مسیر گروه‌های بورسی تا جبران زیان

بورس تهران در هفته‌ای که گذشت تنها دو روز کاری داشت و در همین مدت توانست با رشد بیش از یک درصدی نماگر اصلی خود همراه شود. به‌این ترتیب نهمین هفته پیاپی صعودی این بازار رقم خورد. در دو هفته اخیر تنها میانگین وزنی قیمت سهام نبود که افزایشی شد بلکه همزمان جدال سنگین میان خریداران و فروشندگان ارزش معاملات را نیز به‌سطوح مطلوبی برای این‌روزهای بورس رساند.

به‌هر روی در آخرین هفته مردادماه، شاخص‌کل سهام پس از ۸‌ماه مجددا خود را به‌ابرکانال ۵/ ۱‌میلیون واحد رساند. دماسنج تالار شیشه‌ای تنها ۷ روز را در محدوده ۴/ ۱ میلیون واحد گذراند و با افزایش شتاب صعود قیمت‌ها این نماگر وارد ابرکانالی شد که از اواسط آذرماه سال گذشته نیز تجربه‌نکرده بود.

حالا شاخص‌کل از آخرین کف تجربه ‌کرده در ۳ خردادماه، حدود ۳۷ درصد رشد کرده و در یک بازه زمانی حدود ۳‌ماهه ۴ ابرکانال را پشت‌سر گذاشته‌است. جهشی که یادآور تجربه‌ رشد قیمت‌ها در اوایل تابستان سال گذشته‌است.

در تیرماه ۹۹ بود که نماگر اصلی تالار شیشه‌ای توانست از کانال ۹۰۰ هزار واحدی به ‌ابرکانال ۴/ ۱ میلیون واحد صعود کند و در مردادماه رشد قیمت‌ها شتاب بیش‌تری گرفت و از ۶ ابرکانال دیگر نیز عبور کرد. گویا همه عوامل دست به‌دست هم داده‌اند تا بورس زیان سال گذشته بورس‌بازان را زودتر از آنچه می‌پنداشتند، جبران کند.

 به‌کام بزرگان؟

برخی از فعالان بازار سهام رشد این‌روزهای شاخص‌کل را نتیجه تحرک تقاضا در گروه‌های بزرگ کامودیتی‌محور عنوان می‌کنند و بر این اعتقادند که سهامداران خردی که بیش‌تر سرمایه خود را در سهام با‌ ارزش بازار پایین‌تر سرمایه‌گذاری کرده‌ بودند، همچنان زیان‌های سنگینی را در پرتفوی خود مشاهده می‌کنند. در نگاه اول مقایسه میزان رشد قیمت‌ها از کف ۳ خردادماه تاکنون، مهر تاییدی بر این ادعا می‌زند. آماری که نشان می‌دهد طی ۳‌ماه گذشته در برابر رشد ۳۷ درصدی شاخص‌کل، نماگر هم‌وزن تنها ۱۲ درصد صعود کرده‌است، با این حال بررسی این دو متغیر از زاویه‌ای دیگر نتایج متفاوتی را در پی دارد. جایی‌که بدانیم در دوره نزول ۱۰‌ماهه نماگر‌های سهام، هر‌چند شاخص‌کل افتی بیش از ۴۷ درصدی را ثبت کرد اما میانگین تغییر قیمت‌ها در گروه‌های کوچک بازار که شاخص هم‌وزن نماینده خوبی برای آنها است، افت ۲۸درصدی را نشان می‌دهد. از این‌رو در حالی‌که شاخص‌کل تا تجربه ‌سقف تاریخی خود ۸/ ۲۷درصد فاصله دارد که این شکاف برای شاخص هم‌وزن تنها ۷/ ۱۹ درصد است، از این‌رو با وجود آنکه سهامی هستند که به‌واسطه رشد‌های افسارگسیخته در ابرنوسان سال ۹۹ و تشکیل حباب قیمتی بزرگ در آنها هنوز نتوانسته‌اند کمر راست کنند اما می‌توان عنوان کرد سهامداران گروه‌های کوچک بازار در شرایط مناسبی به‌سر نمی‌برند.

در هفته‌ای که گذشت نیز تنها سهام گروه‌های بزرگ کالایی نبودند که لبخند رضایت بر لب سهامداران خود نشاندند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در دو روز کاری هفته منتهی به‌۲۴ مردادماه، نماگر هم‌وزن که نشان از اثرگذاری یکسان نمادها دارد و به‌عنوان نماینده سهام با‌ ارزش بازار پایین‌تر شناخته می‌شود، با سبقت گرفتن از شاخص‌کل رشد ۴/ ۱ درصدی را نشان داد. در این میان گرو‌ه‌هایی همچون محصولات غذایی، مواد دارویی و زراعت با قوت‌گرفتن احتمال حذف ارز ۴۲۰۰ در دولت جدید، سیمانی‌ها با فروش‌های جذاب ثبت شده در معاملات بورس‌کالا و انبوه‌سازان به‌واسطه عقب‌ماندن از روند صعودی بازار اهرم‌های رشد شاخص هم‌وزن را فراهم آوردند و سرمایه‌گذاران با وجود رشد نرخ دلار در بازار آزاد ترجیح دادند در گروه‌های ریالی بازار سهامداری کنند. تنها در دو روز کاری هفته گذشته، بیش از یک‌میلیون تن سیمان در بورس‌کالا عرضه شد که ۹۷۵هزار تن آن معامله شد. با توجه به‌مصرف هفتگی حدود ۲/ ۱ میلیون تن سیمان در کشور، در صورت ادامه این‌روند، می‌توان گفت همان‌طور که وعده داده شده بود تمام سیمان تولیدی کشور بورسی شده‌است.

 سیگنال سبز جدال سرمایه‌گذاران

ارزش معاملات خرد سهام روز شنبه ‌تنها در بورس رقم ۷۵۰۰ میلیارد تومان را ثبت کرد و در روز یکشنبه ‌با توجه به ‌در پیش بودن تعطیلات ۷ روزه کرونایی و عدم‌امکان دریافت وجه نقد ناشی از فروش، نزولی قابل‌انتظار را تجربه ‌کرد و به‌حدود ۶هزار میلیارد تومان کاهش یافت. هر‌چند این میزان ارزش دادوستدها در قیاس با روزهای توفانی سال ۹۹ افت بیش از ۷۰ درصدی را نشان می‌دهد اما اگر آن را با ارقام کمتر از هزار میلیارد تومان در روزهای نخست سال‌۱۴۰۰ مقایسه کنیم، درمی‌یابیم که حال و هوای رکودی از این بازار کوچ کرده‌است و با وجود فروشندگان بالفعل اما خریدارانی نیز هستند که سطوح فعلی قیمت‌ها را ارزنده قلمداد کرده و به‌امید روزهای سبزتر برای این بازار نشسته‌اند.

 محرک دلاری برای رشد سهام

اسکناس آمریکایی همچنان مهم‌ترین دلیل ترغیب سرمایه‌گذاران به‌حضور در بازار سهام است. هفته گذشته نرخ دلار در بازار آزاد به‌۲۷ هزار تومان رسید. سطحی که آخرین‌بار اواسط آبان‌ماه سال گذشته تجربه ‌شده بود. سقوط دولت افغانستان و سلطه مجدد طالبان بر این کشور که باعث تعطیلی بازار هرات و افزایش ریسک‌های محیطی شده بود، یکی از مهم‌ترین دلایل صعود دلار در بازار آزاد بود. فعالان بازار ارز بر این اعتقادند که قدرت‌یافتن طالبان بر همسایه شرقی ایران، چشم‌انداز تجارت با این کشور را تیره و تار خواهد کرد. همه این ابهامات و نگرانی‌ها سبب شد تا نرخ دلار در هفته‌ای که گذشت رشد ۲ درصدی را تجربه‌کند. سکه نیز در این هفته در مرز ۱۲ میلیون تومانی  شدن قرار گرفت.

 تناقض بازار جهانی از نشست فد

با انتشار صورتجلسه نشست جولای فدرال‌رزرو، کاهش خرید دارایی‌ها پیش از پایان سال ۲۰۲۱ به‌بازار مخابره شد. این صورتجلسه بدان معناست که اکثر مقامات معتقدند که بهبود اقتصادی به‌اندازه‌ای پیشرفت کرده که بانک مرکزی می‌تواند روند نزولی خرید دارایی‌ها را آغاز کند و محدودسازی سیاست‌های انبساطی احتمالا زودتر از انتظار در دستورکار قرار خواهد داد.

مقامات فدرال‌رزرو در این‌خصوص تاکید کردند کاهش خرید دارایی‌ها با افزایش نرخ بهره ارتباطی ندارد، با این حال فد به ‌دو علت یعنی نامعلوم‌بودن زمان احیای اقتصادی به‌دلیل سرعت بالای شیوع سویه دلتای کرونا و غیرقابل پیش‌بینی بودن تورم نسبت به‌آینده اظهار نااطمینانی کرده‌است.  نکته قابل‌توجه این نشست اما اختلاف نظر اعضای فد بود؛ به‌طوری که حتی بعضی از اعضای فدرال‌رزرو با فرض ادامه‌دار شدن افزایش تعداد مبتلایان به‌کرونا، چرخش تورم به‌مسیر کاهشی را انتظار دارند.

به‌هر روی در ابتدا اطمینان‌نسبی بازارها از عدم‌افزایش نرخ بهره در کوتاه‌مدت به‌رشد بازارهای جهانی سهام منجر شد، اما در ادامه توجه بیش‌تر به ‌نااطمینانی‌ها تغییر مسیر داد. از این‌رو در روزهای گذشته شاهد ریزش شدید قیمت‌ها در بازارهای جهانی بودیم، جایی‌که آمار ابتلا به‌سویه جدید کرونا و مرگ‌ و میر ناشی از آن در جهان افزایش یافت و این نگرانی به‌وجود آمد که در صورت از سرگیری قرنطینه خانگی و عدم‌حمایت بانک مرکزی چه بر سر بازارها و سرمایه‌گذاران آنها خواهد آمد. بر این اساس مس پس از ۴‌ماه به‌زیر ۹هزار دلار بر هر تن کشیده شد و نفت برنت نیز به‌کف ۳‌ماهه سقوط کرد.