نسخه رییس‌کل اسبق بانک مرکزی برای مهار تورم/ دولت دست از زیاده‌خواهی و زیاده‌خرجی بردارد

به گزارش خبرگزاری هوشمند نیوز، عبدالناصر همتی، رییس کل پیشین بانک مرکزی در یادداشتی در فضای مجازی با مناسبت نام‌گذاری سال مهار تورم و رشد تولید نوشت: عامل اصلی تورم فزاینده و مزمن در کشور چیست؟ راه‌حل آن چه است؟

وی افزود: تورم شاید پلیدترین کلمه در اقتصاد باشد که بلای جان اقتصاد کشور ما در حدود نیم قرن گذشته است. تورم، به بیان ساده، افزایش مداوم قیمت‌ها در اقتصاد است و شکل فزاینده آن که در واقع شتاب گرفتن رشد قیمت‌ها است، دردآورتر است. متاسفانه این گونه تورم، مانند خوره، نه‌تنها کارکرد عادی اقتصاد را بهم می‌ریزد، بلکه همزمان اخلاق، انسانیت، درستکاری و پاکدستی را هم نابود می کند.

همتی عنوان کرد: اگر تورم این همه بد است، ریشه آن چیست؟ و درمانش کدام است؟ تورم می‌تواند هم از ناحیه کمبود عرضه و هم از طرف مازاد تقاضا ایجاد شود. در طرف عرضه، افزایش قیمت نهاده‌ها، محدویت واردات، تحریم، جنگ، خشکسالی و بلایای طبیعی از مهمترین عوامل هستند. در طرف تقاضا، مهترین عامل، مازاد تقاضای دولت است، البته افزایش دستمزدها و قیمت برخی از دارایی.ها و مانند آن نیز موثر هستند. ولی هیچ‌کدام از آنها به اندازه تقاضای دولت در روند بلندمدت تورم تاثیرگذار نیستند.

رییس‌کل اسبق بانک مرکزی متذکر شد: مازاد تقاضا از ناحیه دولت به چه معنی است؟ مازاد تقاضای دولت، چیزی جز کسری بودجه دولت نیست. در حالی که هزینه.های یک خانواده یا فرد یا شرکت نمی‌تواند به مدت قابل توجهی از درامد پیشی بگیرد (و قطعا به افلاس می‌رسد)، اما دولت به‌دلیل شخصیت حقوقی خود، می‌تواند هزینه.هایی بیش از درآمد سالانه خود داشته باشد و این کسری بودجه خود را قرض کند و مهم‌تر این‌که می‌تواند بانک‌ها، مردم و بانک مرکزی را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم درگیر تامین مالی کسری بودجه خود بکند.

همتی عنوان کرد: دلیل پیشی گرفتن هزینه دولت بر درآمد آن، بدون هیچ مبالغه، در بلندمدت چیزی جز خرج از کیسه مردم و تحمیل هزینه آن بر اقتصاد نیست. به بیان ساده، اگر دولت پای خود را بیش از گلیمش دراز کند، به همه یارانه دهد، حقوق ارباب جمعی خودرا اضافه کند، خانه سازمانی، اتومبیل، راننده و هزار چیز دیگر را خریده و به مدیران خود بدهد، ماحصل کسری بودجه خواهد بود.

رییس کل اسبق بانک مرکزی متذکر شد: دولت غیرپاسخگو، مساوی است با کسری بودجه زیادتر. اگر شانس یار باشد، در کشورهایی مانند ایران، دولت با فروش نفت چاله‌های خود را پر می‌کند اما اگر پول نفت به مقدار کافی در دسترس نباشد، بمانند تحریم و دولت هم به ولخرجی و بی‌مبالاتی اقتصادی ادامه دهد، کسری بودجه و مازاد تقاضا ایجاد خواهد شد. کسری بودجه در هر صورت یعنی مازاد تقاضا و این یعنی افزایش قیمت‌ها؛ چرا که در مجموعه اقتصاد برای کالاها و خدمات محدود و مشخص و ثابتی، ازسوی یک مصرف کننده بزرگ که دولت است، تقاضای بدون پشتوانه عرضه درست شده است، و این تنها به افزایش قیمت‌ها منجر خواهد شد.

همتی یادآور شد: علت‌العلل معضل تورم و درد بی‌درمان اقتصاد ایران در بیش از نیم قرن اخیر، چیزی جز زیاده‌خواهی و زیاده‌خرجی دولت نبوده و نیست. بدبختی آنجاست که این زیاده.خواهی نیز با پول پرقدرت بانک مرکزی، که در کشورما به باور خانمان.برانداز دولتیان همان بانک ملی است، تامین شود که ریختن بنزین است بر روی آتش افزایش قیمت‌ها.

وی تاکید کرد: راه درمان قطعی تورم در ایران، اول از همه انضباط مالی دولت است. و آن بدین معنی است که دولت نباید به هیچ وجه در میان مدت، بیش از درآمد میان‌مدت هزینه داشته باشد. در کنار این، ساماندهی سیاست پولی و بانکی نیز چنان باشد که هیچ بانکی بیشتر از توان تعیین شده، براساس سرمایه و شاخص‌های بین‌المللی نتواند ترازنامه بزرگتری داشته باشد و با انباشت ریسک در ترازنامه خود به خلق نقدینگی و ایجاد اضافه تقاضا بپردازد و نهایتا بانک مرکزی تحت هیچ شرایطی مجبور به پاس کردن چک‌های بی.محل دولت نباشد.

همتی خاطرنشان کرد: اگر این سه محقق شد، این سرطان از جان اقتصاد ایران جدا خواهد شد. وگرنه معضل و مرض تورم همچنان همه چیز را با خود خواهد برد. قصهه ارز و ارزپاشی و مانند آن همه فقط مسکن های کوتاه‌مدت این سرطان هستند و لاغیر.

۲۲۳۲۲۵