فوتبال ایران و «شتر گاو پلنگ» اساسنامه!

امیررضا احمدی؛ فوتبال ایران ترکیبی از مشکلات و معضلات مختلف را در دل خود دارد. از مشکلات مالی و فساد که مانند سرطان در دلش ریشه دوانده تا بحث ورود زنان به استادیوم و ایراد سفت و سخت فیفا به اصلاح اساسنامه فوتبال ایران. در سال‌های اخیر هرگاه در مجامع جهانی مانند فیفا یا  AFC از دولتی بودن فوتبال ایران و عدم استقلال آن صحبت به میان آمده، فدراسیون‌نشین‌ها با استناد به دلایل مختلف از جمله بند یک اساسنامه فدراسیون فوتبال، ادعای غیر دولتی بودن این نهاد و وابسته نبودن آن به دولت داشته‌اند. از آنجایی که فیفا روی موضوع جدایی فوتبال از سیاست و دولت، و مستقل بودن فدراسیون‌ها تاکید زیادی دارد، همیشه روی این موضوع حساسیت خاصی وجود داشته که فدراسیون‌ها به صورت مستقل فعالیت کنند و دولت در اداره آن‌ها نقشی نداشته باشد. درباره فوتبال ایران و از نظر فیفا اما، این موضوع برعکس صدق می‌کند. مسئولان فیفا با حساسیت خاصی پیگیر فوتبال ایران هستند و با گذاشتن اساسنامه این فدراسیون زیر ذره بین، با قاطعیت خواستار شفافیت استقلال فوتبال از دولت شده اند. همین هم باعث شده طی یکی دو سال اخیر با هشدارهای شدید فیفا، فدراسیون فوتبال ایران تا آستانه تعلیق و تشکیل کمیته انتقالی هم پیش برود اما فیفا با دادن فرصت به فدراسیون برای اصلاح اساسنامه،راه تعامل را در پیش گرفته است و منتظر آن روز که هیچ مشکلی در اساسنامه فدراسیون ایران دیده نشود.

چرا اساسنامه فدراسیون معتبر نیست؟

اساس نامه فدراسیون فوتبال در ۴ دی ۱۳۹۰ در مجمع فدراسیون فوتبال طرح و در نهایت با سروصدای زیاد تصویب شد. در همان زمان نفراتی همچون امیر عابدینی، عزیزالله محمدی و مهدی تاج به تصویب این اساسنامه اعتراض داشتند اما نهایتا اعضای مجمع با رای مثبت آن اساسنامه را به تصویب رساندند که البته زمزمه هایی مبنی بر نفوذ علی کفاشیان برای تصویب شدن آن اساسنامه هم وجود داشت. نکته اصلی در این میان به سال ۸۶ بر می گردد که فدراسیون فوتبال، اساسنامه‌ای تحت عنوان هیئت انتقالی تدوین و تنظیم کرد که به تصویب هیئت دولت رسید و برای فیفا هم ارسال شد. سال ۹۰ هم فدراسیون وقت اصلاحیه‌ای روی اساسنامه انجام داد اما تا چند سال بعد به اصلاحی بودن آن اشاره نمی‌شد و آن را به‌عنوان اساسنامه‌ای جدید معرفی کردند تا زمانی که مشخص شد آنها اصلا صلاحیت تدوین اساسنامه را نداشته اند و این اتفاق باید زیر نظر مجمع انجام شود.همان زمان با تأخیر اعلام شد که اساسنامه اصلاحی است.

سال ۹۸ فیفا به صورت جدی به اساسنامه فدراسیون فوتبال ایراد گرفت و  دلیل اصلی ایراد به این اساسنامه، مفاد بند یک آن و  مداخله دولت در فوتبال بود. حضور وزیر ورزش در مجمع عمومی فدراسیون و انتخاب ارکان قضایی فدراسیون توسط هیئت رئیسه به جای مجمع از مفادهای اصلی ایراد به اساسنامه بود. فدراسیون در آن زمان به ناچار توسط کمیته تدوین مقررات یک اساسنامه اصلاحی را تدوین و به فیفا ارسال کرد اما آن طرح اصلاحی هم هیچ گرهی را باز نکرد. هرچند بخش هایی همچون حضور وزیر ورزش در مجمع رفع شد اما فیفا عملا روی بند یک اساسنامه حساس شده. در اساسنامه اصلاحی در تعریف فدراسیون آمده است که فدراسیون نهاد عمومی غیردولتی است که به استناد قانون فهرست نهادهای عمومی غیردولتی باید حتما اساسنامه مورد تأیید هیئت‌وزیران قرار بگیرد.اما ظاهرا فیفا از تعریف نهاد عمومی غیردولتی، مداخله دولت در فدراسیون فوتبال  را برداشت کرده، و همین هم باعث زیر سوال رفتن این اساسنامه شده است.

با وجود ایراد اساسنامه برگزاری انتخابات قانونی بود؟

سوال اصلی که ذهن را درگیر می‌کند این است که اگر فیفا به فدراسیون ایران خرده گرفته و قصد تعلیق داشته، چطور از آن زمان به این سمت انتخابات برگزار شده و قبل از برگزاری انتخابات فیفا طی نامه‌ای اساسنامه را تایید کرده؟ ماجرا از این قرار است که فیفا برای خروج فدراسیون فوتبال ایران از سرگردانی که چند ماه توسط سرپرست اداره می‌شد، با ارسال نامه‌ای کلیات اساسنامه را تایید کرد اما به صورت شفاف و قاطع، تاکید کرد که بند یک اساسنامه باید اصلاح شود. از طرفی چون طبق قوانین داخلی ایران این اساسنامه به تصویب مجلس رسیده و تغییر و تحول در آن به زمان نیاز دارد، فیفا کلیات اساسنامه را تایید کرد تا انتخابات برگزار و فوتبال ایران از سرگردانی خارج شود. بعد از آن اما فیفا به صورت جدی خواستار بررسی این مورد و جدایی کامل فدراسیون فوتبال از دولت شد و در جلسه دوشنبه هفته جاری عزیزی خادم با اینفانتینو هم رئیس فیفا بر این موضوع تاکید زیادی داشت. تاکیدی که بیشتر بر روی پذیرفتن قوانین فوتبال توسط دولت به صورت رسمی و تصویب نهایی اساسنامه بر اساس مفاد اساسنامه فیفاست که نهایتا منجر به تشکیل یک فدراسیون مستقل و جدا از دولت شود؛ اقدامی که تا الان صورت نگرفته و با توجه به سفر قریب الوقوع رئیس فیفا به ایران و بررسی همه جانبه وضعیت، در صورت نهایی نشدن می‌تواند به ضرر فوتبال ایران تمام شود.

هوشنگ نصیرزاده: اگر اصلاحات مد نظر در اساسنامه لحاظ نشود، باید منتظر تشکیل کمیته انتقالی باشیم

هوشنگ نصیرزاده درتوضیح بند یک اساسنامه فدراسیون فوتبال گفت: در ماده یک اساسنامه فیفا آمده است که این نهاد طبق ماده ۶۰ فدرال سوئیس شکل گرفته. ما هم باید یک ماده قانونی می‌نوشتیم که طبق کدام قانون تشکیل شده‌ایم؛ یا طبق قانون تجارت یا قانون امور و مجامع صنفی، یا طبق قانون تشکیل موسسات عمومی غیردولتی. در اساسنامه در ماده یک ما تشکیلاتی را تعریف کرده‌ایم که معادل آن در کشور وجود ندارد.

او ادامه داد: در این بند، فدراسیون فوتبال تشکیلاتی غیر انتفاعی، غیر دولتی و مستقل ذکر شده که اگر آنها را به هم بچسبانید به مفهوم لغت از هفت دولت آزاد می رسید. اولا احتمال اینکه این سازمان در هیات وزیران مصوب شود تقریبا صفر شود و اگر بعد از تصویب به مجلس برود، بازهم آنجا متوقف می‌شود. پس ما نباید یک سازی می زدیم که صدای آن یک سال بعد بلند شود. از طرفی این بند بصورت ویدئو کنفرانسی مصوب شده و قبلش هم به نظر کارشناسان نرسیده. در این بنده گفته شده که ما تشکیلاتی مستقل و غیردولتی هستیم اما می دانیم معادل چنین سازمانی در ایران وجود ندارد.

کارشناس امور داوری و حقوقی فوتبال درباره ایرادات دیگر اساسنامه افزود: افرادی که در مجمع عمومی حق رای دارند نمی توانند عضو هیات رئیسه باشند. به همین دلیل است که اعضای هیات رئیسه در مجمع رای نمی دهند و معاونان خود را می فرستند. بابت همین قضیه در فیفا از ۲۱۱ کشور جهان هیچکدام در هیات رئیسه نیستند. همینطور فردی که داور دادگاه حکمیت ورزش یا CAS است نمی تواند در هیات رئیسه عضو شود. این ها موضوعاتی است که در اساسنامه سال گذشته لحاظ نشده. این موضوع هم ارتباطی به فدراسیون فعلی ندارد و به فدراسیون قبل بر می گردد که در تنظیم اساسنامه باید دقت بیشتری می کرد.

نصیر زاده درباره چالش مواجهه دولت با اساسنامه گفت: همیشه و هر لحظه امکان تغییر اساسنامه هست. دولت باید ساختار اساسنامه را تعریف کند اما هیات دولت هوشمندانه آن را پس زد.

او در ادامه در پاسخ به این سوال که اگر اساسنامه اصلاح نشود چه سرنوشتی برای فوتبال ایران پیش می آید گفت: با توجه به سخت گیری فیفا، اگر اصلاح نشود اساسنامه امکان اینکه از کمیته انتقالی استفاده کنند وجود دارد.  اگر ایرادات موجود اصلاح نشود احتمالا رییس فدراسیون یک فرجه زمانی دیگر از رییس فیفا بگیرد و اگر نشد احتمال اینکه کمیته انتقالی ایجاد شود هست.

مدیر عامل سابق ماشین سازی تبریز این معضل را مربوط فدراسیون قبلی دانست و با بیان اینکه این مشکل به فدراسیون فعلی ارتباطی ندارد گفت: ما نباید بندی می نوشتیم و در اختیار فیفا قرار می دادیم که شبیه آن در ایران وجود ندارد. همین هم باعث شده تا الان برای فیفا توقع ایجاد شود. رئیس فدراسیون باید با کارشناسان خود با رئیس فیفا صحبت کنند چون فیفا نمی تواند فدراسیونی را در کشوری ایجاد کند که خلاف قوانین و مقررات آن کشور باشد و هیچگاه از این طرز اداره پشتیبانی نمی کنند.

نصیر زاده در بخش دیگری از سخنانش درباره بحث جداسازی ارکان قضایی فدراسیون هم تشریح کرد: یکی دیگر از مباحث بحث ادغام کمیته انضباطی و اخلاق است اما معلوم نیست در دقایق پایانی چه اتفاقی افتاد که هر دو کمیته ادغام شدند. در اساسنامه هر کمیته یک ماده مستقل دارد بجز کمیته اخلاق و انضباطی که هر دو در یک ماده نوشته شده اند. به نظر می رسد تدوین کنندگان روز اول این دو کمیته را ادغام کرده بودند اما فشار هایی از درون هیات رئیسه که ناشی از عدم اطلاع بین المللی بود، باعث شد تا دو کمیته از یکدیگر جدا باشند. به همین دلیل بر خلاف رویه یک ماده به دو کمیته اختصاص داده شده.

۲۵۷ 41