال پیش مربوط می‌شود، مالک این کلیسا، این محل را به انبار علوفه و پارکینگ تبدیل کرده بود. دو سال پیش اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی، به دلیل شرایط ایجاد شده در کلیسا و تصمیم به تغییر کاربری، اقدام به شکایت از مالک بنا کرد و خوشبختانه دادگاه علیه مالک رای داد و اقدامات او محکوم شد، در دادگاه تجدید نظر نیز مجددا، حکم قبلی تکرار و مالک محکوم شد. بنا دارای مالک خصوصی است و ما در صورت مرمت آن خواهان حفظ کاربری اصلی کلیسا هستیم، اما باید حتما توافق مالک را برای کاربری داشته باشیم.

این گنج متعفن چیزی از رود «راین»کم ندارد!

هفتم مهرماه ۱۴۰۰، سرنوشت تلخ رود «قره‌سوی کرمانشاه» گزارش خبری است که در این روز منتشر می‌شود: «هر روز حجم زیادی فاضلاب وارد قره سو می‌شود تا لقب آلوده‌ترین رودخانه کرمانشاه را به خود بگیرد. وضعیت قره سو روز بروز بغرنج‌تر می شود، اما طرح‌های نجات قره سو و ساماندهی آن در پیچ و خم اعتبارات گم شده‌اند، شاید همه این‌ها بهانه است و همتی مردانه و عزمی جزم می‌خواهد که «قره‌سو» را نجات دهد».

جبار گوهری-سرپرست میراث فرهنگی استان می‌گوید: «قره‌سو» یکی از محورهای اساسی شکل دهنده و یکی از رگ های حیاتی شهر کرمانشاه است که باید احیاء شود. «قره‌سو» می‌توانست در رونق گردشگری کرمانشاه تاثیر داشته باشد، اما شرایط کنونی آن قابلیت این‌که گردشگران را به سمت آن ببریم، ندارد.

تخریب مدرسه‌ای تاریخی در همدان 

دهم مهرماه ۱۴۰۰، این بار خبر تخریب یک مدسه تاریخی در همدان داغ دیگری بر دل میراث فرهنگی ایران می‌گذارد. در این خبر آمده است:«مدیریت شهری همدان تصمیم به تخریبِ یکی از مدارس قدیمی این شهر می‌گیرد. بر اساس مصوبه‌ای که برخی از اعضای شورای شهر همدان اواخر شهریور سال ۹۹ تصویب کردند، «هر نوع ساخت‌وساز در بافت تاریخی این شهر نیازی به استعلام از میراث فرهنگی استان ندارد»، مصوبه‌ای که از همان ابتدا ترس از خشکاندن ریشه‌ تاریخِ باقی‌مانده در این شهر قدیمی را به جان و دل داشت و در نخستین قدم‌هایش نیز ساختِ حجره‌ای  در عرصه بقعه تیموری شاهزاده حسینِ همدان، این ادعا را ثابت کرد. حالا و بعد از گذشت یک سال، خبر می‌رسد مدرسه‌ تاریخی «ظفر» باقی‌مانده از دوره پهلوی دوم که تازه تدوین پرونده ثبتی آن انجام شده و روند اداری برای ثبت آن در فهرست آثار ملی کشور در دست انجام بود، تخریب شده است.» 

 حسین زندی – فعال میراث فرهنگی همدان – در گفت‌وگو با ایسنا، درباره‌ این تخریب می‌گوید: «مدرسه ظفر» در رینگ اول شهر همدان، که در اوایل دوره‌ پهلوی دوم ساخته شده بود، در یکی دو روز گذشته یا توسط شهرداری یا با هماهنگی شهرداری تخریب شده است، چون هر تخریبی نیاز به مجوز شهرداری دارد و در واقع این شهرداری است که باید مجوز حضور لودر و خاک‌برداری و تخریب را در هر نقطه از شهر بدهد.

محمود مسگریان-رئیس شورای اسلامی شهر همدان دوشنبه ۱۲ مهرماه در جلسه فوق‌العاده کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر همدان در این باره می‌گوید: این تخریب زمانی اتفاق افتاد که هیچ یک از ارگان‌ها در جریان نبودند در حالیکه باید مراحل قانونی خود را طی می‌کرد و واجد ارزش تاریخی بودنش مشخض می‌شد. هر گونه تغییری در بافت تاریخی استعلام از میراث فرهنگی را لازم دارد که در مورد مدرسه ظفر این اتفاق نیفتاده است. شهرداری که نمی‌تواند ابتدا به ساکن و قبل از تنظیم قرارداد بنا را تخریب کند و اگر هم قراداد تنظیم شود شهرداری مسئول تخریب نیست و مالک باید این کار را انجام دهد. 

او می‌افزاید: بخش عمده‌ای از این حرکت به عهده مالک بوده و اگر مایل به تخریب نبوده باید استعلام می‌کرده است. ممکن است کوتاهی‌هایی هم از طرف شهرداری بوده باشد اما قبل از تخریب باید مالک و میراث فرهنگی به شهرداری اطلاع می‌دادند، علاوه بر این هدف از برگزاری این جلسه این است که از این‌گونه اتفاقات جلوگیری شود.

علی مالمیر-مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان نیز در این جلسه می‌گوید: پیش از تخریب مدرسه ظفر، از سال ۹۲ مطالعاتی در مورد آن آغاز شده بود،  لکه‌های واجد ارزش واقع در بافت تاریخی همدان به صورت پلاک به پلاک به شهرداری ابلاغ شده است و مدرسه ظفر را هم شامل می‌شود. به لحاظ حقوقی در داخل بافت و در مورد بنا، هر آنچه واجد ارزش است باید حفظ شود و اگر قرار است مجوزی صادر شود و اقدامی صورت گیرد باید از میراث فرهنگی استعلام داشته باشد و اگر استعلام هم نمی‌شد، از آنجا که لکه‌های تاریخی و ارزشی اعلام شده، نباید تخریب می‌شد. از طرفی هم مالک اظهار کرده است که بارها در مورد این بنا با شهرداری مکاتباتی داشته و رفع خطر و خاکبرداری توسط او انجام نشده است.

خسارت طوفان به بناهای تاریخی سیستان و بلوچستان 

چهاردهم مهرماه ۱۴۰۰،  خبر ناگوار دیگری که در اوایل پاییز امسال منتشر می‌شود درباره خسارتی است که طوفان به بنای تاریخی سیستان و بلوچستان وارد کرده است. روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان به نقل از مجید کلانوری-معاون میراث فرهنگی خبر می‌دهد که پس از بررسی‌های کارشناسان، برآورد شده طوفان و بارندگی اخیر به بناهای تاریخی جنوب استان و موزه چابهار حدود ۲۰ میلیارد ریال خسارت وارد کرده است.

به گفته کلانوری، بیشترین خسارت به «مقبره بی‌بی زینب» و ساختمان قدیم «فرمانداری چابهار» وارد شده که شامل شسته شدن نماها و تخریب بخش‌هایی از پوشش است که البته در مقبره «بی‌بی زینب» تزیینات بنا را هم تحت‌تاثیر قرار داده و میزان خسارت در این دو بنا حدود ۱۰ میلیارد ریال برآورد شده است. ساختمان‌های پست قدیم، گمرک و قلعه پرتغالی‌های چابهار از بناهای دیگری هستند که بر اثر طوفان شاهین دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند.

تخریب بخشی از پل تاریخی «کوچه» کنگاور

هجدهم مهرماه ۱۴۰۰، پل تاریخی «کوچه»  واقع در شهرستان کنگاور اثری متعلق به دوره صفویان است که طی سال‌های گذشته به دلایل مختلفی از جمله تردد وسائط نقلیه سنگین و سبک آسیب‌هایی به این پل وارد شد، اما با اقدامات میراث فرهنگی استان این آسیب‌ها مرمت شد. این در حالیست که در سال ۱۴۰۰ دوباره بخش‌هایی از این پل تاریخی دچار آسیب شده است.

 کیومرث اعظمی-معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه با تایید آسیب‌دیدگی بخشی از این پل به ایسنا می‌گوید: زمانی این پل دچار خسارت شد که اعتبارات استانی را برای پروژه‌هایمان بسته بودیم. در نهایت از محل اعتبارات ملی مرمت بناها و آثار تاریخی درخواست اعتبار برای مرمت این بنا و چند پروژه دیگر دادیم که مورد موافقت قرار گرفت. به محض تخصیص این اعتبار، اقدامات لازم را برای مرمت این پل انجام خواهیم داد.

یک تخریب دیگر در همدان 

بیستم مهرماه ۱۴۰۰، بعد از تخریب مدرسه «ظفر» در همدان، این بار نوبت به تخریب یک خانه تاریخی که متعلق به دوره پهلوی بوده، می‌رسد. خانه «دکتر شیری» درحالی‌که مراحل ثبت در فهرست آثار ملی را می‌گذراند، تخریب می‌شود. 

حسین زندی، فعال و کنشگر میراث فرهنگی درباره تخریب خانه «دکتر شیری» به ایسنا می‌گوید: این خانه در خیابان جهان‌نمای همدان واقع شده و یکی از عمارت‌های تاریخی هفتادساله است. خانه سرپا بود و هیچ مشکلی نداشت و درحال ثبت بود. نمی‌دانم به چه سرانجامی رسید، اما اطلاع دارم که مراحل ثبت پرونده این خانه در همدان تکمیل شده بود و در تهران هم منتظر جلسات ثبت بود. ظاهرا از جابه‌جایی مدیران شهرداری استفاده کردند و خانه تخریب شد. البته معتقدم بدون چراغ سبز عواملی در شهرداری‌ها این اتفاقات نمی‌تواند رخ دهد؛ چرا که هر نوع ساخت‌وساز و جابه‌جایی آجر، تخریب، خاک‌برداری و ساخت‌وساز با مجوز شهرداری اتفاق می‌افتد.

سیده مریم مختاری‌موسوی-معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنکی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان با اشاره به اینکه شهرداری با ابزارهای بازدارنده می‌تواند در تمام موارد از جابجایی حتی یک آجر تا حضور ماشین آلات سنگین در شهر مطلع شده و اقدامات لازم را انجام دهد، به ایسنا می‌گوید: حال چگونه یک خانه تاریخی با این وسعت و در دل شهر توسط ماشین‌های سنگین در چند مرحله تخریب می‌شود و پلیس ساختمان شهرداری هیچ گونه اطلاعی از این موضوع ندارد؟

*خانه شیری که ۱۹ مهرماه ۱۴۰۰ شبانه نیشتر بولدوزرها به جانش نشست، دهم آبان‌ماه، یعنی حدود ۲۰ روز بعد از تخریب، ثبت شده است.

پیامدهای اظهار نظر وزیر میراث فرهنگی برای محدوده تاریخی پاسارگاد 

بیست و پنجم مهرماه ۱۴۰۰؛ یکی از موضوعات بحث برانگیز در آخرین‌ روزهای مهرماه امسال مربوط به حواشی بازدید عزت‌الله ضرغامی -وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از استان فارس بوده است. ضرغامی در این بازدید اعلام کرده بود که قوانین تعیین حریم اماکن تاریخی انقباضی است و در منطقه پاسارگاد موجب محدودیت کشاورزی به دلیل ممنوعیت حفر چاه آب شده و تجدید نظر در این قوانین لازم است.

سال ۹۸ گزارشی از اداره منابع آب شهرستان پاسارگاد منتشر شد که حاکی از حفر ۱۲۷۰ حلقه چاه در سراسر این شهرستان تا آن زمان بود. از این تعداد، ۱۱۰۰ حلقه چاه به منظور کشاورزی، ۵۰ حلقه چاه برای شرب و حدود ۱۰۰ چاه با هدف صنعتی حفر شده است. علاوه‌بر این، صدها حلقه چاه بدون مجوز نیز حفر شده است. با وجود این، تا کنون گزارش رسمی از فرونشست زمین و آثار مخرب برداشت بی‌رویه آب در دشت و محوطه پاسارگاد بیرون نیامده است. هرچند، آمار سازمان زمین‌شناسی ایران نشان می‌دهد استان فارس از جمله مناطقی است که پدیده فرونشست در آن به حالت بحران درآمده است. بر همین اساس زنگ خطر را در برخی مناطق آن از جمله مرودشت که میراث جهانی تخت جمشید در آن واقع شده به صدا درآورده است. کارشناسان زمین‌شناسی و آب نیز بارها هشدار داده‌اند باید کشاورزی در این استان کم شود و تا حدامکان، برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی کاهش یابد و چاه‌های غیرقانونی پلمب شوند.

در چنین شرایطی این اظهار نظر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی پیرامون منجر به واکنش‌های موافق و مخالفان در سطوح کارشناسان، علاقه‌مندان و فعالان حوزه‌های مختلف میراث فرهنگی و گردشگری و کشاورزی می‌شود. 

طهمورث یوسفی، مدیر کل مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب کشور در این باره معتقد است: موقعیت بناهای تاریخی نظیر تخت جمشید و پاسارگاد به گونه‌ای است که از مخاطرات مختلف در امان باشند و حفر چاه آب در محدوده این آثار، تاثیر زیانباری برای آنها به دنبال ندارد.

در حالیکه حمید فدائی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، در این باره به ایسنا می‌گوید: شهر پارسه تنها به تخت گاه و بناهای بالادست مستقر بر کوه و صخره محدود نمی شود و بناهای زیادی در سطح دشت مانند نقش رستم در مقابل زمین‌های کشاورزی وجود دارند که زمین لرزه و گسل آنها را تهدید می‌کند.

شهرام زارع- باستان‌شناس نیز در گفت‌وگویی با ایسنا، درباره عواقب دست‌کاری در حریم پاسارگاد هشدار می‌دهد و می‌گوید: سخن گفتن از انقباض حریم میراث جهانی پاسارگاد، نه تنها تعرض به نظام علمی و حقوقی محوطه میراث جهانی پاسارگاد است و باعث برهم خوردن نظم این محوطه تاریخی می‌شود، بلکه ممکن است آن را در فهرست میراث جهانی در معرض خطر قرار دهد.

همچنین محمدتقی عطایی ـ پژوهشگر و باستان‌شناس ایرانی که در دهه ۸۰ عضو بنیاد پژوهشی پارسه و پاسارگاد بوده است ـ این رویکرد و حواشی آن را در نتیجه خلاء نظرات کارشناسی می‌داند و درباره پیامد انقباض و تغییر حریم میراث جهانی پاسارگاد، به وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیشنهاد می‌کند: برای پیشگیری از عواقب هرگونه تصمیم غیرکارشناسی، به عاقبت چنین تصمیماتی که در تخت جمشید و شوش اتفاق افتاده است توجه کند و اگر مطلوب بود برای پاسارگاد هم چنین تصمیمی بگیرد.

 «قلعه دختر» کرمانی‌ها با قدمت دوهزار ساله در خطر است

بیست و هشتم مهرماه ۱۴۰۰، گزارشی تصویری از وضعیت نابسامان و تعرض‌هایی که به یک قلعه ۲۲۰۰ ساله در کرمان وارد شده، در ایسنا منتشر می‌شود. 

«قلعه دخترِ ۲۲۰۰ ساله کرمان نه‌تنها امروز دکل مخابراتی دارد، بلکه علاوه بر فضای سبزِ ایجاد شده در آن محوطه، تکیه‌ای چند ده ساله دارد که هر سال برخلاف قول‌وقرارهای میراثی‌ها، به وسعت و امکاناتش هم اضافه می‌هر چند این قلعه در مقاطع تاریخی متفاوت مرمت و بازسازی شده، اما خوش و حریم آن بدون حفاظ، نظارت و نگهبانی رها شده و محل تردد افراد و وسایل نقلیه مختلف است، به حدی که آسیب‌های زیادی به قلعه و حریم آن وارد شده است.»

گزارشی از وضعیت وخیم تالاب بیشه‌دالان

بیست و نهم مهرماه ۱۴۰۰، یکی از گزارش‌های مهرماه ۱۴۰۰ به وضعیت تاسف‌بار تالابی در بروجرد مربوط است. «بیشه‌دالان» نام این تالاب ۹۱۳ هکتاری در جاده بروجرد-آبسرده-چغلوندی و ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر بروجرد و در دشت سیلاخور، است.

تالابی که در سال‌های اخیر به دلایل مختلف از جمله تصرف‌های غیرقانونی اراضی اطراف آن توسط کشاورزان و جاری شدن فاضلاب‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی در محیط زیست تالاب، استفاده بیش از حد سموم رفع آفات، بهره‌برداری تجاری از نیزار اطراف تالاب و شکار بی‌رویه و غیرمجاز اهالی منطقه و از سوی دیگر چندگانگی مدیریتی بین منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، سازمان محیط زیست موجب شده تا وسعت آن تا حد زیادی کاسته شده و نمونه‌های نادر گیاهی و جانوری تالاب نابود شود.

باز هم تخریب در همدان

پنجم آبان ماه ۱۴۰۰، بعد از تخریب مدرسه ظفر و خانه شیری خبر می‌رسد دو خانه تاریخی دیگر یکی منسوب به «خانجانی» در محله آقاجانی بیگ و دیگری خانه‌ تاریخی «خوشبخت» در محله «چُرچُره» همدان در کمتر از ۲۴ ساعت تخریب شده‌اند.

به گفته یک فعال میراث فرهنگی همدان، خانه «خوشبخت» جزو خانه‌های واجد ارزش و مربوط به پهلوی اول است و در حال ثبت بوده و پرونده ثبتی آن نیز آماده شده بود.

حسین زندی، فعال میراث فرهنگی همدان، در گفت‌وگو با ایسنا در این‌باره تاکید می‌کند: مالک بنای خانجانی درخواست پروانه‌ ساخت و ساز کرده و ظاهرا مجوز مورد نیاز را از شهرداری گرفته‌اند.  از دو سال قبل میراث فرهنگی پرونده ثبتی برای خانه‌های تاریخی همدان تشکیل داده بود، این اتفاق در حال حاضر و در بناهای تازه تخریب‌شده رخ می‌دهد، به این شکل است که پرونده ثبتی بناهای تاریخی توسط میراث فرهنگی شکل می‌گیرد و نامه به مالک فرستاده می‌شود که این بنا در حال ثبت است، اما مساله اصلی این است که دفتر ثبت وزارت‌خانه قدم اصلی را برای بررسی این پرونده‌های ثبتی برنمی‌دارد.

او بیان می‌کند: بر اساس اطلاعات موجود دو پرونده از بناهای تاریخی بافت تاریخی همدان که تخریب شده‌اند در سال گذشته به دفتر ثبت آثار تاریخی فرستاده شده‌اند؛ یکی در مرداد ۱۳۹۹ و دیگری در مهرماه سال گذشته؛ اما متاسفانه تا همین امروز دفتر ثبت آثار تاریخی هیچ واکنشی برای بررسی پرونده‌های رسیده به این دفتر نداشته است، آن‌هم در شرایطی که تا کنون چندین جلسه ثبت آثار تاریخیِ کشور تشکیل شده و بناهای مختلفی در سراسر کشور در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند، اما هنوز هیچ توجهی به خانه‌های تاریخی همدان نشده است.

تخریب خانه‌ها در بافت تاریخی همدان که در یکی دو سال گذشته شکل زنجیره‌ای به خود گرفته و این تخریب‌ها در سال ۱۴۰۰ سرعت می‌گیرد، این بناها در حالی تخریب می‌شوند که در حال گذراندن مراحل ثبتی خود بوده‌اند و بعد از تخریب آن‌ها تازه به ثبت ملی می‌رسند. 

زندی این احتمال را مطرح کرده که تخریب‌ها به نوعی واکنش مالکان به ثبت بنا بوده و در این‌باره گفته است: نامه‌هایی که میراث فرهنگی برای ثبت خانه‌ها برای مالکان فرستاده، بدتر مالکان را ترغیب کرده تا آن‌ها خانه‌های خود را خراب کنند. در واقع برای نشان دادن اعتراض نسبت به ثبت خانه‌های‌شان با لودر درحال تخریب این بناهای قدیمی هستند.

سنگ آسیاب آبی ۷۰۰ ساله همدان با نوسان دما شکسته است

هشتم آبان ماه ۱۴۰۰، در دومین ماه پاییز سالی که گذشت، خبری مبنی بر شکستن سنگ آسیاب آبی ۷۰۰ ساله همدان، منتشر می‌شود. 

دکتر اسماعیل همتی‌ازندریانی-سرپرست تیم کاوش آسیاب آبی دانشگاه بوعلی‌سینا، در این باره به ایسنا می‌گوید: سنگ آسیاب آبی کشف شده در دانشگاه بوعلی‌سینا از قبل ترک داشته و بر اثر نوسانات دمایی و آب و هوایی شکسته و سنگ آسیاب به هیچ‌ وجه جابجا نشده است.  آسیاب از نظر بقایای معماری و آثار سالم است و مشکلی هم نداشته و ندارد و اطراف این محوطه حفاظت و نگهبانی انجام می‌شود و امن است و بزرگ کردن این قضیه یک شیطنت خبری است که از طریق دانشگاه پیگیری خواهد شد.

اعتراض به ساخت‌وساز در حریم یک خانه تاریخی

نهم آبان ۱۴۰۰، سید احمد علوی-رئیس کمیته گردشگری شورای شهر تهران در تذکر پیش از دستور خود در جلسه شورای شهر تهران،  از ساخت ساختمان هفت طبقه در مجاور خانه لرزاده و عدم رعایت حریم میراثی این مجموعه توسط شهرداری تهران گلایه کرد و گفت: این ساخت و ساز بدون رعایت حریم میراثی در مجاور خانه لرزاده است.

خانه استاد لرزاده که در خیابان شریعتی، پایین تر از بهارشیراز، انتهای کوچه سخن قرار دارد، پس از سال‌ها در تملک شهرداری قرار گرفته و بازسازی می‌شود و در ۱۷ مهر ۱۳۹۸ و به مناسبت هفته تهران به عنوان خانه معمار گشایش می‌شود.

علوی در این باره می‌گوید: این بنای ثبتی مانند همه بناهای میراثی دارای حقوق حفاظتی از جمله ممنوعیت ساخت سازهای بلندتر از بنای ثبت شده است؛ اما این موضوع در مورد خانه لرزاده رعایت نشده و حتی با وجود تذکرات اعلام شده از سوی شورای شهر تهران، در حریم میراثی خانه موزه لرزاده(خانه معمار) ساختمان هفت طبقه ساخته شده است. جالب اینجاست که طرح ابتدایی ساخت ساختمانی دو طبقه با کاربری آمفی تئاتر بوده که در کمال تعجب به ناگاه تغییر کاربری داده و جایش را ساختمانی هفت طبقه گرفته است.

مرتضی ادیب‌زاده ـ معاون میراث فرهنگی استان تهران ـ در پاسخ به این سوال که چگونه یک ساختمان در حریم اثر ملی ساخته شده، میراث فرهنگی واکنش نداشته و در این سال‌ها ارتفاع آن کوتاه نشده است؟ به ایسنا می‌گوید: زمانی‌که این ساختمان احداث شده، ملک «لرزاده» حریم اختصاصی نداشته، برای همین از میراث فرهنگی استعلام گرفته نشده است. سال ۱۳۹۲ که شهرداری به قصد ایجاد فضای فرهنگی، خانه لرزاده را تملک می‌کند، اقدام به ساخت و ساز می‌کند و ساختمان ضلع جنوب شرقی را که جدید بوده و خیلی هم قدمت نداشته است، تخریب می‌کند و به جای آن ساختمان جدیدی می‌سازد که در تصاویر هوایی از سال ۱۳۹۲ به بعد کاملا مشخص است. این ساختمان در هفت طبقه و در فاصله نزدیک همان ساختمان اصلی (لرزاده) ساخته می‌شود که چون ملک حریم اختصاصی نداشته است از میراث فرهنگی هم استعلام نمی‌گیرند. در حال حاضر نیز برای آن ساختمان کاری نمی‌توان انجام داد، اما اگر عمر آن تمام شود و در آینده بخواهند دوباره بسازند، باید طبق ضابطه حریم باشد که بر آن اساس، ارتفاع باید برابر با ساختمان لرزاده باشد.

تخریب آرام مسجد هزار ساله

 یکی دیگر از خبرهای میراث فرهنگی در  نهم آبان ماه ۱۴۰۰ درباره روند تخریبی یک مسجد سلجوقی در زواره است؛ مسجد پامنار یا «بنکویه» زواره یکی از گنجینه‌های ارزشمند و بی‌نظیر در دوران سلجوقیان معرفی شده که بنای آن ـ طبق مستندات میراث فرهنگی ـ به سال ۴۶۱ هجری قمری ساخته شد و در سال ۱۳۱۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این درحالیست که این بنای تاریخی سال‌هاست مورد بی‌مهری قرار گرفته و با گذشت سال‌ها تخریب‌هایی به آن وارد شده است. برای مثال حدود سال ۱۳۵۹ بخش‌هایی از این مسجد شامل گچ‌بری‌های نفیس بر اثر بی‌توجهی تخریب و به جای آن سالن اجتماعات ساخته می‌شود. همچنین مسجد پامنار دارای هفت محراب تزیین‌شده با گچ‌بری‌های نفیس بود که سه محراب آن زیر گچ پنهان کرده بودند و شبستان زیرزمین مسجد نیز پر شده بود، فقط یک محراب از این مسجد باقی مانده بود.

سال ۱۳۹۷ پس از اعتراض مردم زواره نسبت به وضعیت این مسجد و خرابی آن، اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردستان برای احیا و بازسازی آن به سبک قدیمی اقدام کرد و با انجام مطالعات باستان‌شناسی و بیرون آوردن دو محراب تخریب‌شده و همچنین حذف الحاقات در سالن جدید مسجد، دو محراب‌ زیر گچ رفته در آن سالن نیز به‌دست آمد اما پس از گذشت سه سال از احیای بخش‌هایی از مسجد پامنار، احمد محیط طباطبایی ـ رییس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌های ایران) ـ که زواره زادگاه پدرش میرسیدمحمد محیط طباطبائی پژوهشگر ادبی، مورخ، منتقد و ادیب معاصر ایران است، تصاویری را از این مسجد سلجوقی در اختیار ایسنا قرار می‌دهد که نشان‌دهنده تخریب تدریجی و شاید ناآگاهانه این مسجد است.

بنا براین گزارش، بخش‌هایی از بام مسجد پامنار که بیش از ۹۸۰ سال قدمت دارد، ایزوگام شده است. محراب مسجد که گچ‌بری‌های نفیس و پرکاری دارد و تا کنون با وضعیت نسبتا خوبی بر جای باقی مانده بود، به خاطر نصب بنر، با میخ سوراخ شده است. بالای یکی از محراب‌ها نیز ساعت دیجیتالی بزرگ و روی دیوار خشتی کناری آن کولر و تلویزیون نصب شده است.

تبدیل حوض‌های موزه فرش به باغچه

یکی دیگر از خبرهای پرحاشیه میراث فرهنگی در پاییز ۱۴۰۰، درباره تعییراتی بوده که در ورودی موزه فرش ایجاد می‌شود. بر این اساس هفت حوض موزه فرش به باغچه تبدیل که با واکنش‌ها و انتقادات زیادی روبرو می‌شود.  اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران در این واکنش‌ها، اطلاعیه‌ای صادر می‌کند که در بخشی از آن آمده است: «با توجه به این‌که حوض‌های هفت‌گانه به واسطه عقب‌نشینی سردر و طراحی جدید حصار، در خارج از عرصه موزه فرش قرار گرفته و به محلی برای تجمع زباله و زیست شبانه کارتن‌خواب‌ها تبدیل شده، و همچنین تخلیه زباله و فضولات انسانی سبب ایجاد فضای نامطبوع در ورودی موزه شده بود، از سوی شهرداری منطقه به‌طور موقت فضای داخلی حوض‌ها پس از پاک‌سازی، گل‌کاری شد.»

میرسیداحمد محیط طباطبایی ـ رییس ایکوم ایران ـ درباره کارکرد هفت حوض موزه فرش، توضیح داده است: زمانی که موزه ملی فرش ایران در تهران به عنوان موزه قالیچه‌های شهری در ۲۲ بهمن ۱۳۵۶ افتتاح شد، حصار و نرده‌ای برای تفکیک عمارت موزه از محوطه خیابان وجود نداشت و به همین دلیل این امکان وجود داشت که حوض‌های مقابل آن از آب رونده پر شوند و از طریق چند حوض در نهایت به حوضی روبه‌روی بنای نمازخانه موزه هدایت شوند. هدف معمار از این کار، القای حس وضوخانه برای مخاطب بود. چند جفت کفش پشت نمازخانه و دستی که توسط پرویز تناولی ساخته شده بود به سوی قبله، مجموعه‌ای را می‌ساخت که نماد اعتقادات قالیبافان بود.

«کامران دیبا»معمار این موزه نیز در متنی که در صفحه شخصی‌اش منتشر کرده، یادآور شده است: «تبدیل حوض‌های وضوی موزه فرش تنها تغییر ساده یک کاربری نیست، بلکه مخدوش کردن کانسپت مجموعه از وضو تا نیایش است که شامل هفت حوض وضو، نمازخانه (قبله نما) و نماد دست شهادت است… .»

ماجرای یک سازه غیرقانونی در خانه قوام‌السلطنه

یازدهم آبان ۱۴۰۰، در پی انتشار خبری در فضای مجازی درباره ساخت توالت در ساختمان اندرونی خانه قوام‌اسلطنه، جایی که بنیاد سینمایی فارابی مستقر است، مرتضی ادیب‌زاده ـ معاون میراث فرهنگی استان تهران ـ پس از بازدید از این عمارت و تایید این خبر، به ایسنا می‌گوید: سه‌شنبه ۱۱ آبان ماه از ساختمان فارابی بازدید کردم. شب قبل، کارشناس ما هم بازدیدی داشت. در فضای پشتی یا ضلع غربی این ساختمان، یک ورودی و پلکان دارد که اوایل دهه‌های گذشته مسدودش کرده بودند، به خاطر تغییرات و دخل و تصرفی که برای تبدیل فضای داخلی به بخش اداری انجام شده بود، اما اتفاق جدید در این ساختمان، این است که در فضای زیرپله درحال احداث یک سرویس بهداشتی بودند که ما درحال حاضر این کار را متوقف کرده‌ایم. در عین حال خسارتی به بنا ایجاد نشده است و یک ناظر مستقر می‌کنیم که در فرایند بازگرداندن به وضع سابق، آسیبی به بنا وارد نشود.

«گوردخمه تاق فرهاد» در تصرف کارتن خواب‌ها!

شانزدهم آبان ۱۴۰۰، «گوردخمه تاق فرهاد» در کرمانشاه از دیگر آثار تاریخی ایران است که به دلیل سهل‌الوصول بودن دسترسی به داخل آن باعث شده تا طی سال‌های اخیر به بلاهای مختلفی گرفتار شود. از یادگار نویسی و آسیب هایی که وندالیسم ها به آن وارد کرده‌اند، تا تعرضی که کارتن خواب‌ها و معتادان به آن وارد می‌کنند. 

سیف الله رنجبر-رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان روانسر درباره شرایط کنونی این اثر تاریخی و برنامه میراث فرهنگی برای نجاتش به ایسنا می‌گوید: انجام مستندنگاری این گوردخمه و تپه موسایی اولین اقدامی است که بدنبال این بازدیدها برای گوردخمه در نظر گرفته شد. با انجام این اقدام، در صورت ورود هرگونه آسیب به اثر،  نقشه اصلی آن را در اختیار داریم و امکان بازسازی آن وجود دارد.

اظهارات وزیر میراث فرهنگی درباره نابودی آثار تاریخی

بیست و سوم آبان ۱۴۰۰، عزت‌الله ضرغامی -وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پس از دیدن چند خانه تاریخی در تهران، با انتشار ویدئویی با عنوان «میراث فراموش‌شده!» در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام می‌نویسد: «به دلایل مختلف و برخی سوءتفاهم‌ها کارها نیمه‌کاره رها شده و جسارت تصمیم‌گیری از مدیران مربوطه سلب می‌شود. به تدریج در بازدیدهایی که از ابنیه تاریخی مرمت‌نشده دارم، به این نتیجه می‌رسم که بخش قابل توجهی از میراث ارزشمند ما درحال نابودی کامل است. امروز از خانه رضاخانی، خانه سرهنگ ایرج، عمارت مسعودیه و چند بنای تاریخی دیگر تهران بازدید کردم، تکلیف بعضی چیزها روشن شد.»

ضرغامی معتقد است: به تدریج در بازدیدهایی که از ابنیه تاریخی مرمت‌نشده دارم، به این نتیجه می‌رسم که بخش قابل توجهی از میراث ارزشمند ما درحال نابودی کامل است.

مدرسه تاریخی «مارکار » را دریابید

بیست و نهم آبان ۱۴۰۰، گزارشی در ایسنا برای کمک و توجه به یک مدرسه تاریخی در یزد نوشته می‌شود. مدرسه مارکار که یادگار بازرگان خیر پارسی در شهر یزد است،  این مدرسه حدود ۲۰۰ دانش آموز دارد که فضای آموزشی مورد نیاز آن کافی نبوده و برای مرمت و ساخت فضای آموزشی خود برای استفاده دانش آموزان نیازمند بودجه است. 

در همین راستا، انجمن زرتشتیان تهران با توجه به تعلق این مدرسه به مارکار حمایتی ۱۵ میلیون تومانی داشته‌اند اما به گفته «فرحناز چهل‌مرد» یکی از اعضای انجمن اولیا و مربیان این مدرسه، همچنان برای ساخت و استفاده از فضای زیرزمین نیازمند هزینه است.

سیدمصطفی فاطمی- مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد نیز با بیان این که اولویت‌های کنونی ما بناهای در حال تخریب است، به ایسنا می‌گوید: البته ما در حالت بافت می‌توانیم هزینه کنیم اما در خصوص مدارس نمی‌توانیم اقدام کنیم چرا که متولی اصلی ما نیستیم. مدارس مارکار، ایرانشهر و کیخسروی جزو مدارس ماندگار هستند و ما در خصوص چنین مدارسی، ورود می‌کنیم چرا که در این زمینه، هرساله اعتباری را دریافت می‌شود که با توافق مدرسه در بخش مورد نیاز هزینه می‎کنیم. همچنین در خصوص مدرسه مارکار نیز هزینه‌هایی شده است، در سال گذشته و دو سال قبل، هزینه‌هایی صرف کف‌سازی، بدنه‌سازی و ترمیم پشت‌بام شده است.

هادی مطهریان- معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش ناحیه دو یزد در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این که اعتبارات موجود کفاف بحث تعمیرات و نگهداری مدارس را نمی‌دهد، اظهار می‌کند: اتفاقاتی که در مدرسه‌ها شاهد آن هستیم، همگی با مشارکت مناسب مردم یزد و والدین دانش‌آموزان است که در حیطه‎‌های آموزشی، عمرانی، پرورشی و سایر حوزه‌هاست.بودجه عمرانی که پوشش هزینه‌های جاری را هم بدهد در حال حاضر، موجود نیست و حوزه فعالیت با مشارکت مردم است البته بخشی از هزینه عمرانی را اداره نوسازی مدارس باید تامین کند که پس از تایید طرح عمرانی مروبطه، مشارکت می‌کند.

غارت میراث صنعتی کویر خوریان

هشتم آذر۱۴۰۰، ایسنا گزارش تصویری از وضعیت میراث صنعتی کویر خوریان منتشر می‌کند.در این گزارش به غارت میراث صنعتی کویر خوریان اشاره می‌شود؛ چراکه بخش زیادی از این میراث در طول سال‌های قبل به سرقت رسیده است. 

تاسیسات نفتی خوریان که سال ۱۳۹۸ به عنوان میراث صنعتی در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده، در اختیار شرکت ملی نفت ایران است، اما حفاظت و احیای آن باید با پیگیری‌های شرکت ملی نفت و نظارت وزارت میراث فرهنگی انجام شود. روس‌ها تاسیساتی نفتی را در دوره پهلوی اول و با حفر دو چاه در کویر خوریان استان سمنان ایجاد کردند و در کنار آن هشت بنا برای استفاده‌های مختلف احداث شد؛ اما به دلایلی مثل بی‌کیفیت بودن نفت این منطقه در حدود سال‌های ۱۳۵۲، تاسیسات را رها کردند و روی چاه‌ها را پوشاندند، اما ابزار استخراج نفت را باقی گذاشتند. این اتفاق باعث سرقت بخش زیادی از این میراث در طول سال‌های قبل شده است.

ناجی این بنای قاجاری شوید

نهم آذر۱۴۰۰؛ یک دهه‌ای می‌شود که درباره وضعیت نابسامان برج‌ها و قلعه «اردمین» ساوه هشدار می‌دهند اما انگار این بنای تاریخی نمی‌تواند نظری را برای نجات خود جلب کند، اهالی اردمین و دوستداران میراث فرهنگی آن منطقه یک بار دیگر به ایسنا اطلاع داده‌اند که وضعیت قلعه و برج‌های اردمین رو به وخامت رفته و با وجود پیگیری‌های زیاد، فریادرسی وجود ندارد.

داوود منظوری، استادیار دانشگاه، دوستدار میراث فرهنگی و از اهالی اردمین، درباره وضعیت این قلعه به ایسنا می‌گوید: این آثار باارزش در شرف ویرانی و نابودی کامل قرار دارند. مراجعات مکرر ما اهالی، دهیاری و شورای اسلامی به ادارۀ میراث فرهنگی ساوه و تهران تاکنون نتیجه‌ای نداشته است. از شکایت به سازمان بازرسی کل کشور هم نتیجه‌ای حاصل نشده است.

قلعه و برج‌های اردمین که مستندات تاریخی قدمت آن را به دوره قاجاری نسبت داده‌اند، حدود ۵۸ کیلومتری شمال غربی شهر ساوه در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده است، 

سال ۱۳۹۱ در گزارشی که رسانه‌ای شد از تخریب قلعه اردمین که دارای بخش‌های اندرونی، ایوان‌ها، تالارهای شاه‌نشست و ارسی‌های گره‌کاری شده و برج‌های متعدد بوده و از معماری اشرافی حکایت دارد، خبر داده شد. آن سال‌ها بخش‌هایی از قلعه برای دامداری استفاده می‌شد. سال ۱۳۹۴ بار دیگر درباره سرعت تخریب این قلعه و آن برج‌ها اخطار داده و اعلام شد که جز دامداری، بخش‌هایی از این بنای تاریخی محل زندگی معتادان شده است.  

باز هم نادیده گرفتن بلای جان یک بنای تاریخی در یزد می‌شود

سیزدهم آذر ۱۴۰۰، آب انبار تاریخی «جمک» یکی از بناهای قدیمی یزد به شمار می‌رود که در جوار یکی از پرترددترین معابر این شهر خاک می‌خورد و هیچ متولی و رهگذری به دادش نمی‌رسد. این اثر تاریخی که در ابتدای بلوار کوثر از سمت میدان امام حسین(ع) و در فاصله کمی از ساختمان استانداری یزد به عنوان مهمترین مقرر حکومتی و مدیریتی استان یزد قرار گرفته، در میان اراضی کشاورزی این منطقه که اکنون خشکیده‌ و بایر است، واقع شده است.

این اثر تاریخی که به شماره ۱۳۰۲۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، دچار همان معضلی شده که دیگر آب انبارهای یزد نیز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند به عبارتی یا به محل تجمع مزاحمان یا به محل دور ریختن زباله‌ تبدیل شده‌اند.

«سیدمصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد در خصوص علت بی‌توجهی به این بنای تاریخی ملی اظهار می‌کند: این آب انبار نیز همانند سایر آب انبارها جزو بناهای وقفی در یزد محسوب می‌شود لذا اوقاف متولی حفظ و مرمت آن است.

تخریب پل‌های تاریخی اصفهان 

بیست و ششم آذر ۱۴۰۰، یکی از نگرانی‌های قابل توجه در پاییز ۱۴۰۰ مربوط به تخریب پل‌های تاریخی اصفهان بوده است که از فقدان آب که به وجود آن‌ها معنا و مفهوم می‌بخشد، رنج می‌برند و در این شرایط، با آسیب‌های مختلفی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند؛ از یادگاری‌نویسی‌های ریز و درشت و تخریب‌های انسانی گرفته تا ترک‌های نگران کننده‌ای که متأسفانه پژوهش دقیقی برای تشخیص منبع ایجاد آن انجام نشده است. 

برخی این ترک‌ها را به نشست، برخی به فرونشست و برخی به مرمت نشدن مداوم یا مرمت‌های غیر اصولی بنا نسبت می‌دهند. آنچه اکنون واضح و مسلم به نظر می‌رسد، ضرورت انجام مطالعات کامل درباره علت ایجاد این ترک‌ها و دیگر آسیب‌هاست تا بتوان بر اساس این تشخیص، تصمیمی درست گرفت و برای درمان درد پل‌های تاریخی اصفهان اقدام کرد.

درخواست هنرمندان و دوستداران میراث فرهنگی برای نجات «اقبالیان» 

بیست و هفتم آذر ۱۴۰۰، خانه اقبالیان (حوائجی) یکی دیگر از خانه‌های تاریخی در همدان با قدمت نزدیک به ۶۰ سال و یک اثر معماریِ پیش‌رو و مدرن است اما این خانه تاریخی هم با وجود آن‌که دارای شاخص ثبت در فهرست میراث ملی کشور است، در معرض تخریب قرار می‌گیرد و تعدادی از هنرمندان و دوستداران میراث فرهنگی برای نجات آن اعتراض می‌کنند و خواستار لغو تخریب این اثر تاریخی را می‌شوند. 

در این راستا، پرویز پرستویی و امیرشهاب رضویان ـ بازیگر و کارگردان همدانی ـ و  ۱۱۰ هنرمند دیگر و اعتراض دوستداران میراث فرهنگی، جمعی از معماران ایرانی از مدیرکل میراث فرهنگی همدان درخواست کرده‌اند مانع تخریب خانه «اقبالیان» شود.

اعتراض دوستداران و کنشگران میراث فرهنگی به مرمت دیوارهای «خانه مقدم»

سی‌ام آذر ۱۴۰۰، دوستداران و کنشگران میراث فرهنگی تهران با انتشار تصاویری از تغییرات جداره بیرونی خانه موزه مقدم، نسبت به بدسلیقگی در مرمت دیوارهای «خانه مقدم» اعتراض می‌کنند.

مدیریتِ خانه قاجاری «مقدم» که یکی از گران‌بهاترین خانه‌های جهان لقب گرفته، با دانشگاه تهران است، روابط عمومی اداره موزه‌ها و فضاهای فرهنگی این دانشگاه اول آذرماه ۱۴۰۰  از اجرای عملیات حفاظت، مرمت و زیباسازی نمای دیوار بیرونی خانه موزه مقدم در راستای رطوبت‌زدایی این بخش و حذف لایه گچی آسیب‌دیده، برای جلوگیری از پوسته شدن لایه رنگ و نقاشی دیوارها خبر داده بود. این پروژه با همکاری معاونت زیباسازی شهرداری منطقه ۱۱ تهران اجرا شده است.

روابط عمومی اداره موزه‌ها و فضاهای فرهنگی دانشگاه تهران همچنین درباره تغییراتی که قرار بود در بخشی از نمای بیرونی این خانه اتفاق بیافتد، توضیح داده بود: کمیته‌های تخصصی با حضور مدیران و کارشناسان بخش حفاظت و مرمت خانه موزه مقدم و همچنین  کارشناسان و معاون زیباسازی شهرداری منطقه ۱۱ تشکیل  شده که پس از بررسی شیوه‌های مختلف نماسازی و تمام جوانب  دوام، زیبایی و مسائل حفاظتی، به منظور تناسب نمای بیرونی با معماری و فضاهای داخلی موزه، نمای آجری جایگزین نمای گچی خواهد شد.

 بعد از مرمت دیوارهای این خانه، برخی فعالان و دوستداران میراث فرهنگی با انتشار تصاویری از تغییرات صورت‌گرفته در جریان این مرمت، نسبت به تخریب نمای بیرونی این خانه تاریخی معترض شده‌اند و آن را کاملا ناهمگون با معماری این بنای قاجاری دانسته و خواستار اصلاح سریع آن و مرمت عین به عین نمای بیرونی خانه موزه مقدم شده‌اند.

انتهای پیام