«قارا گل برنجاس»؛ درمانی کهن از دل کوه‌های بختیاری

فریده احمدی، کارشناس و مسئول ثبت آثار ناملموس چهارمحال و بختیاری با اشاره به اهمیت گیاهان دارویی در درمان بیماری‌ها به هوشمند نیوز گفت: اگرچه داروهای شیمیایی در برخی موارد می‌توانند مؤثر باشند، اما در مراحل اولیه بسیاری از بیماری‌ها را می‌توان با استفاده از گیاهان دارویی درمان کرد. این گیاهان کمترین عوارض جانبی را دارند و از گذشته تاکنون، استفاده از آن‌ها یکی از ایمن‌ترین روش‌های درمانی بوده است.

این کارشناس ثبت ادامه داد: چهارمحال و بختیاری با ویژگی‌های خاص اقلیمی و تنوع منحصربه‌فرد آب‌وهوایی، یکی از مناطق مهم رویش گیاهان دارویی در کشور به شمار می‌رود. در این منطقه، از دیرباز مصرف گیاهان دارویی رایج بوده و مردم برای درمان بسیاری از بیماری‌ها به عصاره گیاهان معطر کوهستان‌های این استان متوصل شده‌اند. کوه‌های این منطقه، به‌ویژه در فصل بهار، محل رویش گیاهانی است که در درمان امراض مختلف مؤثرند.

احمدی به‌طور خاص از گل «برنجاس» نام برد؛ گیاهی که به گفته او «دم‌کرده یا قارا (قندسوز) آن برای درمان اسهال، سردرد، سرماخوردگی و حتی مسمومیت مفید است. در برخی مناطق، برای پایین آوردن تب کودکان نیز از آب این گیاه استفاده می‌کنند. این گیاه که در زبان فارسی با نام «بومادران» شناخته می‌شود، خودرو است، طبعی گرم و خشک دارد و خواص دارویی بسیاری برای آن برشمرده شده است.

او درباره روش تهیه قارا یا قندسوز گل برنجاس، توضیح داد: در مناطق مختلف استان به دو روش سنتی این ماده را تهیه می‌کنند. در روش نخست، گل‌های برنجاس را در ظرفی پر از آب می‌ریزند تا گرد و غبار آن ته‌نشین شود. سپس آن‌ها را شسته و در ظرفی حاوی آب جوش قرار می‌دهند تا کاملاً بپزند. روش دوم به این صورت است که ابتدا گل‌های برنجاس را با ابزاری به نام بردهَر خرد و آسیاب کرده، سپس الک می‌کنند و در ظرفی همراه با آب قرار می‌دهند تا شهد آن خارج شود. پس از رد کردن از صافی، مایع را دوباره حرارت داده و با کمی نبات یا شکر ترکیب می‌کنند تا قوام لازم را به دست آورد.

او با این اشاره که در مناطقی مانند لردگان و خانمیرزا، روش متفاوتی برای تهیه قارا وجود دارد، افزود: در این روش، ابتدا قند یا شکر را در ظرف ریخته و تفت می‌دهند تا کاملاً ذوب شده و تغییر رنگ دهد. سپس، آب گل برنجاس پخته‌شده که از صافی رد شده، به آن اضافه می‌شود و تا رسیدن به غلظت مطلوب روی حرارت باقی می‌ماند.

احمدی همچنین به اهمیت حفظ و ثبت این روش سنتی اشاره کرد و گفت: فنون تهیه قارا گل برنجاس یا قندسوز» با شماره ۲۸۰۵ در بهمن ماه ۱۴۰۱ ثبت شده است. این اقدام، نشان‌دهنده ارزش بالای این سنت در فرهنگ مردم منطقه است و می‌تواند به حفظ و ترویج آن کمک کند.

انتهای پیام