نقد فیلم False Positive – نمایی روانشناختی از موضوع بارداری

آسیب‌های ناشی از بارداری و زایمان زمین بازی مناسبی برای سینمای ترسناک است، و این باعث تعجب می‌شود که چرا پس از اثر موفقی چون «Rosemary’s Baby» ساخته رومن پولانسکی، فیلم‌های بیشتری با این موضوع وجود ندارد. اما حالا فیلم False Positive یا «مثبت کاذب» اثری است که با توجه به پیش فرض اولیه و محتوای درونی آن می‌توان گفت یک بازخوانی مدرن از بچه رزماری است.

در واقع هر دو فیلم آثار ترسناکی درباره بارداری و سیاست های بدن زن هستند. حال سوال مهم اینجاست که آیا این فیلم توانسته به موقعیت و جایگاه فیلم رومن پولانسکی نزدیک شود یا خیر؟! برای یافتن پاسخ این سوال با نقد فیلم False Positive همراه ویجیاتو باشید.

نویسندگان این فیلم شامل ایلانا گلیزر که همچنین بازیگر نقش اصلی آن است و جان لی که فیلم را کارگردانی می‌کند؛ هنگام ساختن درام روانشناختی و ترسناک خود، با عنوان مثبت کاذب، احتمالاً تصور کاملاً واضحی از این که چه داستانی می‌خواهند بگویند داشته‌اند؛ و این کاملاً از شروع امیدوار کننده فیلم روشن است. چرا که این اثر اساساً پیرامون موضوع مقابله با نوعی اضطراب بارداری است که می‌تواند به عنوان یک نگرش مدرن در مورد بچه رزماری نیز تلقی شود، و البته این در حالی است که محتوای این اثر در 90 دقیقه زمان اجرای خود سعی در طعنه زدن به صنعت پزشکی دارد، صنعتی که متشکل از پزشکانی است که به زنان اطمینان می‌دهند که بدن آن‌ها را بهتر از خودشان می‌شناسند.

فیلم False Positive در هسته مرکزی خود حاوی پیام‌هایی است که در مورد پرخاشگری حرف می‌زنند، آن هم پرخاشگری که زنان باید در جامعه با آن روبرو شوند. همچنین این فیلم در مورد چگونگی نشان دادن آزادی و کنترل بانوان بر بدن خود نیز حرف می‌زند. گرچه طرح اصلی به طور عمده مربوط به بارداری شخصیت لوسی است اما این فیلم طیف‌های وسیعی از پرخاشگری را به تصویر می‌کشد، به ویژه تبعیض جنسی در محیط کار؛ به طور کلی، مثبت کاذب یک درام فمینیستی در گونه وحشت روانشناختی است که در جستجوی سیاست‌های بدن بانوان است.

با این اوصاف، گرچه کاوش در این مضامین خالی از لطف نیست، اما اجرای نه چندان قوی کارگردان و البته فیلمنامه چند پهلو اثر باعث می‌شود فیلم برآیند چندان مثبتی از مضامینش برای مخاطب نداشته باشد. علت این آشفتگی این است که فیلم False Positive لحظاتی تبدیل به یک وحشت آهسته سوز می‌شود که که بیهوده سر و صدا می‌کند و اندکی بعد تبدیل به بازآوری مستقیم نشانه‌های تصویری بچه رزماری به زمان حال می‌شود، و در نهایت نیز تبدیل به یک خشم خونین می‌شود که ایده‌های هوشمندانه خودش را در اجرا دفع می‌کند.

برای مثال: این فیلم هرگز روشن نمی‌کند که واقعاً چه اتفاقی می‌افتد یا چه چیزی درون سر شخصیت اصلی وجود دارد، که منجر به اقدامات عجیب او می‌شود. اگرچه این اتقاق می‌تواند برای مخاطب ناامید کننده باشد، اما از طرف دیگر این عملکرد باعث می‌شود ما احساسات شخصیت مرکزی قصه بهتر تجربه کنیم؛ اما این رویکرد روش مناسبی در راستای پیشبرد فیلمنامه کار نیست. برای درک بهتر فیلم در ادامه به شرح برخی جزئیات شاخص آن خواهم پرداخت.

فیلم مثبت کاذب در مورد چه چیزی است؟

این فیلم شخصیت لوسی را دنبال می‌کند، زن جوانی که در دو سال اخیر زندگی‌اش به واسطه عدم بارداری طبیعی سخت در تلاش برای باردار شدن بوده است. در این میان شوهرش آدریان (این نام برگرفته از کودک فیلم بچه رزماری است) یک پزشک باروری را به او توصیه می‌کند، که در گذشته با تأمین فرزندان مورد علاقه مشتریان خود موفقیت زیادی کسب کرده است. در نتیجه لوسی به وسیله همکاری با دکتر جان هندل (پیرس برازنان) به طور مصنوعی لقاح داده شده و به زودی به طور معجزه آسایی باردار می‌شود.

اما این همه ماجرا نیست زیرا لوسی پس از رخداد حوادثی مشکوک، شروع به تشکیک نسبت به صداقت دکتر هندل می‌کند. در واقع لوسی احساس می‌کند که دیوانه شده است آن هم با این گمان که پزشک باروری‌اش در حال انجام کاری بسیار شوم است. این فیلم همچنین یک گزاره هوشمندانه در مورد موضوعات مسئله دار سلطه مردان است که در کل روایت فیلم نفوذ می‌کند.

نحوه ساخت فیلم مثبت کاذب چگونه است؟

یکی از بهترین مواردی که می توان در مورد ساختار False Positive گفت این است که اساساً از منظر فنی زیبا ساخته شده است. برای مثال نورپردازی فیلم یکی از نکات شاخص و موثر آن است، مخصوصاً زمانی که روشنایی سیاه و سفید کنار هم قرار می‌گیرند. دوربین کار نیز بسیار پویا و گاهاً گمراه کننده است. فیلمبردار این اثر «Pawel Pogorzelski» است؛ او کسی است که تجربه کار در آثار وحشتناک شاخصی چون «Hereditary» و «Midsommar» ساخته آری استر را دارد. بنابراین نیازی به گفتن این حرف نیست که او توانایی ذاتی‌اش گرفتن قاب‌های تیره و شوم و ارائه نما‌های نفس گیر است.

فیلمبرداری پاول پاگرزلسکی به فیلم کمک می‌کند تا یک زیبایی شناسی ترسناک مانند آثار شاخص ژانر وحشت در دهه 70 میلادی را ثبت کند. از طرف دیگر موسیقی متن کار نیز از نکات برجسته آن است؛ به طور کلی موسیقی فیلم مثبت کاذب به شکل باورنکردنی باعث ایجاد تنش در همه زمان‌ها می‌شود. تنشی گمراه کننده به گونه‌ای که شما نمی‌دانید چه چیزی واقعی است و چه چیزی غیر واقعی، و این یک نکته شاخص است.

ایلانا گلیزر به عنوان شخصیت لوسی در این فیلم چگونه است؟

عمده شهرت ایلانا گلیزر به خاطر اجرای نقش‌های کمدی او در مدیوم آثار تلویزیونی است. بنابراین شخصاً کنجکاو بودم بدانم او در قامت یک نقش جدی آن هم با مفاهیم روانشناختی و ترسناک چگونه است. خوشحالم بگویم که اجرای او در این فیلم جسورانه و تحسین برانگیز است؛ در واقع او سطحی از آسیب پذیری را ارائه می‌دهد که علی رغم کاستی‌های قصه گویی در فیلم قابل تحسین است. برای مثال سطح پریشانی او اغلب تنها چیزی است که باعث می‌شود بعضی از سکانس‌های پر تعلیق بیشتر احساس تنش کنند. بنابراین، این واقعیت که شما با شخصیت او یک حس همدلی و مراقبت دارید، خود گویای این است که ایلانا گلیزر در اینجا واقعاً موثر است.

وضعیت بازیگران مکمل فیلم چگونه است؟

بدون تردید شاخص ترین بازیگر مکمل این فیلم شخص پیرس برازنان است؛ او همچنین بهترین گزینه برای بازی در نقش دکتر هندل بوده است. برازنان به عنوان دکتر هندل شوم، کارهای خوبی انجام می‌دهد و در پشت لبخند جذاب و صورت خوش تیپ خود به بهترین نحو پنهان می‌شود، بنابراین به سختی می‌توان از کنار اجرای او عبور کرد. به طور کلی او به عنوان یک شرور شبه کارتونی جذاب است. اما متأسفانه در اینجا به جاستین ثرو مطالب زیادی برای ایجاد شخصیتی قوی داده نشده است که بتوانید روی آن تمرکز کنید.

این شخصیت بیشتر به عنوان یک قطعه جانبی در داستان حضور دارد و ما واقعاً هرگز وارد روان او نمی‌شویم تا بفهمیم با این تجربه در ذهن او چه اتفاقی می‌افتد. شیمی بین ثرو و گلیزر نیز کمی سرد و خارج از اصول منظم است. بنابراین زمینه دیگری که این فیلم در آن ناکام مانده، به تصویر کشیدن عشق لوسی و آدریان است، یک زوج متاهل که سالها تلاش کرده‌اند بچه‌ای را به روال قدیمی به دنیا بیاورند، اما شما به سختی می‌توانید آنها را به عنوان یک زوج متاهل عاشق ببینید.

نکته منفی فیلم در چه چیزی خلاصه می‌شود؟

آنچه برای من به عنوان یک مخاطب پیرامون این فیلم مفید نیست، این واقعیت است که این اثر کاملاً قابل پیش بینی است. در واقع از همان ابتدا که تریلر منتشر شده فیلم را دیدم، توانستم به پیچ و تاب بزرگ داستان برسم. بنابراین اگر یک بیننده فیلمباز باشید که آثار زیادی در ژانر‌های مختلف دیده است، هیچ سورپرایزی برای شما وجود نخواهد داشت. از طرف دیگر بدیهی است که مثبت کاذب یک رویکرد مدرن از Rosemary’s Baby است. چرا که اساساً تأثیرات آن اثر بر روی این فیلم شفاف است، از ترکیب رنگ تیره و قرمز گرفته تا استفاده مداوم از برخی ترفند‌های صوتی در تدوین آن، و حتی تا نامگذاری شوهر لوسی به عنوان آدریان، همه نشانه‌هایی است که از آن اثر وام گرفته شده است.

با این وجود، ظاهرا False Positive تعریف کلمه «رویکرد مدرن» را نمی‌فهمد، زیرا این فیلم برای تشکیل هویت مستقل خود متعهد به یک زاویه نیست. در واقع این فیلم زمان بسیار زیادی را صرف اجرای این داستان آشنا می‌کند و تقریباً همه عناصر، از جمله کلیشه‌ها و نماد‌های منسوخ را برای قرن 21 به این سبک کسل کننده و مستقیم ترجمه می‌کند؛ بدون این که هویت مستقلی برای خودش ایجاد کند. به طور کلی داستان این فیلم در دوران بارداری لوسی پیچیده است، زیرا دنیای او به آرامی از حالت گمراهی خارج می‌شود و او کنترل بارداری خود را از دست می‌دهد و هرچه به دنبال راه‌های دیگر است، فیلم نیز بدتر می‌شود.

حرف آخر

به عنوان یک فیلم مستقل اگر False Positive فیلمنامه چفت و جوری می‌داشت، قطعاً می‌توانست یک به روزرسانی شایسته و معاصر برای Rosemary’s Baby باشد. اما در حال حاضر، این یک فیلم ترسناک کسل کننده و بی روح است که قادر به ایجاد هویت برای خود یا اجرای تفسیر قوی درباره حقوق باروری زنان نیست؛ اما کاش کل فیلم اینگونه بود.

بهترین فیلم‌های ترسناک از نگاه ویجیاتو را بشناسید:

• برترین فیلم‌های زامبی محور که احتمالاً با آن‌ها آشنا نیستید
• بهترین فیلم‌های مهیج روان‌شناختی تمام دوران کدام است؟
• معرفی ده فیلم برتر ترسناک با مضامین عرفانی
• معرفی بهترین فیلم‌های ترسناک زیر 90 دقیقه
• بهترین فیلم‌های کمدی ترسناک هالیوودی
• بهترین فیلم‌های ترسناک فرانسوی تاریخ