موزه‌های مجموعه تاریخی قلعه چالشتر

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۳/۱۴ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۰۲/۲۳ به‌روزرسانی شده است.}

چالشتر در ۶ کیلومتری شهرکرد واقع شده است. قلعه چالشتر یا قلعه خدارحم خان حدود ۱۲۰ سال پیش در دوره قاجار توسط خدارحم خان بنا شد. این قلعه که از جاهای دیدنی شهرکرد محسوب می‌شود، از دو بخش حیاط بیرونی و اندرونی تشکیل شده است که از طبقه اول برای انبار و طبقه دوم برای پذیرایی از مهمانان طراحی شده بود. قلعه چالشتر و مجموعه تاریخی آن به‌همراه خانه ستوده دارای تزیینات بسیاری است که می‌توان گفت در طراحی این قلعه و تزیینات آن تلفیقی از هنر ایرانی-اروپایی دخیل بوده است. شهر چالشتر  با داشتن مجموعه قلعه‌های تاریخی مانند خدارحم خان یا قلعه چالشتر (احداث شده در سال ۱۳۲۳ هجری قمری) و خانه ستوده، زمینه‌ مناسبی جهت راه‌اندازی موزه‌های مختلف در این مجموعه‌ تاریخی شده است.

_{عکس‌ از وب‌سایت جاذبه‌ها}

این مجموعه تاریخی سه موزه را در دل خود جای داده است که عبارت‌اند از:

۱. موزه‌ کار و زندگی (در زیرزمین قلعه‌ خدارحم خان)

۲. موزه‌ مردم‌شناسی چالشتر (حمام خان چالشتر)

۳. موزه‌ آثار سنگی (در محوطه‌ خانه ستوده)

در این نوشتار نگاهی اجمالی به هر یک از این موزه‌ها خواهیم داشت.

_{عکس‌ از وب‌سایت جاذبه‌ها}

۱. موزه کار و زندگی

با احیای قلعه‌ خدارحم خان در چالشتر که بازسازی آن از سال ۱۳۷۹ آغاز و در سال ۱۳۸۲  به اتمام رسید و اهدای ۶۴۰ قلم اشیای مردم‌شناسی باارزش از سوی یکی از فرهیختگان و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی استان، طبقه‌ همکف قلعه‌ خدارحم خان به‌منظور چیدمان بخشی از اشیای اهدایی، به موزه تبدیل شد. این موزه در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۳  افتتاح و بر اساس هویت و معرفی اشیائ ارائه شده در آن، موزه «کار و زندگی» (موزه مردم‌شناسی) نام‌گذاری شد. این موزه در زیرزمین حیاط بیرونی قرار دارد که در آن، برش‌های مختلف از زندگی مردم بومی و سنتی منطقه‌ چهارمحال و بختیاری و عشایر آن منطقه به نمایش گذاشته شده است، از جمله ابزار و اثاثیه‌ای که مردم منطقه تا صدسال پیش، از آن‌ها استفاده می‌کردند: مانند کرسی، وسایل نخ‌ریسی و لبنیات‌سازی و همین طور مجسمه‌ مردمی با لباس‌های محلی بختیاری و قشقایی که همگی از اشیای این موزه هستند. ضمن اینکه معماری این مکان هم جالب است به‌طوری که کل زیرزمین، بدون استفاده از فلز، چوب، سقف زده شده است.

_{عکس‌ از وب‌سایت جاذبه‌ها}

۲. موزه حمام

حمام قدیمی قلعه با خزینه‌اش از دیگر قسمت‌های دیدنی مجموعه‌ تاریخی و فرهنگی چالشتر است. این حمام در ضلع جنوبی منزل ستوده و ضلع شمالی قلعه خدارحم خان قرار دارد. حمام مزین به کاشی‌های آبی فیروزه‌ای و سفید سربی است. این موزه در سال ۱۳۸۵  در حمام خصوصی مجموعه تاریخی چالشتر معروف به حمام خان در کنار سایر موزه‌های این مجموعه راه‌اندازی شد. در موزه‌ حمام، مجسمه‌ خدارحم خان و محمود خان با دلاک مخصوص و همچنین دیگ هفت جوش خزینه‌ آب گرم جالب توجه است. در این موزه با به نمایش گذاشتن ابزار و وسایل مربوط به استحمام به روش سنتی و نیز ماکت‌های انسانی در ابعاد واقعی با حالت‌های مختلف استحمام، سعی شده تا آثار فرهنگی مرتبط با این موضوع به‌طور دقیق و ملموس به بازدیدکنندگان معرفی شوند.

_{عکس‌ از وب‌سایت جاذبه‌ها}

۳. موزه سنگ

این موزه در محل قلعه چالشتر واقع شده و سنگ‌های عظیم و قطور عصاری، سنگ آسیاب، شیرهای سنگی، قوچ‌های سنگی در اشکال و ابعاد مختلف، سنگ قبرهای تخت و افراشته با خطوط و نقوش و ابعاد متنوع، عناصر سنگی منقوش به کار رفته در معماری مانند چهارچوب‌های سنگی، ستون‌ها، سرستون‌ها، پاستون‌ها، ازاره‌ها و فواره‌ها، حوض یک‌پارچه‌ سنگی قاجاری، سنگ آب‌ها، دست آس‌ها و هاون‌های مختلف و متنوع در سال ۱۳۷۹ از نقاط مختلف استان جمع‌آوری و با محوطه‌سازی حیاط قلعه‌ ستوده، موزه‌ سنگ استان به‌صورت بسته و باز تشکیل شد و از سال ۱۳۸۰ مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

_{عکس‌ از وب‌سایت جاذبه‌ها}

موزه‌های چالشتر فرهنگ و زندگی اجتماعی مردم این منطقه را به تصویر می‌کشند. این موزه‌ها در دسترس بازدیدکنندگان مجموعه تاریخی قلعه چالشتر قرار دارند و گردشگران می‌توانند در بازدید از قلعه‌ها و خانه‌های تاریخی چالشتر، موزه‌های موجود در این قلعه‌ها را نیز ببینند.

_{عکس‌ کاور از وب‌سایت جاذبه‌ها}