موافقت طالبان با آغاز ساخت خط لوله گازی تاپی/ گاز ترکمنستان به پاکستان و هند می‌رسد؟

به گزارش هوشمند نیوز از ایسنا، پیشرفت کار ساخت خط لوله «تاپی» (TAPI)که از ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند عبور می کند، به دلیل مسائل امنیتی در افغانستان، بارها به تعویق افتاده است.

ذبیح الله مجاهد، سخنگوی دولت طالبان در اظهاراتی که از تلویزیون دولتی افغانستان پخش شد، گفت: از امروز عملیات ساخت این خط لوله در خاک افغانستان آغاز خواهد شد.

در مراسم مرزی در اسلام چشمه در ترکمنستان، مقامات دو طرف از جمله حسن آخوند، رئیس دولت طالبان، از این پروژه استقبال کردند.

بر اساس گزارش وب سایت نیوز آذربایجان، خط لوله تاپی، یکی از بلندپروازانه ترین پروژه های زیربنایی آسیای مرکزی است که اولین بار، در اوایل دهه ۲۰۰۰ طراحی شد. هدف اصلی این خط لوله، انتقال ذخایر عظیم گاز ترکمنستان از طریق افغانستان، به پاکستان و هند است. انتظار می رود این خط لوله، اقتصاد این کشورها را به طور قابل توجهی تقویت کند و نماد بالقوه ثبات در منطقه باشد. با این حال، نگرانیهای امنیتی، به خصوص در افغانستان، همواره بزرگترین مانع بر سر راه این پروژه بوده است.

برای ترکمنستان، خط لوله تاپی یک لینک مهم به بازار انرژی آسیای جنوبی است. میدان گازی گالکینیش این کشور که دومین میدان گازی بزرگ جهان است، پتانسیل عظیمی دارد. عرضه گاز به بازارهای بزرگ مانند پاکستان و هند می تواند اقتصاد ترکمنستان را به میزان چشمگیری تقویت کند.

این پروژه توسط کنسرسیوم «تاپی پایپ لاین» (TAPI Pipeline Co. Ltd)  مدیریت می شود که شرکت‌هایی از ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند در آن حضور دارند. شرکت دولتی «ترکمن گاز» ترکمنستان، ۸۵ درصد سهام این شرکت را در اختیار دارد و مابقی سهام، به طور مساوی بین افغانستان، پاکستان و هند تقسیم شده است.

همراهی پاکستان و هند، علاوه بر اینکه فرصت بزرگی برای بهبود امنیت انرژی در این کشورها است، فرصتی نادر برای همکاری بین این دو همسایه است که سابقه تنش های طولانی را دارند. با راه اندازی این خط لوله، پاکستان و هند، سالانه ۱۴ میلیارد متر مکعب گاز دریافت می کنند، در حالی که افغانستان پنج میلیارد متر مکعب گاز دریافت خواهد کرد.

این پروژه با تاخیرهای مکرر مواجه شده است که عمدتا به دلیل وضعیت مسائل امنیتی در افغانستان است. از زمان بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، مشکلات جدیدی ظاهر شده است. اگرچه دولت جدید متعهد شده است که محیط ساخت و ساز ایمن را تضمین کند، اما نگرانی ها درباره ثبات بلندمدت به قوت خود باقی است. مقامات افغانستان در اکتبر ۲۰۲۳، با خرید زمین در امتداد مسیر خط لوله، حرکت قابل توجهی انجام دادند که اولین پیشرفت واقعی در شروع مجدد ساخت و ساز در افغانستان بود.

با این حال، افغانستان همچنان شکننده ترین بخش معادله تاپی مانده است. موقعیت استراتژیک این کشور، برای موفقیت پروژه ضروری است، اما بزرگترین ریسکها را هم به همراه دارد. تهدیدهای مداوم از سوی گروههای افراطی، بی ثباتی اقتصادی و ابهامات سیاسی، همچنان آینده پروژه را زیر سوال می برد.

تاپی به ترکمنستان کمک می کند موقعیت خود را به عنوان یک صادرکننده کلیدی گاز تقویت کند و در عین حال، با عرضه ثابت گاز مقرون به صرفه، به نیازهای انرژی پاکستان و هند پاسخ می دهد. ترکمنستان قبلا ساخت بخشی از خط لوله تاپی را در خاک خود تکمیل کرده است و پروژه‌های زیربنایی جدید در امتداد مرز افغانستان، امید به یکپارچگی سریع‌تر در اقتصاد منطقه را برمی انگیزد.

با وجود روابط پیچیده سیاسی خود، پاکستان و هند علاقه زیادی به موفقیت تاپی دارند. این خط لوله گازی یکی از معدود مواردی است که همکاری اقتصادی می تواند بر تنشهای سیاسی غلبه کرده و راه را برای همکاری منطقه ای هموار کند. برای افغانستان، این خط لوله می تواند علاوه بر دسترسی به گاز، یک منبع درآمد پایدار از طریق هزینه های ترانزیت فراهم کند که برای بازسازی اقتصاد این کشور، اهمیت بسیاری دارد.

روسیه نیز به این پروژه علاقه نشان داده است. مسکو  در ژانویه ۲۰۲۳، آمادگی خود را برای پیوستن به تاپی اعلام کرد و آن را مکملی برای ابتکارات انرژی خود، مانند تامین گاز از طریق آسیای مرکزی و «پاکستان استریم» می بیند.

310310