نقدی بر شانزدهمین نمایشگاه گردشگری تهران و چند پیشنهاد

فرید جواهرزاده، رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران طی یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده، آورده است: «امروز صنعت گردشگری بیش از هر زمان دیگری نیازمند امید و هیجان واقع‌بینانه است و بی‌تردید نمایشگاه‌های گردشگری فرصت مناسبی برای رسیدن به این مقصود تلقی می‌شوند. به طور کلی شرکت در نمایشگاه فواید بسیاری برای کسب و کارها دارد. حضور در نمایشگاه، خواه کوچک یا بزرگ، به شرکت‌ها ابزار قدرتمندی برای دسترسی به مشتریان فعلی و ملاقات با مشتریان جدید می‌بخشد تا بتوانند برندی قابل اعتماد بسازند. اما کسب و کارهای بسیاری به دلیل هزینه‌های این کار، در نمایشگاه‌ها شرکت نمی‌کنند، علیرغم اینکه شرکت در نمایشگاه فرآیند کم هزینه‌ای نیست اما مانند بیشتراشکال بازاریابی، با اتخاذ روش درست، شرکت در نمایشگاه می‌تواند گزینه‌ای بسیار سودمند تلقی شود.

فارغ از اینکه این رویداد به صورت تخصصی برگزار شود یا عمومی یا ترکیبی، موضوع اساسی آن است که یک نمایشگاه موفق باید برای هر گروه از مخاطبانش کارکردهایی داشته باشد و معیار موفقیت آن براساس عملکرد در حوزه آن کارکردها مشخص شود و نه صرفا جامعه مخاطب. موردی که در نمایشگاه امسال بسیار پررنگ بود، عدم تفکیک مناسب بین بازدیدکنندگان متخصص و عموم مردم است.

به گونه‌ای که ازدحام شدید در غرفه‌ها به دلیل حضور پر رنگ مردمی کار را برای خبرگان و متخصصان سخت می‌کرد تا جایی که اصلا ماهیت نمایشگاه تخصصی به یک جشنواره گردشگری تقلیل یافت. بنابراین پیشنهاد می‌شود مانند نمایشگاه‌های خارجی ۲ روز ابتدایی به بازدید تخصصی و روزهای پایانی برای عموم افراد در نظر گرفته شود.

برندینگ بخش وسیعی از مفهوم موفقیت تجاری است، به خصوص در صنایعی که اعتماد و شهرت نقش مهمی در آن‌ها ایفا می‌کنند. شرکت در یک نمایشگاه راه فوق العاده‌ای است برای اینکه به صنعت خود بگویید که شرکت شما یک مجموعه جدی، قابل اعتماد و به اندازه کافی بزرگ است که توانایی حضور در نمایشگاه‌ها را ولو در شرایط اسف‌بار اقتصادی دارد.

نمایشگاه‌ها اساسا برای نشان دادن دستاوردهای جدید در فضای صحیح رقابتی تشکیل می‌شوند، کمتر نمایشگاهی در کشورهای توسعه ‌یافته می‌توان یافت که فناوری به‌روز شده‌ای را در خود نمایش ندهد. نمایشگاه‌های تخصصی به دلیل حضور همه شرکت‌های رقیب، عرصه رونمایی بسیاری از محصولاتی است که در طول سال از چشم رقیبان پنهان مانده و در جایی که همه اهل فن علاوه ‌بر رسانه‌های جمعی حضور دارند، به رخ رقبا کشیده می‌شوند. بنابراین نمایشگاه جایی است که شرکت‌های کوچک با انتخاب راهبرد مناسب می‌توانند به جرگه برترین‌ها بپیوندند و کسب وکارهای کوچک همواره می‌کوشند سهمی از بازار را برای خود حتی در شرایط رکود حفظ کنند.

به طور سنتی نیز شرکت‌کنندگان در نمایشگاه گردشگری یکی از اهداف تصویرسازی، معرفی، تقویت و تثبیت برند، بازاریابی یا افزایش فروش را دنبال کرده‌اند. در حالی که نمایشگاه‌های گردشگری شاخص دنیا همگام با تحولات دنیا پیش رفته‌اند و امروزه کارکردهای گوناگون سازنده و موثرتری پیدا کرده‌اند.

بدیهی است در چنین فضایی برگزاری نشست‌های جانبی مانند کارگاه‌های آموزشی و دوره‌های علمی و تخصصی با حضور نخبگان علمی و دانشگاهی ایرانی و خارجی فرصت مغتنمی برای دست‌اندرکاران گردشگری است که با اتکا به دانش روز راهکارهای موفقیت کسب و کار خود را در شرایط پیش‌رو بهبود بخشند و سطح علمی دست‌اندرکاران را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

در نمایشگاه امسال جای خالی متخصصان خارجی و ارائه دستاوردهای آنان برای مخاطب ایرانی بسیار خالی بود. عدم ثبت‌نام بازدیدکنندگان و دسته‌بندی مخاطبان نمایشگاه از موضوعات ضروری است. همه متخصصان و کارشناسانی که از نمایشگاه‌های بزرگ گردشگری دنیا بازدید کرده‌اند به خوبی می‌دانند که قبل از ورود به نمایشگاه ثبت اطلاعات افراد و ارائه کارت ویزیت الزامی است. این امر عمدتا جهت استفاده از یک سامانه جامع برای شبکه‌سازی و قراردادن نام افراد به عنوان غرفه‌داران و متخصصان شرکت‌کننده در کنار یکدیگر است و می‌تواند کارکردهای بی‌شماری در حوزه‌های اطلاع‌رسانی، آموزش، نظرسنجی و… داشته باشد که جای خالی آن در این نمایشگاه کاملا احساس می‌شود.

مسلم است اگر از این مزیت به نحو بهینه استفاده شود و در برگزاری نمایشگاه‌ها منافع کلان و ملی کشور به همراه منافع برگزارکنندگان منطبق با استانداردهای روز دنیا در نظر گرفته شود، می‌توان امیدوار بود فرصت‌های اقتصادی فراوانی نصیب کسب و کارهای گردشگری و صنایع وابسته در کشور خواهد شد.

ترویج نوآوری و خلاقیت در بدنه صنعت گردشگری از دیگر کارکردهای موثر نمایشگاه‌هاست. در همین راستا لازم است به مراکز نوآوری، استارت‌اپ‌ها و موسسات علمی و پژوهشی به عنوان یک بخش ویژه نگاه شود. به طور کلی جلب مشارکت دانشگاهیان و ارائه نتایج پژوهش‌های کاربردی و نوآوری‌های آنان تاکنون در این نمایشگاه مورد توجه قرار نگرفته است. هرچند حضور پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مغتنم بود، اما به نظر می‌رسد لازم است در نمایشگاه‌های آینده یک فضای اختصاصی برای نمایش و معرفی انتشارات و پژوهش‌های مکتوب و دیجیتال همراه با معرفی رسانه‌های تخصصی حوزه گردشگری مدنظر قرار گیرد.‌

فضای نمایشگاه بهترین فرصت برای جاری کردن مفاهیم جدید، روندها و راهبردها در بدنه صنعت گردشگری است، به طور مثال تاکنون مصادیق و معیارهای گردشگری دسترس‌پذیر ویژه معلولین و افرد کم‌توان با عموم فعالان صنعت به اشتراک گذاشته نشده است. در حالی که با طراحی یک فضای تعاملی و آموزنده می‌توان به صورت کاربردی و عملیاتی، زیرساخت‌ها، شرایط و لوازم تحقق این مفهوم را نیز به نمایش گذاشت.

یکی از دیگر اشکالات نمایشگاه عدم تناسب غرفه‌ها در کنار یکدیگر و تاکید به استانی شدن بسیاری از کسب و کارهاست این شیوه که تقسیم‌بندی را جغرافیایی و نه دانش بنیان جلوه می‌دهد در پاره‌ای از موضوعات نتیجه عکس به همراه خواهد داشت. هر چند برخی پاویون‌ها معرف مناسبی از ظرفیت‌های استان خود نبودند و صرفا به خاطر اسپانسرینگ یا تامین هزینه‌های غرفه برخی موسسات را همراه خود داشتند که بایستی با دیده اغماض بررسی شوند، اما از طرفی وجود برخی غرفه‌های شهرستان‌ها و برجستگی فعالیت آن‌ها خود قابل تامل بود. شهرستان‌هایی که معمولا در سایه نام استان محو و کمتر شناخته می‌شدند در این نمایشگاه امکان ابراز هویت مستقل و معرفی توانمندی‌های خود را یافتند که می‌توان به غرفه شهرستان‌های اردکان و بافق در کنار یزد اشاره کرد.

نکته پایانی اینکه شتاب‌زدگی و بی‌برنامگی به عنوان ۲ آفت اساسی است که می‌توانند هر ایده و طرحی را تخریب کنند و مانع از نیل به مقصود ‌شوند. از این رو تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و اطلاع‌رسانی به هنگام، پایش و ارزیابی مستقل کیفیت برگزاری نمایشگاه و رویدادهای جانبی آن از طریق برگزاری یک نظرسنجی و جمع‌آوری نظرات، پیشنهادات و انتقادات مشارکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان امری ضروری است که می‌تواند راه‌گشای موفقیت این رویداد در سال‌های آینده شود.

انتهای پیام