ماجرای شوک کنسرت تتلو به بازار لیر چه بود؟

هوشمند نیوز – پانیذ رحیمی؛ طی اخباری که اخیرا منتشر شد ادعا می‌شود قیمت لیر در صرافی‌ها در معاملات روز گذشته،  بالاتر از نرخ آن در بازار آزاد بوده و علت آن نیز افزایش تقاضا برای مسافرت‌ها در آستانه عید فطر و البته کنسرت تتلو، خواننده ایرانی در ترکیه عنوان می‌شود. 

در همین رابطه، کامران سلطانی‌زاده، رییس سابق کانون صرافان در گفت‌وگویی با خبرنگار هوشمند نیوز درباره تاثیرات اتفاقات عنوان شده بر بازار لیر ترکیه گفت: نوسان قیمت لیر وابسته به فاکتورهای اقتصادی مانند نرخ برابری لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا، وضعیت تولید ناخالص، وضعیت سیاسی داخلی و همچنین برحسب قیمت جهانی بوده و عملا بازار ایران تاثیری بر آن ندارد. قابل توجه است که از سال گذشته پس از اتفاق‌هایی که در ترکیه رخ داد، ارزش لیر بسیار کاهش یافته است.  

وی در اینباره افزود: عواملی مانند تمام شدن ماه رمضان و شروع سفرهای تفریحی به بهانه عید فطر و رفتار معامله‌گران بزرگ نمی‌توانند دلایلی برای افزایش قیمت لیر باشند؛ چراکه مشکل اصلی لیر در داخل کشور این است که صرافی‌های رسمی مجوز خرید لیر از هیچ بخشی را ندارند. در گذشته صرافی‌ها می‌توانستند این اسکناس را طی معاملاتی با یکدیگر خرید و فروش کنند.

اما طی مصوبه سال گذشته این معاملات ممنوع اعلام شد و دیگر صرافی‌ها مجوز این خرید و فروش‌ها را ندارند. این به آن معناست که اگر صراف نیازمند ارز باشد، بانک مرکزی اجازه خرید آن ارز از صرافی دیگر را نمی‌دهد. به همین علت صرافی‌ها از آنجاییکه مقدار مصرف صرافی‌ها مشخص نیست و توانایی فروش مازاد آن را ندارند، در زمینه ارزهای غیررسمی و غیر مرجع فعالیت نمی‌کنند.

رییس سابق کانون صرافان در اینباره ادامه داد: بنابراین مردم ناچارند برای خرید به بازار غیررسمی مراجعه کنند که در این شرایط عرضه و تقاضا تعیین کننده است. در مجموع می‌توان گفت عامل اصلی این موضوع، منع صرافی‌های رسمی از معامله ارزهای متفرقه و معاملات با یکدیگر است. پیشنهاد بهتر این است که مسافران ترکیه از صرافی‌ها ارز مسافری را با قیمت پایین‌تر تهیه کنند و آنرا در ترکیه تبدیل کنند.

او همچنین تاثیر برگزاری کنسرت امیر تتلو در نرخ لیر را اثری جانبی برشمرد و خاطر نشان کرد: برگزاری کنسرت تتلو بنا به شرایطی که با افزایش تقاضا و کاهش عرضه در بازار روبرو باشیم می‌تواند بر قیمت لیر اثر بگذارد. همانطور که گفته شد، به دلیل منع صرافی‌های رسمی و خروج از مسیر اصلی روند معاملات، بازار به دست دلالان و معامله گران غیررسمی می‌افتد و آنها تعیین کننده قیمت می‌شوند.

وی در انتها راه برون رفت از شرایط را اینگونه عنوان کرد: راه برون رفت از این شرایط و مبارزه با بازارهای غیررسمی، تقویت بازار رسمی و اجازه معاملات رسمی به صرافی‌های سراسر کشور تحت نظر بانک مرکزی است.

علی اصغر سمیعی زفرقندی، کارشناس بازار ارز نیز در این رابطه افزود: ارز ترکیه، پول قدرتمند و مورد اعتمادی نیست و اساس و معیاری ندارد، قابل استناد نیست و می‌تواند غیرواقعی باشد؛ چراکه ترکیه اقتصادی متزلزل، دستوری و غیر دموکراتیک دارد و ارزش لیر به تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای سیاست مداران بستگی دارد، در نتیجه نرخ آن قابل پیش بینی نیست.

از سوی دیگر نیز قیمت این اسکناس در بازار داخلی ایران وابسته به عناصر مختلف و همچنین رفتار فعالین بازار است و مسائل سیاسی در آن اثرگذاری ضعیفی دارند. در نتیجه می‌توان گفت نوسانات قیمت لیر بیشتر جنبه سودجویانه دارد.

وی در ادامه افزود: معامله گران با هدف ایجاد سود در بازار فعالیت می‌کنند. در نتیجه عواملی مانند جنگ روسیه و اوکراین، کنسرت یک خواننده، بیماری و حتی تصادف به‌عنوان ابزاری برای سودجویان به‌کار می‌رود. هرچند که این فرآیند در سراسر دنیا وجود دارد، اما وظیفه مداخله در موضوع و کنترل وضعیت بر عهده بانک‌های مرکزی است که گاهی هم دانسته یا ندانسته،  بانک مرکزی به نفع رانتخواران و سود جویان عمل کرده و می کند. از جمله چند نرخی بودن ارز بدترین بلائی است که می تواند بر سر یک اقتصاد بیاید، و آنرا به‌جای رقابتی، رفاقتی و رانتی کند.