محدودیت ظرفیت ۳۰ درصدی ما را دچار مشکل می‌کند

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، نشست خبری این رویداد، صبح روز دوشنبه ۱۱ بهمن‌ماه در تالار رودکی برگزار شد.

از جمله حاضران در این نشست حسین مسافر آستانه، دبیر جشنواره، اتابک نادری، قائم مقام او، مهران فاطمی، استاندار یزد و وحید لک، مدیر روابط‌عمومی چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بودند.

از جانب مردم یزد به شما سلام می‌کنم

مهران فاطمی، استاندار یزد نخستین سخنران این نشست بود.

او صحبت‌هایش را چنین آغاز کرد: «افتخار دارم که از جانب مردم عزیز، شریف، مومن و نجیب یزد به شما سلام کنم و چهل‌ودومین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی را تبریک بگویم. ما چهلمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر را پشت سر می‌گذاریم، در آستانه شروع آن هستیم و استان یزد افتخار دارد که میزبانی این دوره را برای اولین بار بر عهده بگیرد و این اتفاق فرخنده‌ای است که اتفاقات فرهنگی و هنری از پایتخت به مراکز شهرهای دیگر منتقل شود و زمینه رشد فرهنگی و شکوفایی استعدادها که در دیگر استان‌ها وجود دارد فراهم شود. این را به فال نیک می‌گیریم و ممنونیم که به استان‌ها اطمینان شد تا چنین رویدادهای بزرگی در آن‌ها برگزار شود. ان‌شاالله این اقدام الگویی و مبارک در سال‌های دیگر در دیگر استان‌ها به وقوع بپوندد. ما در استان یزد اعلام کرده‌ایم که فرهنگ، هنر و محیط زیست در صدر الویت‌های توسعه استان قرار دارند و فرهنگ و هنر در کنار محیط زیست دو مسئله اساسی و مهم هستند. ان‌شاالله زیباترین اتفاقات رقم بخورد و برنامه‌ریزی‌هایی کرده‌ایم که به لحاظ شکلی و محتوایی شاهد رخ دادن اتفاقی متفاوت با سال‌های پیش باشیم. از همه بزرگواران تقدیر و تشکر می‌کنم.»   

در ادامه لوح تقدیری به مهران فاطمی، استاندار یزد اهدا شد.

فجر استانی را برگرداندیم

حسین مسافرآستانه در ادامه با تشریح جزئیات اخبار، اطلاعات و فعالیت‌های مربوط به دبیرخانه چنین گفت: «چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در ۱۰ بخش برگزار می‌شود؛ ۶ بخش اجرایی و ۴ بخش دیگر که بخش‌هایی هدفمند هستند و  خدمتتان توضیح می‌دهم.»

او در مورد این بخش‌های غیراجرایی توضیح داد: «بخش‌های غیراجرایی شامل مسابقه و نمایشگاه عکس، مسابقه و نمایشگاه پوستر، مسابقه نمایشنامه‌نویسی و اسناد چهل دوره جشنواره تئاتر فجر است. نگاه جشنواره در بخش پژوهش در سه ساحت بوده است؛ یک، این که خروجی بخش پژوهش جشنواره را از طریق برگزاری نمایشگاه اسناد چهل ساله جشنواره تئاتر فجر نشان دهیم. بخشی از نمایشگاه اسناد به صورت فیزیکی و بخش عمده آن از طریق نمایشگاهی در فضای مجازی ارائه خواهد شد. ساحت دوم، فاز اول پروژه تاریخ شفاهی است. مشکل ما این است که با تاریخ صرفا در پس خاطرات ذهنی افراد روبه‌رو هستیم و فاز اول پروژه تاریخ شفاهی به همین دلیل آغاز شده است و خروجی‌اش در تلویزیون تئاتر ایران قابل مشاهده خواهد بود. ساحت شوم، کتاب راهنمای جشنواره‌های بین‌المللی شامل مجموعه مقالاتی از انتشارات دانشگاه کمبریج است که ما با آن مواجه شدیم و اکنون ترجمه شده و آماده چاپ است و کتابی بسیار مهم است چرا که همیشه اطلاعات  و اخبار را به گمان خویش بررسی می‌کردیم و برای من جذاب بود که بدانم به شکل رسمی استاندارهای کلی که در دنیا به آن رسیده‌اند چیست و این کتاب نشان‌دهنده این اطلاعات است و فکر می‌کنم می‌توان از آن در جشنواره‌های تئاتری از جمله جشنواره تئاتر فجر بهره‌مند شد.»  

مسافرآستانه ادامه داد: «ما در چند دوره شاهد برگزار فجر استانی بودیم و آخرین دوره آن در جشنواره سی‌وهفتم برگزار شد. به این معنا که تعدادی از کارهای پذیرفته‌شده در جشنواره به استان‌ها اعزام می‌شدند و اجراهایی را برای دیگر استان‌ها داشتند. این اتفاق منقطع شده بود و ما مجددا آغازش کردیم، چون فکر می‌کنیم یکی از بخش‌هایی است که می‌تواند فجر را در گستره تئاتر کشور تعمیم دهد چرا که امکان حضور همه در تهران نیست و اگر امکان حضور در تهران هم باشد، ممکن است امکان حضور در سالن وجود نداشته باشد و برای همین تعمیم جشنواره به استان‌ها ضرورت است.»  

او افزود: «امسال جشنواره استانی به لطف مشارک استان یزد، به این بخش از کشورمان خواهد رفت و تعدادی از اجراهای صحنه‌ای و تعدادی از اجراهای خیابانی در حین برگزاری جشنواره در شهر یزد اجرا خواهد شد. همچنین تعدادی از اجراها بنا به درخواست استانداری گیلان در شهر رشت روی صخنه خواهد رفت. زمان اندک بود وگرنه امکان تعمیم به سایر استان‌ها هم وجود داشت و امیدوارم در دوره‌های بعدی گستره بیشتری را به خود اختصاص دهد.»  

مسافرآستانه با اشاره به ۶ بخش اجرایی چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ادامه داد: «۶ بخش اجرایی شامل نمایش‌های صحنه‌ای رقابتی و غیررقابتی، خیابانی رقابتی و غیررقابتی، دیگرگونه‌های اجرایی و تئاتر ملل است.  بخش رادیوتئاتر هم شامل ۱۲ نمایش است که در روزهای جشنواره در سالن استاد انتظامی خانه هنرمندان برگزار خواهد شد.»  

او با اشاره به بخش ملل توضیح داد: «با توجه به شرایط کنونی تئاتر در دنیا تاکیدمان را روی ایران فرهنگی، کشورهای منطقه و حول‌وحوش ایران گذاشتیم. با توجه به وضعیت کنونی تئاتر در کشورهای اروپایی و صاحب تئاتر که خیلی‌هایشان تولیدی نداشته‌اند این فرصت مغتنم بود و مراوده با کشورهایی که اشتراکاتی فرهنگی با آن‌ها داریم را غنیمت شمردیم. بین کشورهای منطقه نگاه ویژه‌تری به رابطه ایران و تاجیکستان داشتیم که علاوه بر فرهنگ مشترک، تمدن مشترک، اسطوره‌های مشترک و زبان مشترک، در دوره‌ای ارتباط ویژه‌ای داشته‌ایم که در دوره‌ای متوقف شده است اما خوشحالیم که شاهد بخش ویژه تئاتر تاجیکستان شامل دو نمایش و جلساتی برای تعامل و تبادل فرهنگی خواهیم بود.»  

او در مورد نمایش‌های حاضر در بخش ملل هم گفت: «در بخش ملل نمایش‌هایی از آذربایجان، الجزایر، دو کار از عراق؛ یکی مشترک بین ایران و عراق و دیگری کار خودِ عراق، دو کار مشترک بین ایران و افغانستان، دو کار از آذربایجان و یک کار از بلغارستان خواهیم داشت که نکته جالب توجه در مورد آن موضوعش است که به فردوسی می‌پردازد. نمایشی هم از تاجیکستان هست که در مورد فردوسی است. از ایتالیا و ارمنستان نیز نمایش‌هایی خواهیم داشت.»

جشنواره را با ۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برگزار می‌کنیم

حسین مسافرآستانه با بیان اینکه «ما در بررسی آثار و ثبت‌نام از داوطلبان برای شرکت در جشنواره و انتخاب، موضوع خاصی را تعیین نکرده‌ایم؛ اما در خروجی نتیجه جالبی حاصل شد.» گفت: «۱۰۹ نمایش روی صحنه هستند که ۱۹ اثر به مضامین مرتبط با مقاومت و شهید سلیمانی و مدافعان سلامت، مقاومت‌های ضد استعماری و… می‌پردازند، ۹ نمایش با موضوع مسایل خانواده و ۲ اثر مرتبط با مشکلات مواد مخدر هستند.»

دبیر جشنواره همچنین درباره بودجه جشنواره گفت: «سال گذشته بودجه جشنواره ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بود در برآورد بودجه امسال هم تلاش کردیم تنها جاهایی را لحاظ کنیم که نصیب هنرمندان شود چون سال سختی را در تولید تئاتر گذراندند. هر چه در وسع بودجه باشد و اگر بتوانیم جایی از آن را افزایش دهیم تلاش می‌کنیم به دست هنرمندان برسد. برای امسال ۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان را پیشنهاد داده بودیم که مصوب هم شده و بخشی از آن اختصاص یافته است که بخشی از کمک هزینه گروه‌ها را از آن پرداخت خواهیم کرد. هرچند که همین هم بودجه‌ای حداقلی است و امیدوارم نگاه بازتری نسبت به جشنواره شکل بگیرد و بر اساس اهمیت آن، بودجه اختصاص پیدا کند.»

مسافرآستانه در پاسخ به سوالی درباره اتفاقات اخیر تئاتر شهر و فضای ناامن اطراف آن، توضیح داد: «در مورد فضای تئاتر شهر همه ما نگران این وضعیت بوده و هستیم. عده‌ای علم مخالفت برداشته‌اند که «آی، می‌خواهند حصار بکشند و محدود کنند و…» این نگاه‌ها اگر مغرضانه نباشد، ناآگاهانه است. اینجا محل فعالیت بی در و پیکر و محل عبور و مرور افرادی شده است که تناسبی با موضوع آن مکان ندارند و باید توسط مسئولین رسیدگی شود. بی توجه به اینکه هر کسی طرح داده یا نداده، آنکه مسئولیتی حس می‌کند باید برای ساماندهی و تعریف فضای تئاتر شهر اقدام کند و امیدوارم این اتفاق بیفتد.»

او تصریح کرد: «از شهرداری منطقه ۱۱ قول مساعد گرفته‌ایم که در برگزاری جشنواره، امنیت این منطقه را فراهم کند.»

قطعا محدودیت ظرفیت ۳۰ درصدی ما را دچار مشکل می‌کند

دبیر جشنواره تئاتر فجر در ادامه در پاسخ به سوالی درباره سی درصد ظرفیت سالن‌های تئاتر و تفاوت آن با جشنواره فیلم فجر، گفت: «از آنجایی که سینما قبل از اعلام ستاد کرونا، پیش فروش ۵۰ تا ۷۰ درصد سالن‌هایش را آغاز کرده بود، تعهداتی داده بودند. قطعا محدودیت ظرفیت سی درصدی ما را دچار مشکل می‌کند و برای همین مساله «فروش» بلیت را حداقل در سالن‌های کوچک منتفی کردیم. امیدوارم با فروکش کردن فراگیری، بتوانیم از ظرفیت ۵۰ یا حتی ۱۰۰ درصدی سالن‌ها استفاده کنیم تا بخشی از مشکلات ما در پذیرایی از مخاطبان و مهمانان برطرف شود.»

مسافرآستانه همچنین درباره علت عدم مشارکت استان‌های دیگر در جشنواره این دوره گفت: «برای مشارکت استان‌ها در جشنواره از خیلی وقت پیش اقدام کردیم اما با توجه به شرایط کشور، کمتر استانی اعلام آمادگی کرد. با مناطق آزاد هم گفتگوهایی داشتیم که دستخوش تغییرات سیاسی و مدیریتی شد و تفاهم‌نامه‌ها و توافق‌ها دچار تغییر شد؛ برای همین فعلا به این دو استان بسنده کردیم.»

در ادامه جلسه پرسش و پاسخ حسین مسافرآستانه در مورد چرایی برگزاری مراسم افتتاحیه گفت: «برگزاری مراسم افتتاحیه و اختتامیه برای هر پروژه‌ای ضروری است. آن‌چه از خاطرات هر دوره باقی می‌ماند تاثیر همین مراسم‌هاست. شما بهتر از من می‌دانید که رویدادهای فرهنگی و ورزشی در همه جای دنیا به خاطر مراسم افتتاحیه و اختتامیه‌شان از هم متمایز می‌شوند. اگر نبود شرایط، نبود بودجه، عدم برنامه‌ریزی، عدم وجود امکانات یا هر چیز دیگر باعث شده است مراسم افتتاحیه نداشته باشیم، آن را باید نقد کرد و نه برگزاری‌اش را. امسال هم اگر مشارکت یزد را نداشتیم باید از خیر برگزاری افتتاحیه می‌گذشتیم. افتتاحیه ما نیز، صرفا زدن زنگ آغاز نیست و اعلام برگزیدگان سه بخش و تجلیل از پیشکسوتان را نیز شامل می‌شود. پس چه در تهران، چه در یزد و چه در هر کجای کشور به دنبال این باشید و مطالبه کنید که مراسم افتتاحیه حتما داشته باشیم و نداشتنش را دامن نزنیم.»  

مسافرآستانه در مورد همزمانی جشنواره‌های تئاتر و فیلم فجر گفت: «فکر می‌کنم اولین بار در سال ۱۳۸۴ با دبیری خود بنده بود که جشنواره تئاتر فجر دقیقا همزمان با جشنواره فیلم فجر برگزار شد. من خواهش می‌کنم همزمانی و غیرهمزمانی را فقط از زاویه دید خودتان که علاقه‌مند به هر دو حوزه هستید نبینید و از دید مردم هم ببینید. اعتقاد من این است که همزمانی جشنواره فیلم و تئاتر هیچ ضربه‌ای به جشنواره تئاتر نمی‌زند و همان سال هم که انتقادات شدیدی شد شاهد بودیم که سالن‌ها مملو از تماشاگر بودند و سینما و جذابیت‌های آن تاثیری بر تئاتر نگذاشته بود.»  

 مسافر آستانه در پاسخ به سوالی درباره سانسور شدیدتر در این جشنواره نسبت به دوره‌های قبلی و بازبینی نظارتی مجدد نمایش‌هایی که مجوز داشته‌اند، هم گفت: «قانون این است که تمام آثاری که مجوز اجرا گرفته و روی صحنه رفته‌اند، برای اجرای مجدد در سالنی دیگر باید مجوز مجدد بگیرد. جشنواره هم از این قضیه مستثنی نیست. همه آثاری که قبلاً به صحنه رفته بودند برای اجرا در جشنواره باید دوباره مجوز بگیرند اما این کار را ما تقبل کردیم و پروسه دریافت مجوز را طی کردیم. هیچ کاری نبوده که به دلیل عدم دریافت مجوز آن را رد کرده باشیم؛ اگر هم نکاتی بوده با اعلام به گروه‌ها سعی کردیم آن را حل کنیم.»

دبیر جشنواره در پاسخ به سوالی درباره ناراحتی برخی هنرمندان از این رویداد و انتخاب‌ها و حذف‌ها و در پاسخ به انتقاد از ادبیات جوابیه به رسانه‌ها گفت: «هیچ اتفاق خاصی در این دوره نیفتاده؛ این احساس لطیف شماست که برخی تعابیر را به خودتان نسبت دادید. من را می‌شناسید. من هیچ وقت نگاهی از بالا به پایین به دانشجویان یا آدم‌ها نداشته‌ام. چنین تعبیری در خصوص من عادلانه نیست. اگر از گروهی دعوت نکردم، به این دلیل بوده که بخشی به نام «مهمان دبیر» داشتم که سهمیه محدودی داشت اما با پنج برابر تقاضا در این بخش مواجه بودم و نیازی به دعوت نداشتم. می‌خواستم از کسانی که شرکت نکردند اما کارشان خوب است دعوت کنم اما تعداد تقاضاها پنج برابر سهمیه بود. بنابراین ما از هیچ گروهی دعوت نکردیم. با کسانی که تناقضی را در مورد انتخاب داوران حس کرده بودند صحبت کردم و قانع شدند اما اینکه بعد از این گفتگوی محترمانه، جور دیگری مسأله را در فضای عمومی یا خصوصی مطرح می‌کنند ترجیح می‌دهم چیزی نگویم. من جواب مستقیم به ادعاهای نادرست در فضای عمومی نمی‌دهم؛ با همه این عزیزان صحبت داشتم و ماجرا تمام شده بود. چون معتقدم خیلی از مسائل درون خانواده را باید بین خودمان حل کنیم. خلاف این قضیه، اخلاق خوبی برای این قوم فرهیخته نیست. امیدوارم با دیالوگ رودرو با ویژگی تئاتر، بین خودمان مشکلات را حل کنیم.»

۵۸۲۵۹