‍مرگبارترین سفر هوایی، بوئینگ ۷۴۷ و مرگ ۵۰۰ مسافر!

اوایل دهه ۱۹۷۰ شرکت بوئینگ، هواپیمایی به دنیا معرفی کرد که صنعت حمل‌ و نقل هوایی را متحول کرد: بوئینگ ۷۴۷! این هواپیما که بزرگ‌ترین هواپیمای مسافر‌بری تا آن روز بود، ظاهر متمایزی هم داشت. این سر و شکل خاص باعث شد این هواپیما به سرعت شهرت جهانی پیدا کند و این شهرت باعث شد که همه‌ی شرکت‌های هواپیمایی به دنبال خرید این هواپیما باشند، به طوری که شرکت بوئینگ نمیتونست پاسخگوی تمام مشتری‌ها باشد!

در ابتدا شرکت های بزرگ موفق به خریدن بوئینگ شدند: اولین شرکت پان امریکن بود، بعد کِی‌ اِل اِم، لوفت‌هانزا، ایران‌ایر و ژاپن ایرلاینز. اما ما با شرکت های دیگر کاری نداریم، بلکه قصد داریم بریم سراغ ژاپن ایرلاین که در دهه ۷۰ مهمترین شرکت هواپیمایی ژاپن بود، برویم. البته که هنوز هم این شرکت مهمترین شرکت هواپیمایی ژاپن محسوب می‌شود.

در آن زمان ژاپن سخت در مسیر پیشرفت بود و خیلی به پرواز های کوتاه احتیاج داشت، بنابراین اینطور خواستند که هواپیماهای ۷۴۷ سفارشی آنها فرست کلاس (first class) و بیزنس کلاس (business class) نداشته باشد و سرتاسر هواپیما تنها صندلی معمولی داشته باشد تا بتوان مسافرین بیشتری را جا به جا کرد.

سفارش دیگر ژاپنی ها به بوئینگ این بود که باک ۷۴۷ را کوچک بسازند که وزن هواپیما کم‌تر و فضای بار بیشتر شود. چون ژاپنی ها قصد داشتند که این هواپیماها را فقط برای پرواز های داخلی استفاده کنند. راه های کوتاه هم که احتیاجی به باک بزرگ ندارد.

با این سفارشی که ژاپنی‌ها داده بودند موفق شدند بیشترین تعداد مسافر را وارد هواپیما کنند. بیشتر از ۵۵۰ صندلی در این هواپیماها بود، رقمی که در دهه ۷۰ دیوانه کننده تلقی می‌شد. به طور مثال ۷۴۷ های ایران‌ایر که عادی بودند ۳۶۶ نفر ظرفیت داشتند که یعنی ژاپن حدود ۲۰۰ مسافر بیشتر در هر هواپیما جا می‌داد.

 سال ۱۹۸۵ انتهای یکی از ۷۴۷ های ژاپن‌ایرلاین لحظه تیکاف و بلند شدن با زمین برخورد کرد. این اشتباه از سوی خلبان بود که وزن هواپیما را دست کم گرفته و دماغه را زود‌تر از زمان مورد نیاز بالا کشید. وقتی این حالت برای هوایپماها رخ بدهد باعث می‌شود که ته هواپیما صدمه دیده و وقتی دوباره فرود می‌آید باید قسمت ته هواپیما کاملا عوض شود. اما ژاپنی ها بنا به دلایلی اجازه تعویض قسمت ته هواپیمای ۷۴۷ دچار آسیب را ندادند. آنها پرچه قسمتی که کمی صدمه دیده را باز کرده و یک تکه نو جای آن می‌گذارند ولی به این موضوع توجه نکردند که شاسی اصلی در قسمت زیرین صدمه دیده بود. هواپیما مجددا روی مسیر برمی‌گردد و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این ۷۴۷ مسافر بری را ادامه می‌دهد، غافل از این‌ که در هر نشست و برخاست نا‌میزان بودن شاسی با آن تکه‌ای که تعویض شده بود، باعث می‌شود که پرچه ها کم کم شل شوند و یک تکه اصلی هواپیما، یعنی قسمت انتهای آن به مرور ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود. ولی هیچکس اهمیتی به این جریان نمی دهد.

استفاده از هواپیما ادامه می‌یابد تا اینکه به ۱۲ اوت ۱۹۸۵، ساعت ۵ بعد از ظهر می‌رسیم. در فرودگاه توکیو، همان هواپیمای آسیب دیده، ۵۲۴ نفر را سوار کرده و به سمت اوساکا راه می‌افتد ( یک پرواز یک ساعته کوچک). مسافر‌گیری و بارگیری که تمام می‌شود، ساعت ۶ یعنی یک ساعت بعد هواپیما به طرف اوساکا پرواز می‌کند.

خلبان هواپیما کاپیتان «ماسامی تاکاهاما»، کمک خلبان « یوتاکا ساساکی» و مهندس پرواز هم «هیروشی فوکودا» هستند. وقتی هواپیما از باند بلند می‌شود به مدت ۱۲ دقیقه اوج می‌گیرد و تا ۲۴ هزار پا بالا می‌رود، چون پرواز کوتاه بود و نیازی نبود بیشتر از این بالا برود. ولی همانطور که گفتیم انتهای هواپیما مشکل دارد، درست مثل یک زخم عفونی که فقط با چسب پوشانده شده است. برای همین ۱۲ دقیقه بعد از اوج گرفتن، انتهای هواپیما پاره می‌شود. وقتی این حالت اتفاق می‌افتد کاپیتان ابتدا فکر می‌کند که ارابه فرود یا همان چرخ ها منفجر شده‌اند.

کاپیتان تاکاهاما با برج کنترل تماس گرفته و می‌گوید مشکل پیش آمده و باید فرود اضطراری داشته باشد. برج کنترل می‌گوید به طرف شرق برو و در نزدیک‌ترین فرودگاه که «اوشیما» است فرود بیا. کاپیتان تلاش می‌کند که به سمت شرق برود اما انگار فرمون بریده باشد، درواقع ته هواپیما که پاره شده باعث شده بود سیستم هیدرولیکی آن کاملا نابود شده و کار نکند. هواپیما فقط باید مستقیم حرکت کند!

در این حالت معمولا دماغ هواپیما کم کم پایین می‌آید و همین باعث می‌شود که هواپیما سقوط آزاد کند. برای همین کاپیتان تاکاهاما تلاش می‌کند که سر هواپیما پایین نیاید. فقط سر هواپیما بالا پایین می‌رفت و هیچ حرکتی نه به راست و نه به چپ ممکن نبود. همه خیلی نا‌امید شده بودند و البته وحشت زده، ولی هنوز هم سعی می‌کردند که به گونه‌ای فرود بیایند.

گروه پرواز هم در تلاش هستند که یک‌جا هواپیما را فرود ‌آورند، از طرف دیگر ته هوایپما که نابود شده اوضاع بسیار بدی دارد به طوری که یک سوراخ ایجاد شده و فشار کابین از بین می‌رود. درست مثل حالتی که پنجره هواپیما بشکند، در این صورت اکسیژن داخل هواپیما از بین رفته و نه تنها همه چیز با فشار به سمت خارج پنجره کشیده می‌شود بلکه تنفس هم ممکن نیست. این حالت کمبود اکسیژن داخل کابین خلبان ها هم اتفاق می‌افتد، و جدا از مسافر ها که درحال خفه شدن هستند خلبان ها هم اوضاع خوبی ندارند ولی تماس‌شان را با برج کنترل قطع نمی‌کنند و مرتب دنبال راهی برای فرود آمدن هستند. بزگترین مشکل فرود آمدن این است که ژاپن یک کشور کوهستانی ست و پیدا کردن یک تکه زمین صاف برای فرود آمدن بسیار دشوار است.

پرواز ۱۲۳ ژاپن ایرلاینز در ساعت ۶:۵۶ بعد‌ از ظهر ۱۲ اوت ۱۹۸۵ به یک کوه در نزدیکی توکیو برخورد می‌کند. جمع مسافران و پرسنل این هواپیما ۵۲۴ نفر است که همه به غیر از ۴ نفر کشته شدند. این اتفاق به عنوان یکی از مرگبارترین سفر هوایی تاریخ شناخته می‌شود.

ما از قدیم شنیده‌ایم که ژاپنی‌ها آدم‌های مرتبی‌اند ولی از موقعی که شبکه مجازی توسعه پیدا کرده می‌بینیم که نه، آنقدرها هم که شنیده‌ایم همه چی تمام نیستند. خرابکاری‌های آنها هم حسابی سنگین است، مثل نیروگاه اتمی «فوکوشیما»!

البته این مشکل باز هم در دنیا پیش آمده، مثلا در سال ۲۰۰۳ یکی از خلبان های چاینا ایرلاینز به همین شکل ته یک ۷۴۷ را به زمین می‌زند، چینی‌ها هم مثل ژاپنی‌ها هواپیما را تعمیر نمی‌کنند تا اینکه همان هواپیما از هنگ‌کنگ بلند شده و وقتی روی دریا می‌رسد ته هواپیما پاره می‌شود، ولی خلبان چینی نمی‌تواند مثل خلبان ژاپنی یک مقدار هواپیما را بالا نگه دارد و متاسفانه هواپیما در دریا سقوط آزاد کرده و ۲۲۵ نفر سرنشین و کارکنان هواپیما در‌جا کشته می‌شنود.