همچنان «گوزن‌ها» می‌درخشد/ چرا نامی از فیلم‌های ده سال گذشته نیست؟

مهسا بهادری: بیست و یکم شهریور است، روز ملی سینما. به بیش از ۱۰۰ سال قبل بازمی‌گردیم، برادران لومیر، در دسامبر ۱۸۹۵ میلادی برابر با ۱۲۷۴ هجری شمسی دستگاهی را به راه انداختند که سینماتوگراف نام داشت. این دستگاه پیچیده عکس‌های متحرک را نشان می‌داد. لومیر با چرخاندن دسته، آن عکس‌های متحرک را روی پرده‌ای سفید به نمایش می‌گذاشتند. پنج سال از اختراع برادران لومیر گذشت و در سال ۱۲۷۹ شمسی مظفرالدین ‌شاه قاجار از تهران به مقصد اروپا حرکت کرد و در همین سفر برای اولین بار با سینما آشنا شد.

مظفرالدین شاه در بخشی از سفرنامه‌اش نوشته امروز یکشنبه هفدهم تیر ۱۲۷۹ به‌اتفاق میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی به تماشای دستگاه سینموفتوگراف و لانترن ماژیک رفتیم. این حادثه پنج سال پس از رواج اختراع برادران لومیر در پاریس رخ داد. نکته جالب ماجرا این است که شاه این دوربین را اشتباهاً سینموفتوگراف می‌نامد.

زمان بازهم گذشت و اولین فیلم ناطق ایران به نام «دختر لر» به کارگردانی اردشیر ایرانی ساخته شد که مورد استقبال هم قرار گرفت، پس‌ازآن، سینما کم‌کم روبه‌جلو حرکت کرد و فیلم‌های متعددی ساخته شد. بیش از سه دهه از اولین فیلم گذشت و چهار سال پیش از انقلاب اسلامی یعنی در سال ۱۳۵۳ فیلم «گوزن‌ها» به کارگردانی مسعود کیمیایی ساخته شد که در نظرسنجی بین ۵۰ منتقد به‌عنوان بهترین فیلم سینمایی پیش از انقلاب شناخته شد و همان ۵۰ نفر هم «باشو غریبه کوچک» به کارگردانی بهرام بیضایی را بهترین فیلم سینمایی پس از انقلاب دانستند.

حالا در همین میان و به بهانه روز ملی سینما سراغ ۱۰ فعال در تمام شاخه‌های سینمایی رفتیم تا نظر آن‌ها را بدانیم و حدود ۶۰ درصد از آن‌ها «گوزن‌ها» را بهترین فیلم سینمایی پیش از انقلاب دانستند که در این میان نام فیلم «اجاره‌نشین‌ها» به کارگردانی داریوش مهرجویی هم به چشم می‌خورد.

۵۷۲۴۵