نماد صلابت در لباس‌ بلوچی

صفورا کلانتری ـ کارشناس ثبت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان ـ درباره این میراث به ایسنا گفت: شلواربند بلوچی (آهنجگ) ریسمانی است به طول حدوداً یک‌ونیم متر که در گذشته از پشم گوسفند یا شتر بافته می‌شد و برای بستن شلوار بلوچی به کمر کاربرد داشت، اما این شیوه بافت با آمدن کاموا و سهولت تهیه آن کم کم کنار گذاشته شد و بافت کاموا در بین مردم رایج‌تر شد. همچنین در گذشته پشم شتر وگوسفند را با همان رنگ طبیعی برای شلواربند می‌بافتند، اما کامواها در رنگ‌های متنوع و شاد هستند و همین موجب شد شلواربندها با پوشش‌های رنگی بافته شود و کامواهای سبز، قرمز، سفید و آبی بیشترین طیف رنگی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد.

او اضافه کرد: شلواربند بلوچی، یکی از زیبایی‌های لباس بلوچی است که برای حفظ و پاسداری از آن، پرونده ثبتی آن را آماده کردیم و با شماره ۲۵۵۰ در تاریخ ۲۸ دی ماه ۱۴۰۰ در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسید.

به گفته این کارشناس ثبت، شلوار بند (آهنجگ) به صورت ریسمانی پهن به قطر ۵ تا ۷ سانتی‌متر و طول حدوداً ۵/۱ متر یافته می‌شود که بیشترین استفاده را در حال حاضر برای بستن شلوار بلوچی مردانه به کمر، دارد. البته در گذشته وقتی به طناب و ریسمان نیاز داشتند با همان روش بافتِ شلواربند با طول بیشتر، آن را بافته و برای بستن اسباب و وسایل سفر استفاده می‌کردند. در واقع این نوع بافت، نماد محکمی و صلابت در برابر سختی‌ها و مشکلات بوده است.

کلانتری درباره مراحل بافت شلواربند بلوچی (آهنجگ) توضیح داد: شش عدد میخ ۲۰ سانتی‌متری را در زمین با فرم خاص، یک مثلث بزرگ در پایین ویک مثلث کوچک در بالای آن برای پایه کار، فرو می‌کنند، سپس تارهای کاموا را روی میخ‌ها (حدود ۴۵  تار) چله‌کشی می‌کنند و در زمان چله‌کشی تارها را با نظم خاصی بین مثلث بزرگ و کوچک می‌کشند و در پایان چله‌کشی، یک نخ را به عنوان شاهد در یکی از زوایای مثلث کوچک بسته تا به عنوان پایه شروع، کار بافت از آنجا آغاز شود.  

او ادامه داد: تارهای چله‌کشی شده را به صورت منظم درآورده و روی سه پایه‌ای آهنی و یا چوبی که به منظور بافت شلواربند تهیه شده است آویزان کرده و نی‌های چوبی را از وسط چله‌ها یکی یکی به صورت ضربدری رد کرده و تا آخر چله ادامه می‌دهند. سپس از قسمت نشانه‌گذاری شده بافت را شروع کرده و نی‌ها را یکی یکی از درون چله در می‌آورند.

کلانتری گفت: پس از پایان بافت، مقداری از نخ‌های تار دوطرف را باقی گذاشته و به صورت سه شاخه می‌بافند و در نهایت به سر هرکدام از این رشته‌ها گلوله‌های گرد کاموایی که پل نامیده می‌شود، نصب می‌کنند و آماده استفاده در شلوار می‌شود.

انتهای پیام