معمای خرید ۵۰ هواپیما در دولت سیزدهم/ خطوط هوایی رقبای ایران چه وضعیتی دارند؟

مریم فکری: «۵۰ هواپیما وارد کردیم و اصلا اعلام نکردیم»؛ این ادعای جدید محسن منصوری، معاون اجرایی رییس‌جمهور است که تاکید دارد دولت رییسی، دولت عکس یادگاری‌بگیر با هواپیمای وارداتی نیست. البته پیش از این نیز رییس سازمان هواپیمایی کشوری در شهریورماه امسال مدعی شده بود که در طول ۲۰ ماه گذشته ۶۰ فروند هواپیما به کشور وارد شده که ۳۰ فروند از این هواپیماها تاکنون عملیاتی شده است.

اما نکته این‌جاست که در پیگیری خبرگزاری هوشمند نیوز درباره جزییات ورود هواپیماهای جدید، همه از شنیده‌های خود می‌گویند. سید عبدالرضا موسوی، رییس انجمن شرکت‌های هواپیمایی درباره ورود ۵۰ هواپیماهای جدید به کشور، می‌گوید: من در جریان نیستم و این موضوع را سازمان هواپیمایی کشور باید توضیح دهد.

وی عنوان می‌کند: من هم این خبرها را شنیده‌ام و گفته‌اند که چند هواپیما وارد شده است، اما آمار دقیق را سازمان هواپیمایی دارد.

اما برخی منابع مطلع در حوزه هوایی عنوان می‌کنند که یک تعدادی هواپیما وارد شده است، اما این تعدادی که عنوان می‌شود، همه هواپیمای مسافری نیستند؛ ممکن است هواپیمای باری، هلیکوپتری، هواپیمای کوچک آموزشی یا برای تاکسی باشد. یعنی ۵۰ هواپیمایی که عنوان می‌شود، همه مسافری نیستند.

رضایی: وضعیت ناوگان هوایی مناسب نیست

با این حال، ادعای ورود ۵۰ فروند هواپیما از سوی معاون اجرایی رییس‌جمهور و ۶۰ فروند هواپیما توسط رییس سازمان هواپیمایی در حالی این روزها از سوی مقامات دولت سیزدهم مطرح می‌شود که در حال حاضر این سوال وجود دارد که چرا شرایط ناوگان هوایی کشور تغییر نکرده و بهبود پیدا نکرده است. طبق گزارش رسمی که در خبرگزاری تسنیم، رسانه‌ی منتقد دولت روحانی در یک تیر ماه سال ۱۴۰۰ منتشر شده است تعداد هواپیماهای فعال ایران در پایان دولت روحانی ۱۵۸ فروند بوده است.

از آنجا که صنعت هوایی تجربه اضافه‌شدن ۱۶ هواپیمای برجامی را در مدت دو سال و تاثیر آن را بر صنعت هوایی حس کرده، پس اثرات اضافه‌شدن ۵۰ یا ۶۰ فروند هواپیما در دو سال گذشته قاعدتا چیزی نیست که فعالان این صنعت و مردم نتوانند آن را حس کنند.

با این وجود، برخی گزارش‌ها و روایت‌های غیررسمی حاکی از آن است که کمتر از ۱۶۰ فروند هواپیمای فعال در ناوگان هوایی کشور وجود دارد؛ اگرچه رییس سازمان هواپیمایی در اردیبهشت‌ماه در یک نشست خبری اعلام کرد که هم‌اکنون ۱۸۰ فروند هواپیمای عملیاتی دارد.

با این حال، برخی نقل قولها خلاف این اعداد را نشان می‌دهد. پیش از این رییس کمیسیون عمران مجلس هم از عدد ۱۵۰ هواپیمای فعال در کشور پرده‌برداری کرده بود. محمدرضا رضایی‌کوچی درباره وضعیت ناوگان هوایی کشور و تمهیداتی که باید در طول اجرای برنامه هفتم توسعه برای ارتقای این ناوگان اندیشیده شود، عنوان کرده بود: ناوگان هوایی فاصله زیادی با آنچه که نیاز است، دارد.

رضایی کوچی در رابطه با تعداد هواپیماهای فعال در کشور گفته بود: اکنون به حدود ۴۰۰ هواپیما نیاز داریم، اما حدود ۱۵۰ هواپیمای فعال داریم که در حال فعالیت هستند. بر این اساس فاصله زیادی بین نیاز ناوگان با ناوگان فعال وجود دارد و به همین دلیل است که برخی شرکت‌های هواپیمایی نیز بلیت‌ها را با قیمت بالاتر به فروش می رسانند.

به اعتقاد او، اکنون وضعیت ناوگان هوایی کشور چندان مناسب نیست، عمر ناوگان هوایی بالا رفته است و از سوی دیگر، روزانه تقاضا برای استفاده از پروازها در حال افزایش است، هم از نظر و هم از نظر کیفیت ناوگان هوایی با مشکل مواجه است.

چه تعداد هواپیما زمین‌گیر است؟

اما آمار جالب مربوط به هواپیماهای زمین‌گیر است. گزارش‌ها حاکی از آن است که در حال حاضر در حدود ۱۳۴ هواپیمای کشور زمین‌گیر است. این را رییس سازمان هواپیمایی کشور نیز در تازه‌ترین اظهارنظر تایید کرده است. بنا به گفته محمد محمدی‌بخش، تعداد هواپیماهای زمین‌گیر در کشور به ۱۳۴ فروند رسیده است.

پیش از این اما در تیرماه امسال، رییس سازمان هواپیمایی کشور در مورد تعداد هواپیماهای زمین‌گیر گفته بود: ما ۱۳۹ فروند هواپیمای زمین‌گیر با سن ۲ سال به بالا داریم که باید به مرور به ناوگان کشور برگردد.

بنا به گفته محمدی‌بخش، نیاز حال حاضر کشور ۵۵۰ فروند هواپیما است، اما فقط ۱۸۰ فروند هواپیما سرخط داریم و به همین دلیل با وجود افزایش مسیرهای پروازی، مسافران اعتراض دارند که بلیت هواپیما سخت پیدا می‌شود.

بر همین اساس، آمار سازمان هواپیمایی، ۳۷۰ فروند هواپیما تا رسیدن به رقم ۵۵۰ فروند هواپیما فاصله است.

وضعیت رقیبان چگونه است؟

اما در کشورهای همسایه، وضعیت ناوگان هوایی چگونه است؟ نگاهی به وضعیت ناوگان هوایی کشورهای همسایه می‌گوید که در حال حاضر در حوزه خلیج‌فارس دو شرکت بزرگ هواپیمایی امارات و قطر، تقریبا به پیشتازان بزرگ هوانوردی تجاری تبدیل شده‌اند. با اینکه شرکت هواپیمایی امارات عمر زیادی ندارد و در سال ۱۳۶۴ شمسی راه‌اندازی شده، اما این شرکت یکی از ایرلاین‌های پنج ستاره هواپیمایی در همسایگی ایران است که به ۱۵۸ مقصد پروازی در سراسر دنیا پرواز دارد.هواپیمایی قطر ۲۰۵ فروند هواپیما در اختیار دارد که شامل مدل های مختلف هواپیماهای برد متوسط و برد بلند ایرباس و بوئینگ می شود. این آمار در آبان ماه سال گذشته منتشر شده است.

میانگین سنی ناوگان امارات ۹ سال و میانگین سنی ناوگان قطر ایرویز نیز پنج سال است.لازم به ذکر است این شرکت تعداد ۱۹۵ فروند هواپیما از مدل های بویینگ ۷۷۷xT بوئینگ ۷۸۷ دریم لاینر و ایرباس ۳۵۰ را در دست سفارش دارد که تحویل آن ها از سال ۲۰۲۴ آغاز خواهد شد.

۲۲۳۲۲۵