میان واشنگتن و پکن جنگ نمی‌شود؛آشتی‌کنان با ایران بستر سرمایه‌گذاری آمریکا را فراهم می‌کند

مهسا مژدهی: امریکا هنوز بابت ویروس کرونا از چینی ها عصبانی است و هر روز مساله تازه ای برای گسترش اختلافات بین واشنگتن و پکن پیش می آید .اما نقطه پایان این وضعیت کجاست؟رقابت بین چین و امریکا پایانی ندارد. هر دو کشور در صدد آنند که قدرت اقتصادی جهان باشند و برای آن از سال ها پیش برنامه ریزی کرده اند. با این حال به نظر می رسد که در پس همه اختلافات اقتصادی  و سیاسی و حالا کرونا، پکن و واشنگتن می دانند که دست اخر همکاری های اقتصادی با یکدیگر می تواند آنها را به مسیر بهتری ببرد. با این حال به نظر می رسد که در ایالات متحده تفکری که به دنبال آن است تا چین را مهار کرده و کماکان در راس قدرت بماند هنوز وجود دارد. اما دست چینی ها برای مقابله به مثل هم خالی نیست.

در خبرانلاین با علی بیگدلی کارشناس مسائل امریکا به گفتگو نشسته ایم:

به نظر می آید که تنش های بین امریکا و چین هنوز ادامه دارد و امدن بایدن بر روی قدرت هم نتوانسته اوضاع و دشمنی به وجود آمده بین این دو کشور را بهبود بخشد. تنش ها بر سر چه مسائلی است؟

مساله اول از زمان ترامپ و سر مساله هنگ کنگ ایجاد شد. مساله دیگر مساله دریای جنوب چین است که چینی ها آن را به صورت یک جزیره در اورده اند و امریکا می گوید این خلاف حقوق بین الملل است . آنها می خواهند به تایوان نزدیک شوند اما از طرف دیگر به یک پایگاه دریایی مهم هم نزدیک می شوند. امریکایی ها همچنین از چینی ها خواسته بودند که ارزش یوان را فزایش دهند، اما پکن این را قبول نکرد. شاید یکی از کارهایی که چینی ها کردند و باعث عصبانیت امریکایی هاست همین پایین نگه داشتن ارزش یوان بوده تا بتوانند از این طریق تجارت بین الملل را گسترش دهند. حتی آنها با خود امریکا هم چیزی به اندازه 750 میلیارد دلار مبادله بازرگانی داشتند که ازاین مبلغ 450 میلیارد دلار مربوط به صادرات چین بود. این میزان البته کاهش پیدا کرده. ارتباطات سیاسی و بین المللی دو کشور هم از همین الگو پیروی می کند و در پی اتفاقاتی که افتاده، کاهش پیدا کرده اما هنوز قطع نشده است. همانطور که قرار است ملاقاتی بین بایدن و پوتین رخ دهد، به نظر من قطعا در اینده نزدیک هم ملاقاتی بین بایدن  و رهبر چین اتفاق خواهد افتاد. چرا که سیاست های عمومی بایدن به این سو می رود که آن فضای بسته ای که ترامپ داشت تا ایالات متحده را در فضای بین المللی منزوی کند، عوض کند. بنابراین با توجه به اینکه چین در حقیقت در قدم های اخر رسیدن به موقعیت های اقتصادی امریکاست، احتمالا واشنگتن درصدد انجام اقداماتی بر می آید.

بایدن در سخنرانی صدروز اول کاری خود هم اعلام کرد که ممکن است که برخی از کشورها به ما نزدیک شده باشند، اما تلاش ما این است که موقعیت برتر امریکا را در فضای اقتصادی و تجاری دنیا حفظ کنیم. بنابراین هیچ کدام نمی توانند هم را کنار بگذارند. هر دو بازار پر منفعتی دارند و بازار یک میلیارد .چهارصد میلیون نفری چین برای ایالات متحده خیلی ارزش دارد. همینطور بازار ثروتمند امریکا هم برای چین مهم است و این مبادله در هیچ کجای دنیا برای دو کشور پیدا نمی شود. مساله دیگر در مورد تایوان است که امریکا به این منطقه سلاح ارسال می کند. با این وجود به نظر نمی رسد که پکن بخواهد برای این مساله خیلی شلوغ کند و درگیری جدی راه بیاندازد.

یک مساله ای که مطرح می شود، احتمال جنگی واقعی بین چین و امریکاست. چرا که دو کشور تبدیل به رقبای خطرناکی برای هم شده اند. چقدر احتمال چنین چیزی وجود دارد؟

اصلا این تحلیل درست نیست. خرد سیاسی رهبران جهان بالا رفته و با توجه به سرمایه گذاری های عظیمی که کشورها انجام داده اند احساسات ناسیونالیستی منجر به جنگ کاهش زیادی پیدا کرده و به  نفع این کشورها نیست که خودشان را درگیر جنگ با یکدیگر کنند. چین و امریکا هر دو کشوری اتمی هستند و غیر از اینکه مبادلات اقتصادی پرسودشان بر اثر جنگ بهم خواهد خورد، می دانند که میلیون ها نفر جانشان را در چنین شرایطی از دست خواهند داد. ما در جنگ سرد و جنگ کره دو کشور رویاروی هم قرار گرفتند. اما کار به جنگ نکشیده است. پیشبینی من این است که در اینده نزدیک رهبران دو کشور ملاقاتی خواهند داشت.

راهبرد امریکا در قبال چین چیست؟ یکی دیگر از تحلیل ها در مورد روابط امریکا و چین این است که توجه ایالات متحده از این پس از روی خاورمیانه برداشته شده و به سمت پکن خواهد رفت. این استراتژی روابط دو کشور را به کدام سو می برد؟

برای اولین بار اوباما در یک سخنرانی در استرالیا اعلام کرد که ما دیگر با خاورمیانه کار نداریم و برای ما خیلی پرهزینه است و ما تمام توجه خود را به شرق اسیا معطوف کرده ایم. اما الان به نظر می رسد که به این نتیجه رسیده اند که خاورمیانه کماکان اهمیت زیادی برای سرمایه گذاری دارد. نه تنها برای امریکایی ها بلکه برای اروپایی ها هم همینطور است و به همین دلیل به دنبال ایجاد اشتی کنان با ایران هستند تا فضای خاورمیانه و خلیج فارس به سمت ارامشی برود که بستر سرمایه گذاری در این منطقه دوباره ایجاد شود.

امریکا حتی بیشتر از روسیه با چینی ها اختلاف دارد اما از انجایی که دنیا دارد به سمت جذابیت های اقتصادی بیشتر حرکت می کند،‌ این به نظر می رسد که دو کشور می توانند و می خواهند که موقعیت اقتصادی خود را از بین نبرند.

در حال حاضر دو موضوع اساسی بین واشنگتن و پکن مطرح است. یکی ادعایی در مورد ویروس کرونا و دیگری اختلافات اقتصادی  از سوی دیگر ما شاهد آن هستیم که ایالات متحده دارای مشکلات اقتصادی است و حالا که بحث به بودجه رسیده، حتی ناچار است که وام بگیرد. در چنین شرایطی چه برنامه ای دولت بایدن برای روابط با چین دارد؟

به طور کلی بین جمهوری خواهان و چینی ها اختلافات شدیدی وجود دارد.نگاه منفی به چین در دولت ترامپ خیلی بیشتر شد و مساله کرونا هم به آن دامن زد. موضوع دیگر مساله کره شمالی بود که امریکا آن را دست پرورده چین می داند و پکن آن را علیه امریکا به کار می برد. به همین خاطر امریکایی ها می خواهند که چین کره شمالی را مهار کند. ابزار هایی که از نظر سیاسی در اختیار چین است، بیشتر از ابزار های اقتصادی در دست امریکاست . اما فکر نمی کنم این مساله روابط اقتصادی بین دو کشور را خیلی تحت تاثیر قرار دهد.

همانطور که گفتید امریکا با مسائل اقتصادی رو به رو ست و منابع اقتصادی این کشور محدودتر شده است. امریکا به دنبال بازارهای جدید است . یکی از دلایلی که بایدن تلاش می کند با پوتین مذاکره کند این است که بازار را به سمت روس ها باز کند تا وضعیت اقتصادی امریکا جان جدیدتری بوزد. در مورد چین هم از همین سیاست پیروی خواهد کرد. 

>>> این مطالب را هم بخوانید:
تصمیم پنتاگون علیه چین؛جنگ سرد یا گرم؟
چین به آمریکا هشدار داد
خیز نظامی بی‌سابقه آمریکا مقابل چین و روسیه؛دستور مهم بایدن به پنتاگون

312 310