نیاز به فرهنگ نقد و انتقادپذیری اخلاق‌محور

این نشست‌ها از آن روی که نشانه‌هایی روایت‌گر نشاط و دردمندی اصحاب دانش با وجود کاستی‌های کمرشکن و بدمدیریت‌های دل‌شکن در کشور در بر داشت، بسیار دلنشین و امیدوارکننده بود. سه نشست علمی که بنده توفیق حضور در آن‌ها را داشتم، به گونه‌ای دیگر و از این روی که گامی در مسیر گسترش فرهنگ نقد به شمار می‌رفت، برای صاحب این قلم، دلنشین‌تر و خوشحال‌کننده‌تر بود. 

نشست نخست برای نقد مجموعه پنج‌جلدی “تاریخ شفاهی حوزه‌های علمیه” (مشخصات جلد اول آن چنین است: فلاح‌زاده، احمد، تاریخ شفاهی حوزه‌های علمیه؛ طرح جامع، زیر نظر: دکتر محسن الویری، قم: دانشگاه باقر العلوم علیه السلام، ۱۴۰۰ ش.) روز یکشنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۰، از ساعت ۱۸ تا ۲۰، با حضور استاد گرامی جناب آقای دکتر داریوش رحمانیان به عنوان ناقد و با دبیری علمی آقای دکتر احمد فلاح‌زاده (مؤلف اصلی کتاب) به میزبانی دانشگاه باقر العلوم علیه السلام برگزار شد. گزارشی کوتاه از این نشست در برخی خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های اطلاع‌رسانی از جمله خبرگزاری حوره به نشانی زیر منتشر شده است:
تاریخ شفاهی حوزه های علمیه در تاریخ شفاهی پرسمانی موثر بوده است

نشست دوم برای نقد کتاب “شیعه و تمدن اسلامی” (مشخصات کتاب: الویری، محسن، شیعه و تمدن اسلامی، (درسنامه)، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، ۱۳۹۶، چ ۲، ۱۴۰۰ ش.) با حضور آقای دکتر سیدرضا مهدی‌نژاد به عنوان ناقد و با دبیری علمی آقای علی احمدی امین به میزبانی معاونت پژوهش و تولید دانشگاه مجازی المصطفی (ص) روز سه‌شنبه ۲۳ آذر ۱۴۰۰ از ساعت ۸ تا ۱۰ برگزار شد.

گزارشی از این نشست هم در برخی خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های اطلاع‌رسانی از جمله خبرگزاری قرآن به نشانی زیر منتشر شده است: پیدایش تمدن اسلامی در گستره امت اسلام/ شیعه تافته جدابافته نیست

نشست سوم با عنوان “تاریخ و ماوراء” با دبیری دکتر حمیدرضا مطهری، روز چهارشنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۰ در مرکز حوزوی پژوهش‌های تاریخ اسلام برگزار شد.این نشست نیز ویژه ارائه و نقد یک دیدگاه در باره پیوند باور به ماوراء با تاریخ‌نگاری بود و همان‌گونه که در یادداشت قبلی این کانال توضیح داده شد، استادان بزرگوار و دانشجویان حاضر در این نشست، نقدها و پرسش‌هایی را مطرح کردند که قرار است در نشست جداگانه دیگری به آن‌ها پاسخ داده و یا در باره آن‌ها گفت‌وگو شود.

نقطه مشترک شوق‌آور و پربهای این سه نشست، تکیه آن‌ها بر نقد بود. در هر سه نشست، در فرازی از سخن خود اشاره کردم که جامعه ما و جامعه علمی ما امروزه بیش از هر زمان دیگر به نقد و رواج فرهنگ نقد و انتقادپذیری اخلاق‌محور نیاز دارد و لازمه نقد گفت‌وگو و فراگرفتن آداب گفت‌وگوست. رواج هر چه بیشتر گفت‌وگو و نقد، فضای مفاهمه نخبگان حوزه‌ای و دانشگاهی را که هم‌اکنون سخت واگراست، تقویت خواهد کرد.

بی‌هیچ بزرگ‌نمایی، من در هر سه نشست مطالبی نو آموختم، دست کم فرا گرفتم که برخی دیدگاه‌های خود را چگونه باید ارائه دهم که از آن‌ها برداشت‌های نادرست نشود. وظیفه خود می‌دانم از سر صدق از همه کسانی که برای گسترش فرهنگ گفت‌وگو در کشور می‌کوشند و به صورت مشخص از سه مرکز دانشگاه باقر العلوم علیه السلام، دانشگاه مجازی المصطفی صلی الله علیه و آله و مرکز حوزوی پژوهش‌های تاریخ اسلام سپاسگزاری نمایم.