موساد چگونه از حزب‌الله جاسوسی کرد؟

رسول سلیمی: در هفته‌های اخیر، حزب‌الله و دستگاه‌های امنیتی لبنان تلاش‌های خود را برای شناسایی و خنثی‌سازی شبکه‌های خبرچین انسانی که اطلاعات ارزشمندی را به ارتش اسرائیل ارائه دادند و آنها را قادر می ساخت تا مقام‌های نظامی حزب‌الله را شناسایی و ترور کنند، آغاز کردند. چه آنکه تلاش ها برای کشف روش های جاسوسی موساد از حزب الله بیش از هر زمان دیگر درون تشکیلات آن شدت یافته است. سید حسن نصرالله ماجرای نفوذ به شبکه تامین پیجرها و کارگذاری مواد منفجره در آنها را ضربه ای امنیتی نامیده و شناسایی افرادی که در این مسیر با اسرائیل همکاری داشتند به اولویتی فوق العاده برای حزب الله تبدیل شده است.

در همین راستا خبرگزاری رویترز درباره روش های جاسوسی موساد از حزب الله که در ادامه منجر به ترور اعضای آن می شود گزارش داده «در این حملات، فناوری های نظارت الکترونیکی، نقشی حیاتی را ایفا کردند. ارتش اسرائیل گفته که به دوربین‌های امنیتی و سیستم‌های سنجش از راه دور مجهز است که به طور منظم با کمک پهپادهای نظارتی که برای جاسوسی از دشمن خود به مرز می‌فرستد، اطلاعات دقیق و به روزی را در اختیار نیروهای این کشور قرار می‌دهد. همچنین استراق سمع الکترونیکی از جمله هک کردن تلفن‌های همراه و رایانه نیز به طور گسترده به عنوان یکی از پیچیده‌ترین شنودهای جهان از سوی اسرائیل برای این امر صورت می‌گیرد.»

این در حالی بود که حزب الله بعد از ترور فرماندهان ارشد خودش از طریق رهگیری تلفن همراه آنها، تصمیم گرفت نیروهایش از فن‌آوری‌های قدیمی‌تر مانند پیجرها و پیک‌هایی که شخصا پیام‌ها را به صورت شفاهی به افراد می‌رسانند استفاده کنند.

چه آنکه در استراتژی اسرائیل برای ترور هدفمند مقام‌های بلندپایه نظامی حزب‌الله، این کشور از تلفیق فناوری‌های پیشرفته با منابع انسانی سنتی بهره می برد. پیش از این نیز بن باراک معاون سابق موساد در مصاحبه با کانال۱۲ اسرائیل درباره روش موساد برای جاسوسی از افرادی که قرار است ترور شوند گفته بود «  ماموران میدانی که در حال جمع آوری اطلاعات هستند، نمی دانند برای چه کاری انجام می دهند.» او در پاسخ به چرایی این موضوع گفته بود «شما نمی خواهید موقعیتی داشته باشید که یکی سقوط کند و سپس همه آنها مانند دومینو بیفتند»

بن باراک همچنین گفته بود «مردان را می توان از طریق چاپلوسی به موقعیت خود فریب داد. » او در تشریح این تکنیک می گوید”مردان تمایل دارند که توسط زنان چاپلوسی شوند. حتی زمانی که هیچ ارتباطی بین مرد و زنی که با او معاشقه می کند وجود ندارد، هرگز فکر نمی کنند چیزی درست نیست. چرا که او همیشه احساس چاپلوسی می کند و اجازه می دهد این اتفاق بیفتد… بنابراین در صورت لزوم، از این استفاده می کنید.»

اما در آن سوی ماجرا، حزب الله لبنان نیز دست بسته نبوده و حفاظت از اطلاعات و اصول ضداطلاعات را برای ناکام گذاشتن موساد به کار برده است. در همین راستا سرویس‌های امنیتی لبنان اواخر ماه اوت یک پرستار سابق بیمارستان الرسول الاعظم متعلق به حزب‌الله را به اتهام ارائه اطلاعات در مورد اعضای حزب و محل زندگی آن‌ها به ارتش اسرائیل دستگیر کردند. بازجویی از او کمک کرد تا روش‌های جذب همکاران، نوع ماموریت‌هایی که به آن‌ها محول می‌شود و نحوه عملکرد آن‌ها بهتر درک شود. بسیاری دیگر از افراد مظنون به همکاری با ارتش اسرائیل، از جمله اتباع سوری مستقر در لبنان نیز در ماه‌های اخیر دستگیر شده‌اند.

در نمونه ای دیگر که رویترز  به آن اشاره کرده «حزب‌الله و مقامات امنیتی لبنان دریافتند که اسرائیل به هنگام حمله به اهداف، از مخبران محلی نیز شنود کرده است. سه منبع به رویترز گفته بودند که بحران اقتصادی لبنان و رقابت بین جناح‌های سیاسی فرصت‌هایی را برای استخدام‌کنندگان اسرائیلی ایجاد کرده است، اما همه خبرچین‌ها متوجه نیستند که با چه کسی صحبت می‌کنند. به عنوان نمونه روز ۲۲ نوامبر ۲۰۲۳ یک زن از جنوب لبنان با تماسی روی تلفن همراه خود مواجه می‌شود و فرد تماس گیرنده خود را یک مقام محلی معرفی می‌کند. این فرد که کاملا به عربی مسلط بوده از زن می‌پرسد آیا اعضای خانواده در خانه هستند یا خیر که زن پاسخ می‌دهد آنها به شرق لبنان سفر کرده‌اند. دقایقی پس از این تماس یک موشک به خانه این زن در بیت یاهون اصابت می‌کند و پنج مبارز حزب‌الله از جمله عباس رعد، پسر یکی از نمایندگان ارشد حزب‌الله کشته می‌شوند. این منابع گفته‌اند که حزب‌الله معتقد است اسرائیل جنگنده‌ها را در محل ردیابی آماده کرده و برای تایید حضور غیرنظامیان قبل از انجام حمله، شروع به تماس کرده است.»

نمونه ای دیگر از روش جذب جاسوسان از حزب الله لبنان را یکی از جاسوسان دستگیر شده در لبنان تشریح می کند. به گزارش روزنامه الاخبار  «حسن ع» فردی که سازمان اطلاعات لبنان او را به عنوان جاسوس موساد بازداشت کرده، در اعترافاتی که به‌تازگی در رسانه‌های لبنانی منتشر شده، اقرار کرده که به‌ازای ۱۵ هزار دلار، اقدام به همکاری با دشمن کرده و نام همکارانش، شماره تماس‌ آن‌ها، اخبار مربوط به مردم کشورش و اماکنی که ادعا شده مواضع حزب‌الله بوده‌اند، در اختیار دشمن قرار داده است. این مأموریت در ژوئن سال ۲۰۲۰ با دریافت یک پیام از طریق پیام‌رسان واتساپ آغاز شده و در نهایت در جولای سال ۲۰۲۲ توسط نیروهای سازمان اطلاعات لبنان در منطقه قانا به پایان رسیده است.»

ناظران سیاسی معتقدند شرایط اقتصادی و سیاسی لبنان نقش مهمی در جذب جاسوسان به موساد داشته است. لبنان بیش از دو سال است رئیس جمهور ندارد و گروه های لبنانی هنوز بر سر انتخاب رئیس جمهور به توافق نرسیده اند. اقتصاد لبنان نیز در وضعیت پیچیده ای قرار دارد. کسری بودجه، تورم و کاهش ارزش پول ملی، اقتصاد این کشور را فلج کرده که پیامد آن در افزایش بیکاری و ناتوانی خانواده ها در برآوردن نیازهای اولیه معیشتی خودشان نمود داشته است.

در همین راستا یک مقام امنیتی لبنانی  به رادیو بین‌المللی فرانسه گفته: «بحران اقتصادی لبنان را در بر گرفت و باعث شده که بسیاری از جوانان به وضعیت دشوار و بی‌ثباتی دچار شوند.» این وضعیت دشوار اقتصادی به تسهیل جذب افراد به موساد کمک کرده است که عمدتاً از طریق شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود. این مقام در ادامه نتیجه گیری می‌کند که «حتی اگر توانسته‌ باشیم که برخی از کسانی را که با اسرائیل همکاری کرده‌اند خنثی کنیم، همچنان آگاهیم که بسیاری از عوامل و شبکه‌ها در سراسر لبنان فعال هستند.»

ترورهای هدفمند این روزهای لبنان نشان می‌دهد که ارتش اسرائیل به‌خوبی از هویت این مقام‌های نظامی که برای عموم لبنانی‌ها ناشناخته هستند، آگاه است و توانایی لازم برای شناسایی و موقعیت‌یابی آن‌ها را دارد. کارشناسان نظامی و امنیتی لبنان در مصاحبه با رادیو بین‌المللی فرانسه گفتند که موفقیت عملیات اسرائیل به دلیل هماهنگی خوب بین اطلاعات میدانی به لطف منابع انسانی و فناوری‌های پیشرفته در سال‌های اخیر است. موضوعی که برای کاهش توان موساد باید با رویکرد راهبردی به ثبات سیاسی و اقتصادی لبنان توجه کرد.

۳۱۱۲۱۳