ناتو خبر خوبی برای اوکراین ندارد

 آنچال ووهرا، ستون‌نویس نشریه فارن پالسی در تحلیلی نوشت: «اوکراین در ماه ژوئیه طی اجلاس آتی ناتو در ویلنیوس، پایتخت لیتوانی عضو ائتلاف نظامی ناتو نخواهد شد. در عوض، متحدان ناتو بسته‌ای را که شامل چیزی کمتر از عضویت کامل و تضمین‌های امنیتی است، ارائه خواهند داد؛ اقدامی که دور از انتظار و نیاز اوکراین برای دفع حملات آتی روسیه تلقی می‌شود.

وزرای دفاع ناتو طی نشستی دو روزه در بروکسل به گفت‌وگو و رایزنی پیرامون افزایش حمایت از اوکراین پرداختند. این نشست با هدف ایجاد آماده‌سازی‌های لازم برای اجلاس بعدی در ویلنیوس برگزار شد؛ جایی که رهبران ناتو تعهدات بلند مدت خود را در قبال این کشور جنگ‌زده (اوکراین) اعلام خواهند کرد.

اعضای بزرگ و کوچک ناتو در تلاش‌ها نسبت به حمایت از اوکراین چه در حال و چه در آینده متحد هستند اما آن‌ها در تعهدات خود نسبت به حمایت‌های تمام و کمال ناتو در میانه جنگ محتاطانه عمل می‌کنند. آن‌ها می‌ترسند که اگر اوکراین عضو ناتو شود، طبق ماده ۵ این ائتلاف باید به طور فعالی در کنار نیروهای اوکراینی بجنگند. طبق این ماده، ناتو حمله به یک عضو را حمله به تمامی اعضا تلقی می‌کند و هر کشور عضو را ملزم می‌کند که برای دفاع از آن کشوری که هدف حمله قرار گرفته، سلاح در دست بگیرند و جنگ کنند.

در واقع عدم تمایل ناتو برای عضویت کامل اوکراین در این ائتلاف، عمدتا به دلیل ترس از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و احتمال کشاندن تنش‌ها به یک حمله هسته‌ای است. این کاملا مشهود و قابل تشخیص است که کشورهای بزرگ ناتو همچنان در گام‌ها و قدم‌های خود احتیاط به خرج می‌دهند و نمی‌خواهند با چنین حرکتی دست پوتین بهانه بدهند.

یوری لویک، نماینده دائم استونی در ناتو به نشریه فارن پالسی گفت: وجود بلاتکلیفی و عدم قطعیت بسیار زیاد است و برخی کشورها نمی‌خواهند در چنین موقعیتی گیر بیفتند.

یک دیپلمات دیگر به شرط آنکه نامش فاش نشود، تاکید کرد: ما واقعا نمی‌دانیم این جنگ چگونه به پایان خواهد رسید.

برخی از اعضای ناتو از جمله کشورهای حوزه بالتیک موافق عضویت کامل اوکراین در ناتو هستند اما کشورهای بزرگتر انتقاداتی از این اقدام دارند و حتی نسبت به دادن وعده یک نقشه راه برای اوکراین در این خصوص تمایلی نشان نمی‌دهند. نشریه فارن پالسی دریافته است که اوکراین حتی یک زمان مشخصی را هم برای عضویتش دریافت نخواهد کرد.

پس از آنکه روسیه طی رفراندومی چهار منطقه اوکراینی را به قلمرو خود ضمیمه کرد، ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهوری اوکراین خواستار تسریع روند عضویت در ناتو شد. او تهدید کرده که اگر به اوکراین سیگنالی جهت عضویت قریب‌الوقوع ارائه نشود، احتمالا در نشست ویلنیوس شرکت نکند. دیپلمات‌های ناتو شدیدا درباره تضمین‌های امنیتی رایزنی و گفت‌وگو می‌کنند تا از این طریق نگرانی‌های اوکراین را تسکین و کاهش دهند.

البته که مثل همیشه اختلاف نظراتی در این بلوک نظامی به چشم می‌خورد. ایالات متحده و آلمان بر این باورند که تمرکز باید بر روی جنگ مداوم اوکراین باشد نه حملات آتی روسیه. این درحالیست که کشورهای اروپای شرقی و مرکزی به دنبال اقدامی منسجم جهت عضویت اوکراین در ناتو هستند. لویک در این راستا گفت: هیچ چیز به جز عضویت کامل اوکراین در ناتو، مانع پوتین نخواهد شد.

آلینا فرولووا، معاون سابق وزیر دفاع اوکراین از کی‌یف به فارن پالسی گفت: تاخیر در ارائه نقشه راهی به اوکراین عمدتا نتیجه سیاست آمریکاست. طبق آن‌ چیزی که من شنیده‌ام، ایالات متحده مخالفت می‌کند. آمریکا همچنان فکر می‌کند که اگر نقشه راهی به اوکراین بدهد، ممکن است روسیه دست به اقدامات تحریک‌آمیزی بزند.

اعضای ناتو سخت درگیر رایزنی برای ترتیبات امنیتی هستند که می‌توانند هم از طریق چارچوب ناتو و هم از طریق توافق‌های دوجانبه ارائه دهند تا از این طریق پیامی قوی مبنی بر حمایت از اوکراین ارسال کنند.

جولیان اسمیت، سفیر آمریکا در ناتو گفت: ناتو در حال حاضر بر روی بسته‌ای برای اوکراین کار می‌کند که نه تنها شامل حمایت کاربردی از تلاش‌هایشان جهت دفاع از تمامیت ارضی است، بلکه شامل مسائل مربوط به مدرن‌سازی و استانداردسازی و مسائلی درباره نوع نیروهایی است که در آینده خواهند داشت.

ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو نیز گفت که امیدوار است اجلاس ویلنیوس، اوکراین را از طریق تضمین‌های یک برنامه چندساله به ناتو نزدیک‌تر کند و چنین برنامه‌ای به کشور اوکراین جهت انتقال از دکترین، تجهیزات و استاندارهای پسا شوروی به دکترین، تجهیزات و استاندارهای ناتو کمک کند.

کشورهای مختلفی قصد دارند توافق‌های دوجانبه‌ای را جهت حمایت بلند مدت از اوکراین طبق چارچوب ناتو ارائه دهند. فارن پالسی به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهند آلمان ممکن است از ایده ارسال ظرفیت‌های دفاعی بیشتر به اوکراین حمایت کند تا این کشور از شهرهای خود در برابر حملات روسیه دفاع کند. طبق اطلاعیه وزارت امور خارجه فرانسه، این کشور آماده است تا توافق‌هایی را با اوکراین جهت ارائه تضمین‌های امنیتی امضا کند؛ توافق‌هایی که به کی‌یف امکان دفاع از خود در بلند مدت را ارائه خواهد داد. همچنین ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس از حمایت از اوکراین در بلند مدت در چارچوب توافق‌های امنیتی خبر داد اما اشاره‌ای نکرده که این توافق‌ها شامل چه مواردی خواهند بود.

برخی از اوکراینی‌ها می‌گویند که از حمایت‌های ناتو سپاسگزارند. معاون سابق وزیر دفاع اوکراین گفت که اگر کشورهای ناتو توافق کنند که سیستم‌های دفاعی فوق پیشرفته‌ای برای محافظت از اوکراین ارسال کنند، اقدام بسیار خوبی خواهد بود؛ اما با این حال برخی دیگر از اوکراینی‌ها همچنان ناامید هستند و بسیاری از بسته‌های کمکی را شبیه به یکدیگر می‌دانند.

از طرفی همچنین نگرانی فزاینده‌ای میان کشورهای اروپای شرقی و مرکزی وجود دارد و حمله روسیه به اوکراین را خطری برای حاکمیت خود تلقی می‌کنند و معتقدند که کشورهای بزرگ‌تر عضو ناتو تضمین‌های امنیتی ساده و به اصطلاح آبکی برای اوکراین ارائه می‌دهند. اما این کشورهای بزرگ‌تر ناتو از تعهد و وعده‌ای که در نشست بخارست ۲۰۰۸ دادند، دفاع کردند و گفتند که اوکراین روزی عضو ناتو خواهد شد؛ البته در حال حاضر و در آینده‌ای نزدیک خیر، اما یک روزی عضو خواهد شد.»

311311