هنر تسلی دادن به دیگران در ۴ گام

اگر تابه‌حال یکی از عزیزترین آدم‌های زندگی‌تان دچار درد و اندوه شدیدی شده‌باشد، حتما متوجه شده‌اید که تسلی‌دادن به او و به دست آوردن آرامش اصلا کار ساده‌ای نیست. گاهی نمی‌دانیم باید چه بگوییم، چطور رفتار کنیم و چه واکنشی نشان دهیم که مفید باشد. آیا باید امید بدهیم و یا بهتر است راه حل پیشنهاد کنیم؟ شاید هم اینکه کنارش باشیم و صحبت‌هایش را بشنویم، کافی باشد. تسلی دادن به دیگران کاری هنرمندانه و ظریف است.

واقعیت این است که هر فردی در مواجهه با غم و اندوه به برخورد متفاوتی نیاز دارد و اگر نتوانید واکنش مناسبی در قبال ناراحتی او از خود نشان دهید، ممکن است تلاش‌های شما نتیجه معکوسی داشته‌باشد. در این مطلب، می‌خواهیم نگاهی عمیق‌تر به هنر «تسلی‌دادن» داشته‌باشیم و با ۴ مرحله‌ای که افراد عموما در مواجهه با رنج و اندوه طی می‌کنند، آشنا شویم. حتما در ادامه با ما همراه باشید.

مدل چهارگانه مواجهه با سختی‌ها

هر بار که با اندوه شدید و اتفاق ناگواری مواجه می‌شویم، درگیر مدل چهارگانه‌ زیر می‌شویم. در هر مرحله از این مدل، احساسات متفاوتی را تجربه می‌کنیم و به واکنش‌های متفاوتی نیز نیاز داریم. اگر این ۴ مرحله را بشناسید و بدانید که هر فردی در هر یک از این مراحل چه احساساتی را تجربه می‌کند، راحت‌تر می‌توانید با آن‌ها همدلی کنید. در ادامه،‌ این مدل چهارگانه را به‌طور مفصل به شما معرفی کرده‌ایم:

مرحله اول: سردرگمی یا شوک

زمانی که پیشامد ناگوار و غیر منتظره رخ می‌دهد، همه ما برای درک اینکه چه چیزی رخ داده و چه احساسی داریم، نیازمند زمان هستیم. برای درک بهتر این موضوع، تصور کنید که پس از یک سفر طولانی لذت‌بخش به خانه برمی‌گردید و متوجه می‌شوید که از آپارتمان شما دزدی شده و بعضی از اشیای قیمتی شما به‌سرقت رفته‌است. در چنین شرایطی، احتمالا دچار شوک و سردرگمی می‌شوید و نمی‌دانید چه واکنشی باید نشان دهید. اگر یکی از عزیزان شما با چنین رخدادی مواجه شد، بهتر است استراتژی زیر را برای تسلی‌دادن به او درپیش بگیرید:

• سعی کنید با حضور همدلانه و کلماتتان به او نشان دهید که سخت‌بودن شرایط را درک می‌کنید.
• به او بگویید احساساتی که با آن‌ها مواجه است، کاملا طبیعی هستند.
• بدون قطع‌کردن صحبت‌هایش یا ارائه راه حل، به حرف‌هایش گوش کنید.
• اگر هنوز سردرگم است، به او کمک کنید شرایط را درک کند.
• با تأیید حرف‌هایش یا بازگوکردن آن‌ها، به او نشان دهید که درکش می‌کنید.

در این مرحله، نباید تمرکز اصلی شما روی حل مشکل باشد؛ بلکه باید به فرد کمک کنید احساساتش را پردازش کند و از شوک اولیه خارج شود.

مرحله دوم: تجربه احساسات ناخوشایند و عدم آمادگی برای بهترشدن

در این مرحله، فرد احساسات منفی شدیدی را تجربه می‌کند و احتمالا برای عبور از این شرایط، آماده نیست. گاهی اوقات احساساتی مثل غم، خشم و ناراحتی برای فرد ضروری است و به او کمک می‌کند که با آنچه برایش رخ داده است، کنار بیاید. مثلا اگر عزیزی را از دست بدهیم، کاملا طبیعی است که برای مدتی طولانی درگیر غم از دست دادن او باشیم و نخواهیم از حالت ناراحتی و گریه‌کردن بیرون بیاییم.

یا در مثال قبل، اگر از خانه شما دزدی شود، احتمالا نگران ضرورهای مالی پیش‌آمده هستید و نسبت به دزدی که این خسارت را به شما وارد کرده، خشم شدیدی در دلتان احساس می‌کنید. برای کمک به کسی که در این مرحله قرار دارد، می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:

• در این مرحله نیز گوش‌دادن فعالانه مهم است. لطفا خوب به آنچه طرف مقابلتان به زبان می‌آورد گوش کنید و بدون قضاوت یا قطع‌کردن صحبت‌هایش، به او اجازه دهید که احساساتش را بیان کند.
• به او نشان دهید که درکش می‌کنید و احساساتش را می‌پذیرید.
• با بازگویی صحبت‌‌هایش، به او نشان دهید که ناراحتی، عصبانیت و اضطرابش قابل درک است.
• بدون پافشاری یا عجله کردن، به او کمک کنید که کم‌کم از این شرایط خارج شده و وارد مرحله بعدی شود.

توجه کنید که در این مرحله فرد نمی‌خواهد احساس بهتری داشته‌باشد و تلاش برای خوشحال‌کردن او یا ارائه راه‌حل،‌ ممکن است نتیجه عکس داشته‌باشد. بهترین کار این است که با او همدلی کنید و اجازه دهید احساساتش را تخلیه کند.

مرحله سوم: آماده برای بهترشدن

در این مرحله، فرد هنوز با احساسات منفی خود درگیر است، اما از آن‌ها خسته شده و می‌خواهد حس و حال بهتری پیدا کند. در این حالت، نقش شما برای عبور از این شرایط پررنگ‌تر می‌شود.

اگر حس کردید فرد مورد نظر شما تمایل دارد احساسات و عواطف منفی خود را کنار بگذارد، می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:

• به طرف مقابلتان کمک کنید زاویه دیدش را تغییر دهد و از جنبه مثبت‌تری به قضیه نگاه کند. توجه کنید که در این مورد نباید افراط و تفریط به خرج دهید و فرد را دل‌زده کنید.
• از حمایت فیزیکی غافل نشوید. گاهی اوقات مواردی مثل درآغوش‌گرفتن یا فشردن دست، می‌تواند حس بهتری به فرد منتقل کند.
• فرد در این مرحله هنوز با احساساتی مثل غم و اندوه (از شدید تا متوسط)، افسردگی، انواع اضطراب، خشم و احساس گناه مواجه است. حتما باید این احساسات را به‌رسمیت بشناسید و به او نشان دهید که درکش می‌کنید.
• سعی کنید او را به فعالیتی لذت‌بخش مثل پیاده‌روی، سفر و‌ تماشای فیلم ترغیب کنید تا کم‌کم احوالاتش تغییر کند.
• اگر هنوز برایش مبهم است که چرا با چنین احساساتی درگیر است، با او صحبت کنید تا بتواند کلاف‌‌‌های سردرگم ذهنش را باز کند.
• اگر راهکاری می‌شناسید که به رفع سریع مشکل کمک می‌کند، دریغ نکنید.

نکته مهمی که در این مرحله باید به آن توجه داشته‌باشید، این است که روش آرام‌شدن هر شخصی متفاوت است. برخی به شنیدن جملات امیدوارکننده علاقه دارند و بعضی‌های دیگر از شنیدن این صحبت‌ها، عصبی می‌شوند. یکی لمس فیزیکی دوست دارد و دیگری از آن بیزار است. بنابراین، باید مناسب‌ترین واکنش را در قبال احساسات فرد بروز دهید و اگر او را خوب نمی‌شناسید، از خودش بپرسید که چه رفتاری در لحظه حال او را خوب می‌‌کند.

مرحله چهارم: بهترشدن و تلاش برای پیداکردن راه حل

در این مرحله، فرد احساسات منفی خود را پشت سر گذاشته و آماده است که برای رفع مشکلش راهکار عملی پیدا کند. در چنین شرایطی، شما می‌‌توانید با فرد هم‌فکری کنید و او را در مسیر حل مشکلی یاری کنید. در این مورد نیز مثال دزدی را در نظر بگیرید: به دلیل اینکه عزیز شما خسارت مالی دیده، قطعا کمک مالی از سوی اطرافیان راه‌گشا خواهد بود. علاوه بر این، می‌توانید پیشنهاد دهید تا تمهیدات امنیتی بیشتری برای منزلش در نظر بگیرد تا از بروز چنین رخدادی در آینده جلوگیری شود.

برای آنکه در این مرحله نیز نهایت همدلی‌ را به طرف مقابلتان نشان دهید، می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:

• برای پیداکردن راه حل،‌ تمرین طوفان فکری راه بیندازید.
• فهرستی از راه حل‌های احتمالی برای مشکلتان پیدا کنید.
• اگر تجربه و اطلاعات کافی دارید، توصیه‌ها و راهکارهای کاربردی پیشنهاد کنید.
• اگر کمکی از دستتان برمی‌آید،‌ حتما در فرایند حل مسئله حضوری فعال داشته‌باشید.

توجه داشته‌باشید که در این مرحله، حل مسئله مهم‌تر از هم‌‌دردی است. هرچند که فرد همچنان به حمایت نیاز دارد، اما اینکه در مسیر حل مشکل قرار بگیرد، مهم‌تر است.

همدلی یک مهارت ارزشمند است!

تسلی‌دادن به دیگران و همدلی درست، مهارتی است که به ممارست و شناخت دقیق شرایط روحی فرد نیاز دارد. طبق مدل چهارگانه‌ای که در این مطلب معرفی کردیم، آموختیم که یک فرد سوگوار و رنج‌دیده چطور از میان درد و اندوه عبور می‌کند و در هر مرحله، چطور باید با او رفتار کنیم. در آخر، به‌یاد داشته‌باشید که گاه انعکاس یک واقعه در درون آدم‌ها از آن چیزی که به‌نظر می‌رسد، بیشتر است و با کمی همدلی و همراهی، می‌توانیم به دوستان و عزیزانمان کمک کنیم از مراحل سخت زندگی‌شان راحت‌تر عبور کنند. اگر راهکاری برای پرورش مهارت همدلی و تسلی‌دادن به دیگران می‌شناسید،‌ حتما آن را در بخش نظرات با ما نیز مطرح کنید.

منبع: psychologytoday

سلامتی ارزشمندترین دارایی انسان است

دلیل بسیاری از خیانت‌های زناشویی یا طلاق‌ها این است که نمی‌دانیم با شریک زندگی یا همسر خود چگونه ارتباط برقرار کنیم.



این مجموعه صوتی را گوش دهید و تأثیرش بر زندگی مشترکتان را حس کنید.