و دوباره «مختارنامه»؛ تکراری‌ترین سریال تاریخ!

خبرآنلاین: به نظر می‌رسد تلویزیون دیگر به فکر تازه کردن تولیدات محرمی خود نیست و همچون سال‌های گذشته به پخش سریال‌های تکراری‌اش بسنده می‌کند، «مختارنامه» امسال هم مهمان تلویزیون است.

صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در مناسبت‌های مذهبی همیشه در تولید آثار پیشتاز بوده و از سال‌ها قبل از چند ماه مانده به آغاز این مناسبت‌ها از جمله ماه رمضان، ماه محرم و یا اعیاد مذهبی دیگر آستین‌ها را برای ساخت آثاری که با موضوعات مختلف مذهبی و مناسبت‌ها همخوانی داشته باشند بالا می‌زدند. این برنامه‌ریزی‌ها اما از چند سال اخیر در تلویزیون به نظر به فراموشی سپرده شده و حالا دیگر مدت‌هاست خبری از سریال‌های تازه تولید و حتی تله فیلم‌های مناسبتی به خصوص برای پخش در ایام ماه محرم نیست و تلویزیون تقریبا از ابتدای دهه ۹۰ تمام توانش را به جای ساخت سریال‌های جدید در پخش سریال‌های تکراری به کار گرفته است.

کمبود بودجه با قهر مخاطب؟

بحث کمبود بودجه و مشکلات اقتصادی که گریبان صدا و سیما را هم گرفته شاید اصلی‌ترین دلیل ساخته نشدن سریال‌های مناسبتی خاصه برای ماه محرم باشد اما به نظر می‌رسد اگر تلویزیون بخواهد در این مسیر همچون گذشته ثابت قدم جلو رود، می‌تواند با برنامه‌ریزی برای تولید آثار جدید اقدام کند. فارغ از بحث بودجه و مشکلات مالی روی برگرداندن مخاطب از شبکه‌های تلویزیونی داخلی نیز دلیل دیگری در این بحث است. به هر حال مدیران صدا و سیما هر چقدر هم که بخواهند با آمار و ارقام سعی در پرمخاطب نشان دادن رسانه‌شان تلاش کنند اما برآیند نظر مردم این است که دیگر مثل گذشته میلی به تماشای تلویزیون ندارند و در خوشبینانه‌ترین حالت از سر بی‌برنامگی کانال‌ها را بالا و پایین می‌کنند و نهایتا چند دقیقه‌ای روی تماشای برنامه یا سریالی متمرکز می‌شوند.

پس یک محاسبه ساده تلویزیونی‌ها را به این نتیجه می‌رساند که حتی اگر قرار است هزینه‌ای برای ساخت آثار جدید در تلویزیون شود بهتر است این پول صرف مجموعه‌هایی شود که یا طنزند چون قطعا مخاطب بیشتری دارند یا سریال‌های آپارتمانی که هزینه کمتری در تولید به خود اختصاص می‌دهند.

ماندگارهای محرمی

هنوز هم خیلی از مخاطبان تلویزیون سریال خاطره‌انگیز و پرطرفدار «شب دهم» ساخته حسن فتحی را به یاد می‌آوردند، مجموعه‌ای که هنوز هم طرفدار دارد و تکرارش هم بیننده‌ها را پای تماشا می‌نشاند.

پس از «شب دهم» نیز چندین سریال برای ماه محرم ساخته شد، از«پریدخت» سامان مقدم بگیرید تا «پرده نشین» بهروز شعیبی و «نفس گرم» محمدمهدی عسگرپور که سال‌های زیادی از پخش‌شان نمی‌گذرد.

هر کدام از این سریال‌ها به اندازه خود طرفدارانی برای خودشان دست و پا کردند اما شاید چندان که باید و شاید نتوانستند موجی تازه در زمینه تولید مجموعه‌های مناسبتی محرمی به راه بیاندازند.

تکرار «مختارنامه» شوخی یا جدی؟

در سال‌های اخیر هم که فقط بازار پخش سریال‌های تکراری گرم است و سریال «مختارنامه» به کارگردانی داود میرباقری تنها گزینه جدی برای پخش از شبکه‌های مختلف تلویزیون است، این سریال آنقدر تکرار داشته که به نظر می‌رسد رکورد پخش سریال تکراری را زده است. با همه این اوصاف تنها گزینه جدی تلویزیون امسال هم مختارنامه است تا بار دیگر حتی پخش تکراری این مجموعه به دستمایه‌ای برای شوخی در فضای مجازی هم بدل شود و انواع و اقسام جوک‌ها درباره‌اش مطرح شود.

امسال هم در اقدامی واقعا عجیب باز هم این سریال از شبکه آی‌فیلم روی آنتن می‌رود تا دست خالی تلویزیون بیش از هر زمان دیگری به چشم بیاید.

پیامی که ضد پیام می‌شود

هدف از پخش مجموعه‌های مناسبتی قطعا پیامی است که می‌توانند برای مخاطب به همراه داشته باشند اما وقتی یک اثر چندین بار در یک مناسبت روی آنتن می‌رود دیگر حتی اثرگذاری‌اش بر مخاطب را هم از دست می‌دهد و پیامش هم به ضد پیام بدل می‌شود.

از سوی دیگر قطعا نگاه‌های مختلف و متفاوتی می‌تواند حتی به یک واقعه تاریخی و مذهبی نیز وجود داشته باشد و به نظر درست نمی‌آید ساخت سریال‌های محرمی با موضوع عاشورا محدود به یک یا دو کارگردان و فیلمساز شود، داود میرباقری دو سریال مهم محرمی را کارگردانی کرده، یکی «معصومیت از دست رفته» و دیگری هم «مختارنامه» که در وصفش زیاد گفتیم.

البته نه تنها برای ایام محرم و صفر، تلویزیون برای روز عاشورا نیز سال‌هاست هیچ تمهیدی نیاندیشیده و فیلم سینمایی «روز واقعه» شهرام اسدی جایش در کنداکتور ثابت مانده است. فیلمی که به نظر مخاطبان تلویزیون سکانس به سکانسش را از بر شده‌اند.

با همه این تفاسیر به نظر می رسد تلویزیون نیازمند یک برنامه‌ریزی درست و دقیق برای مناسبت‌های مختلفش به خصوص ماه محرم و صفر است تا از این تکرار که سالهاست گرفتارش شده رهایی پیدا کند و اثر جدیدی برای عرضه داشته باشد.