واکسن کرونا و دوگانه فقر و غنا

همدلی: زندگى از حرکت ایستاد. دستور توقف به تمام دلخوشى‌ها، انگیزه‌ها، حرکت، تلاش و برنامه‌ریزى در تمام عرصه‌ها توسط بیمارى کرونا خبرى ناگوار براى جهانیان در سال ٢٠٢٠ بود. هواپیماها از پرواز، قطارها از حرکت، اتوبوس‌ها از جاده بازایستادند.

دیدار عزیزان، دست‌بوسى پدر و مادرها، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها حتى در تحویل سال به یک باره قطع و به ناگاه بین همه فاصله افتاد؛ اگر کسى تن به رعایت این فاصله و جدایى نمى‌داد دیدار به قیامت مى‌شد و در جایگاه ابدى سینه قبرستان در غربتى مظلومانه بدون مشایعت دوستان و عزیزان به خاک سپرده مى‌شد.

تلاش دانشمندان و چاره‌جویى براى یافتن درمان قطعى این بیمارى عالم‌گیر بى‌وقفه و مجاهدانه شروع شد و با عشق و علاقه به انسانیت ادامه یافت. سرانجام این تلاش‌ها به بار نشست. ساخت چندین واکسن در دستور کار دانشمندان قرار گرفت. تست موفقیت‌آمیز مراحل سه‌گانه واکسن فایزر به عنوان یکى از واکسن‌هاى مؤثر بر بیمارى کووید -١٩ باعث ایجاد موج مثبت و امیدوارى در تمام عرصه‌هاى اجتماعى، اقتصادى، سیاسى و روانى مردم سراسر جهان شد.

در عرصه اقتصاد، نفت که در آغاز این بلیه به ناگهان به زیر ١٠دلار در بشکه رسیده بود هم اکنون ۵٠دلار و بالاتر را هدف گرفته است؛ شواهد و قرائن خبر از برگشت امید و تلاش در بازار انرژى، چرخش چرخ‌هاى کارخانجات تولیدى در تمامى عرصه‌ها و بازگشت رونق تولید را نشان مى‌دهد.

بازار طلا که در آغاز این بیمارى به دلیل عدم اطمینان مردم به سایر بازارهاى سرمایه میل بى‌سابقه‌‌‌‌اى به جهش پیدا کرده بود و تا نزدیک ٢٠٠٠ دلار در هر اونس رسیده بود تا حدودى آرام ورام شده به طورى که روز گذشته هر انس طلا به کمتر از ١٩٠٠ دلار کاهش یافته است. بازار بورس‌هاى بزرگ رفته رفته رونق دوباره یافته و شاخص‌ها مثبت شده‌‌‌‌‌اند.اغلب کشورهاى متمول و ثروتمند جهان دست به‌کار خرید این واکسن‌ها به‌ویژه واکسن فایزر شده‌‌‌‌‌اند و از سایر انواع واکسن‌ها هم پیش خرید و سفارش داده‌‌‌‌‌اند.

بر اساس گزارش تفصیلى روزنامه لیبراسیون چاپ فرانسه کشورهاى ثروتمند جهان که تنها ١۴درصد جمعیت دنیا را دارند تاکنون ۵٧‌درصد این واکسن‌ها را خریدارى کرده‌‌‌‌‌اند. ۶٧ کشور که بنیه اقتصادى ناچیز یا متوسطى دارند تاکنون موفق به خرید نشده‌‌‌‌‌اند یا اگر هم خرید کرده‌‌‌‌‌اند درصد ناچیزى بوده است.

شیرینى و حلاوتى که ساخت واکسن در کام همه جهانیان ایجاد کرد به مانند بارانى دوباره نهال امید را در وجود همه زنده کرد. حیف که دنیاى صنعتى و توسعه‌یافته یا همان اغنیاء و ثروتمندان شیرینى این کار سترگ و انسانى را در کام جوامع فقیر تا حد زیادى کم کردند و گویى که به قول شادروان پروین اعتصامى رسمى ابدى است که: «پروین توانگران غم مسکین نمى‌خورند/ بیهوده‌اش مکوب که سرد است این حدید.» شاید على‌رغم هوش و ذکاوت ابزارى که کشورهاى توسعه یافته یا ثروتمند دارند هنوز درس لازم را از این بیمارى جهانى نگرفته‌‌‌‌‌اند که در جهان به‌هم پیوسته و متصل کنونى حیاط خلوتى براى کسى باقى نمانده است.

اگر قبلاً همه در اتاق‌هاى شیشه‌‌‌‌اى سکونت داشته و شکننده بود اینک کرونا آنان را به اندازه حجم یک ویروس به‌هم نزدیک کرده است که سخت کشنده است. باید درک کنند که اگر مى‌خواهند در جهانى امن و عارى از کرونا زندگى کنند، زمان اختصاصى‌سازى گذشته است و لاجرم نوع نگاه‌شان را وسعت بخشیده و کل گیتى را ایمن و واکسینه کنند تا خود ایمن بمانند.

انتظار مى‌رود سازمان‌هاى بین‌المللى زیر مجموعه سازمان ملل متحد از جمله سازمان جهانى بهداشت، سازمان‌هاى غیر دولتى خارجى و داخلى تلاش کنند تا با برجسته کردن خطاى فاحش کشورهاى ثروتمند در تهیه و انبار بیش از حد نیاز مردمان‌شان، اهمیت تلاش همدلانه آحاد جامعه جهانى در محو این بیمارى همه‌گیر را متذکر و یادآورى کنند که درس بزرگ کووید – ١٩ را که: «بنى آدم اعضاى یک پیکرند/که در آفرینش ز یک گوهرند/ چو عضوى به درد آورد روزگار / دگر عضوها را نماند قرار»با گوش جان بشنوند و خاطرنشان شوند که این جهان خیلى کوچک و به‌هم فشرده شده است و اگر براى حفظ جان خودتان هم که شده دست سایر کشورهاى جهان را باید گرفت.

از دیگر سو اخبار غیر رسمى که در فضاى مجازى و محافل داخلى کشور خودمان در حال باز نشر است، واجد اهمیت و قابل توجه مسئولین و دست‌‌‌‌‌اندرکاران اداره کشور است. این‌که ضرورت تهیه واکسن مورد تأیید سازمان بهداشت جهانى مورد توجه و خواست عموم مردم اعم از غنى و فقیر است؛ دوم این‌که باز در فضاى مجازى و محافل غیر رسمى نقل است که از کانال کشور‌هایى چون قطر و سوئیس قرار بر واردات واکسن براى موارد خاص است که امید است نادرست باشد و ناشى از اضطراب حاصل از جو روانى جامعه باشد.

هشیارى و حساسیت متولیان بهداشت و درمان کشور و سایر دستگاه‌هاى ذیربط و سرعت در اقدام به تهیه و توزیع کل پهنه سرزمینى موجب آرامش خاطر و روان جامعه خصوصاً فقرا و محرومان خواهد بود. بدون تردید و به استناد یافته‌هاى علمى در خصوص بیمارى کرونا تعلل و افتادن در دوگانه فقیر و غنى چنانکه کشورهاى ثروتمند دنیا عمل کرده‌‌‌‌‌اند، چاره و درمان شکست این بیمارى نخواهد بود

و اگر بنا به هر دلیلى مراقبت و احتیاط لازم صورت نگیرد و به زعم بسیارى از متخصصان ابتدا فقرا و کسانى که بنیه اقتصادى ضعیفى دارند در اولویت واکسیناسیون قرار نگیرند، فقر فقرا عیش اغنیاء و ثروتمندان را به کام آنان تلخ و به باد خواهد داد. استفاده از کمک و به مشارکت طلبیدن مردم در این امر انسانى و حیاتى در کنار ایفاى نقش دولت به عنوان متولى اصلى این مهم تا ریشه‌کنى این بیمارى همه‌گیر به صورت مداوم و شفاف مى‌تواند گره‌گشا باشد.

محسن اورکى کوه‌شور (دکتراى سیاست‌گذارى عمومى)