نقد فیلم Music – یک موزیک ویدیو طولانی

Sia خواننده مطرحی است که سالیان سال با صدای شگفت انگیز خود و ترانه‌هایی که برخلاف بیشتر ترانه‌های امروزی معنا و مفهوم خاصی ندارند، توانسته در مارکت موسیقی خودش را تثبیت کند. او موزیک ویدیوهای جذابی هم برای آهنگ‌های خود تقدیم هوادارانش کرده و در پروسه تولید برخی از آنها نیز خودش بر صندلی کارگردانی نشسته است. او این بار دست به ریسک بزرگی زده و با ساخت یک اثر سینمایی به ملاقات هوادارانش آمده است.

فیلم Sia درباره دختری مبتلا به اوتیسم است که همراه با مادربزرگ خود زندگی می‌کند. این دختر پدر و مادری ندارد و یگانه خواهرش نیز زنی سر به هوا و سی چند ساله است که تا چندی پیش غرق در اعتیاد به الکل و مواد مخدر بوده است. این دختر که Music نام دارد، زندگی روتینی دارد، سر یک ساعت مشخص از صبح برخاسته، صبحانه خورده و سپس با یک هدفون به خیابان می‌رود و پس از پیمایش مسیری مشخص، به منزل برمی‌گردد و تلویزیون نگاه می‌کند. در تمام این پروسه روتین هر روزه، عده‌ای از همسایه‌ها و اهل محل مراقب Music هستند تا اتفاقی برایش نیفتد.

با فوت مادربزرگ اما به یکباره دنیای Music متحول می‌شود. خواهرش بنا به خواسته یکی از همسایه‌ها به خانه مادربزرگ بازمی‌گردد اما ارتباطی با دنیای اوتیسم Music ندارد. او مشغله‌ها و دغدغه‌هایی مجزا دارد و Music را درک نمی‌کند و در این حین یکی از همسایگان سعی می‌کند ارتباطی بین این دو خواهر شکل بدهد و کم کم ارتباطی عاطفی بین این همسایه و خواهر Music نیز شکل می‌گیرد…

Music با هجمه انتقادات فراوانی از سوی عده‌ای خاص رو به رو بوده است. گروهی از حامیان بیماران اوتیسم باور دارند که استفاده از نابازیگری مثل مدی زیگلر در نقش یک دختر اوتیسمی کاری کرده که کاراکتر او یک کاریکاتور غلوآمیز از چنین افرادی باشد. من در زندگی شخصی با این گونه افراد ملاقات‌های زیادی داشته‌ام و البته با آنها ساعت‌های متمادی زندگی نکردم اما نکته‌ای که می‌خواهم به آن اشاره کنم اینست که بازی مدی زیگلر به عنوان اولین نقش آفرینی او چندان هم خارج از واقعیت نیست.

مدی که به عنوان رقصنده در موزیک ویدیوهای پر بازدید Sia حضور داشته و این کار را از سنین پایین (۱۲ یا ۱۳ سالگی) انجام داده، پیش‌تر ثابت کرده بود که با دوربین رابطه خوبی دارد. او در برخی از موزیک ویدیوها یکه و تنها حاضر شده و با یک کلوز آپ چند دقیقه‌ای، میمیک صورت خود را آنچنان مورد بازی قرار می‌دهد که هر بیننده‌ای را میخکوب می‌کند. مدی در Music بازی به یاد ماندنی از خود برجای نمی‌گذارد اما او ریسک بزرگی کرده که در اولین نقش آفرینی خود چنین کاراکتری را به تصویر کشیده و همین مساله جای تحسین برای این دختر ۱۸ ساله دارد.

اما انتقادات حامیان بیماران مبتلا به اوتیسم فقط به همین نکته ختم نمی‌شود و آنها به دیگر مواردی که در فیلم وجود دارد مانند گرفتن دست و پای بیماران در هنگامی که به آنها شوک وارد شده نیز اعتراض کردند؛ اعتراضی کاملا به جا و وارد که باعث شد خود کارگردان نیز از وجود چنین صحنه‌هایی در فیلمش معذرت خواهی کند. باید بدانید برخورد فیزیکی با افراد اوتیسمی و محکم گرفتن آنها حتی می‌تواند در برخی مواقع حالشان را بدتر کند. شایان ذکر است این سکانس‌ها در برخی نسخه‌های فیلم حذف شده‌اند و در برخی موارد باقی مانده‌اند.

باید گفت سیا پیش از اکران موزیک نیز به وارونه جلوه دادن جامعه اوتیسمی‌ها در فیلمش متهم شده بود، اما در شبکه‌های اجتماعی از اثر سینمایی اش دفاع کرد. وی می‌گوید ابتدا یک بازیگر اوتیسمی را برای نقش اول فیلمش انتخاب کرده بود اما از آنجا که بازی در این نقش برای این بازیگر ناخوشایند و استرس زا بود، او را با زیگلر را جایگزین کرده است.

کیت هادسون نیز سالیان طولانی بود که در آثار سینمایی درخور توجهی ظاهر نشده بود. این بازیگر چهل و چند ساله در گذشته یک ستاره هالیوودی محسوب می‌شد و ستاره بخت و اقبالش در سالیان اخیر تقریبا کم فروغ شده بود. او اما برخلاف نقش کناری‌اش در فیلم بازی پخته و قدرتمندی از خود برجای گذاشته و اگر فیلم کمی بیشتر روی فیلمنامه خود وقت می‌گذاشت و آن را پخته‌تر تحویل مخاطب می‌داد، هادسون می‌توانست یک نقش آفرینی ماندگار از خود در Music برجای بگذارد.

فیلم Music پر از کاراکترهای فرعی است که خرده داستانک‌های خودشان را دارند، از همسایه روبرویی گرفته که پسری آسیایی و کم حرف و خجالتی است و به جای آنکه دلش بخواهد وارد دنیای هنرهای رزمی شود دوست دارد یک رقاص باشد تا مردی که بخاطر مبتلا شدن به ایدز زنش را از دست داده است. این خرده داستانک‌ها صرفا برای پر کردن فیلمنامه وارد کار شده‌اند و تاثیر بسزایی در داستان کلی فیلمنامه ندارند. در واقع تمام این شخصیت‌های فرعی شبیه به موزیک ویدیوهای جانبی می‌مانند که در کنار موزیک ویدیو اصلی (یعنی خود فیلم Music) جا خوش کرده‌اند تا مدت زمان آن طولانی‌تر شود.

فیلم Music همانطور که از اسمش، کارگردانش و دیگر عوامل سازنده آن پیداست، یک فیلم موزیکال است که شباهت زیادی به یک موزیک ویدیوی طولانی دارد. ما شاهد چند سکانس کوتاه از روایت فیلمنامه هستیم (که آبکی‌ترین شکل ممکن را دارد) و سپس وارد دنیای آوازخوانی کاراکترها می‌شویم. این دنیاها اکثرا در ذهن Music قرار دارند و از همین رو حس و حال خیالی آنها بسیار جذاب است.

اساسا باید گفت Music بیشتر از آنکه یک فیلم خوب باشد، مجموعه‌ای از موزیک ویدیوهای جذاب با ترانه‌های قدرتمند و مرتبط با داستان فیلم است که در آنها ریزترین نکات ساخت یک موزیک ویدیو نیز رعایت شده است. مدی که سالهای سال امتحان خود را در این زمینه پس داده و دیگر بازیگران (از کیت هادسون گرفته که مدتی بود درست و حسابی پیدایش نبود تا سایر بازیگران کم‌شناخته‌شده‌تر فیلم) نیز به خوبی از ایفاگری نقش در موزیک ویدیو‌های فیلم برآمده‌اند. رنگ پردازی و طراحی صحنه و لباس این سکانس‌ها به شدت جذاب است و موسیقی به کار رفته در آن نیز کاری کرده که فیلم یک پکیج کامل از لحاظ سمعی و بصری در حین نمایش این صحنه‌ها شود.

فیلم‌ها و انیمیشن‌های کمی درباره جامعه اوتیسم ساخته نشده و دنیای تصویر با این افراد غریبه نیست. Music اما نگاه جدیدی به این قشر انداخته و ما را به تفکر وا‌می‌دارد که در دنیای این آدم‌ها، دنیا می‌تواند چقدر آهنگین باشد. Music در این فیلم در دنیای متفاوت خودش قدم برمی‌دارد و به تصویر کشیده شدن فکر و خیالات او در قالب یک موزیک ویدیو کاری بس جذاب و دوست داشتنی بوده، ولو اینکه بازی مدی زیگلر در حد و اندازه یک سوپر استار سینمایی در کالبد یک بیمار مبتلا به اوتیسم نباشد.

فیلم Music تا حد زیادی حال آدم را خوب می‌کند، البته که بهتر بود Sia با مطالعه بیشتری به سراغ این قشر حساس می‌رفت و از مشاوران و کارشناسان متعدد برای ساخت یک اثر واقع‌گرایانه‌تر کمک می‌گرفت اما فیلم او به عنوان اولین تجربه کارگردانی‌اش، دقیقا همان چیزی است که احتمالا او و عوامل سازنده دنبالش بودند. یک موزیک ویدیو احساسی پر فراز و نشیب با شخصیت‌هایی که بیشتر از آنکه حرف‌هایشان جذاب باشد، آوازهایشان به دل می‌نشیند. Music طولانی‌ترین موزیک ویدیویی است که تاکنون به چشمان خود دیده‌اید.