لایو نوجوان ۱۴ساله از زیر پوست شهر

برترین‌ها: چند روزی‌ست ویدئویی بسیار تاسف‌برانگیز از لایو یک نوجوان ۱۴ ساله با یک به اصلاح شاخ مجازی، درحال دست‌به دست شدن است که سروصدای زیادی هم به‌پا کرده است. حرف‌های بی‌پرده‌ی این نوجوان درباره‌ی مسائل جنسی، با یک خانم بلاگر معروف که تبلیغ سایت‌های شرط بندی می‌کند و لایو‌های نیمه برهنه از خودش می‌گذارد و سال‌ها از او بزرگ‌تر است، بسیار جای بحث دارد.

بعد از منتشر شدن ویدئو، تحلیل‌های متفاوتی درباره‌ی این موضوع صورت گرفت. حتی وزیر ارتباطات هم درباره آن واکنش نشان داد و گفت: «فیلم منتشر شده، تلخ و آزاردهنده بود و به نظر می‌رسد نهاد‌هایی که وظیفه امداد رسانی به کودکان و نوجوانان را دارند باید وارد عمل شوند. اگر یکی از نوجوانان ما این چنین وضعیتی دارد باید به مشکل رسیدگی کرد، این رفتار نتیجه مشکلات دیگر در جامعه است.»

مسئله‌ی بلوغ زودرس، تربیت جنسی ناصحیح، تفاوت فاحش نسل‌ جدید با قدیم و غفلت و ناآگاهی خانواده‌ها عواملی هستند که اگر به آن‌ها پرداخته نشود، ممکن است اتفاقات فاجعه‌آمیزتری را رقم بزنند.

این روزها ویروس کرونا هم قوز بالای‌قوز شده و به‌یکباره بیشتر فعالیت‌های روزمره و حیاتی را مجازی کرده است. از کودکان و نوجوانان گرفته تا پیر و جوان، همه در این روزها به‌نوعی با فضای مجازی سروکار دارند. اما استفاده از فضای مجازی، نیاز به آموزش و کنترل دارد که متاسفانه در این موضوع غفلت زیادی از سمت خانواده‌ها صورت می‌گیرد. استفاده از فضای مجازی برای نوجوانان اصلا موضوع بدی نیست حتی در خیلی از موارد، مفید هم هست اما به‌شرطی که در چارچوب و زیر نظر خانواده‌ها صورت بگیرد. البته موضوع استفاده از موبایل و فضای مجازی تنها دلیل این اتفاق تلخ و اتفاقات مشابه آن نیست. ما صرفا قصد داریم دلایل رقم زدن این اتفاق را بررسی کنیم.

عده‌ای فیلترینگ را هم بی‌تقصیر نمی‌دانند. آن‌ها اعتقاد دارند وقتی بسیاری از شبکه‌های ارتباط جمعی فیلتر شد، استفاده از فیلترشکن هم باب شد. تا جایی که شاید تا قبل فیلترینگ، فیلترشکن‌ها در دسترس همه‌ی افراد نبود، اما حالا استفاده از آن امری عادی شده است و دسترسی به آن‌ها هم آسان.

مسئله مهم دیگر تفاوت نسل‌هاست. هرسال که می‌گذرد تغییرات زیادی در نگرش و خلقیات کودکان و نوجوانان صورت می‌گیرد که اگر با درایت والدین کنترل نشود، شاید کشیدن ترمز فرزندان سخت و در جایی حتی غیرممکن شود. اگر پدر و مادر اطلاعات خود را بالا ببرند، با مشاور درباره‌ی نحوه‌ی رفتار با نوجوانان مشورت کنند و یک فضای صمیمی و دوستانه بین خود و فرزندانشان برقرار کنند، مشکلات از این دست، کمتر و قابل حل‌تر شود.

بی‌اطلاعی و آشنا نبودن خانواده‌ها با تکنولوژی، از دیگر عوامل موثر در رخ دادن این اتفاقات است. وقتی آن‌جا که از پسرک نوجوان در لایو می‌پرسند اگر پدر و مادرت تو را در لایو ببینند چه؟ می‌گوید: «نه بابا، اونا رو هاید استوری کردم نمی‌بینن»، شاید نشان از ناموزون بودن اطلاعات والدین و آن پسر باشد…

ایست! شهر در تسخیر گودزیلا‌ها است…

فردی به‌نام آقای راوی درباره‌ی نسل دهه هشتاد و نود نوشت: «ما به متولدین دهه هشتاد و نود شمسی می‌گوییم گودزیلا. اوایل که شیطنت می‌کردند به آن‌ها می‌گفتیم «شیطون بلا». کمی که جلوتر رفتیم و کار‌های عجیب‌تری از آن‌ها سر زد به آن‌ها گفتیم «آتیش پاره»، این ماجرا تا جایی پیش رفت که قربان‌صدقه رفتن‌های ما جای خودش را به عصبانیت و فاصله گرفتن داد و دیدیم بهتر است برای حفظ آرامش خودمان، از این گودزیلا‌های غیر قابل کنترل فاصله بگیریم.

به متولدین سال‌های ۲۰۰۰ تا الان در اصطلاح «نسل زد» گفته می‌شود.

نسل زد، با اینترنت بزرگ شده و گوشی‌های هوشمند در دسترسش بوده است. این نسل در سراسر دنیا از لحاظ رفتاری و فرهنگی به طور کلی با نسل قبلی خودش متفاوت است.

برای شناخت تفاوت‌های نسل زد در کل دنیا می‌تونید عبارت «Z Generation» را گوگل کنید. در این صورت خواهید دید که دسترسی به تکنولوژی، شبکه‌های اجتماعی، اطلاعات و اینترنت چه تاثیرات عمیقی در دنیای نسل زد ایجاد کرده است.

• نسل زد، بیشتر از آن‌چه که تحت تاثیر عرف جامعه شکل گرفته باشد، معیارهایش را تحت تاثیر رسانه‌های بدون سانسور و لیبرال انتخاب کرده است.
• رسانه‌هایی که به خاطر سانسور شدید رسانه‌های رسمی مثل قارچ رشد کردند، مورد استقبال قرار گرفتند و سبک زندگی ما را تحت تاثیر قرار دادند.
• آرمان خواهی که در بین دهه شصتی‌ها وجود داشت در نسل زد نیست.
• تواضع و فروتنی، حجب و حیا، محدودیت‌های جنسی، کار و تلاش، قناعت و ساده‌زیستی و … در بین نسل زد ایرانی ارزش محسوب نمی‌شود.
• نسل زد، به خوبی می‌داند که مسائل جنسی بخش مهمی از کیفیت زندگی را شامل می‌شود و قصد اینکه به این موضوع بی‌توجه باشد را ندارد.
• خود دوست‌داری، جسارت، میل به رفاه و تجمل در بین نسل زد کاملا شایع است.

اگر از صفات نسل زد بگذریم، یک نکته مهم دیگر باقی می‌ماند و آن هم اینکه:

امروز متولدین اوایل دهه هشتاد،در آستانه ۲۰ سالگی هستند و در حال سپری کردن ترم ۴ دانشگاه! درست است که تعداد متولدین دهه شصت و هفتاد از نسل زد بیشتر است، اما تاثیری که نسل زد بر شبکه‌های اجتماعی گذاشته، بسیار بیشتر از نسل قبل بوده است.

سری به اکسپلورر اینستاگرام خودتان بزنید. اینفلوئنسر‌های دهه هشتادی و فن‌پیج‌های بی‌شمار آن‌ها، صفحه اکسپلورر ما را تسخیر کرده‌اند. اگر کمی به اطرافتان نگاه کنید،می‌بینید فرهنگ قالب نسل زد خیلی بیشتر از آن چیزی که فکرش را بکنید؛ همه جا را تسخیر کرده است.

پ‌ن: این یادداشت علمی و آکادمیک نیست و شهود شخصی نگارنده است.»

همان‌طور که گفتیم بعد از انتشار این ویدئو تحلیل‌های متفاوتی صورت گرفت. مصطفی فقیهی در صفحه اینستاگرام خود دراین‌باره نوشت: لایو نوجوان۱۴ساله را که دیدم، تنم لرزید و موی بر تنم راست شد. حضرات مسئول بدانند، این اتفاقات، سابقاً ⁧زیرپوست شهر⁩ بود و اینک، سوگندانه بر ⁧بام پوست شهر⁩، علناً دیده شده و لابد می‌گویند راهکار ⁧فیلتر⁩ است!

و شرم بر آن خانم که آخرش، ادای انسان‌های فرهیخته را درآورد و خجالت‌زده گفت: «مفسد فی‌الارض هستم»، اما لایوش را سیو و در یوتیوب منتشر کرد تا میلیونی دیده شود و آبروی آن پسرک بی‌نوا و خانواده‌اش به خطر اُفتد. همه می‌دانند در جامعه چه خبر است، چرا آبروی انسان، آن‌هم یک «تازه نوجوان» را می‌برید؟

اگرچه آن پسرک را نمی‌دانم، شاید کنار رفقایش مفتخر به چنین حادثه‌ای باشد؛ چون نه من و من هیچ یک از هم‌نسلان و البته مسئولان، تفاوت فرهنگی با این نسل را درک نمی‌کنیم! اما هیچ فکر کردید که پدر و مادر آن نوجوان، در چه احوالاتی هستند و می‌توانند در این جامعه، سر راست کنند؟ اما به زعم من، تنها راهکار، حل این معضلات فرهنگی‌ست، ولاغیر!

دستگاه‌های موازی عریض و طویل با بودجه‌های کلان، به‌جای فرهنگ‌سازی دقیق و سلامت جنسی در میان نوجوانان، در این زمینه چه کرده‌اند، جز با انکار مسئله؟ و محدودیت‌سازی بیشتر؟

ما خانواده‌ها چه می‌کنیم؟ موبایل و تبلت را به بهانه آموزش مجازی در اختیارشان گذاشته و به حال خود رها کرده ایم؟ هیهات!

این تحلیل‌ها در حالی است که مقصر یک فرد یا یک نهاد خاص نیست؛ همه و همه یک طرف ماجرا هستیم و کوتاهی در رها کردن کودکان و نوجوانان در بحرانی‌ترین سن دوران زندگی، هیچ گاه قابل بخشش نخواهد بود.

واکنش‌های کاربران در فضای مجازی:

به‌نظر شما دلیل این اتفاقات چیست؟