فاجعه جنوب آسیا با درگیری افغانستان و پاکستان؟

به گزارش هوشمند نیوز، در جریان درگیری روز سه شنبه طالبان با نیروهای مرزی پاکستان در مرز با ولایت پکتیکا، ۷ نفر کشته و ۴ تَن زخمی شدند؛ در این میان صبغت‌الله تکل از فرماندهان محلی طالبان در میان جان‌باختگان قرار دارد. صبغت‌الله تکل فرمانده گردان ۲۰۳ سپاه منصوری طالبان در جنوب شرق افغانستان بود. درگیری های مرزی بین افغانستان و پاکستان مساله تازه ای نیست. از زمانی که طالبان در آگوست ۲۰۲۱ بر افغانستان مسلط شد، تعداد این گونه درگیری ها افزایش یافته است. تا همین اواخر، پاکستان درگیری‌های مرزی را کم اهمیت جلوه می‌داد و خواستار حل دیپلماتیک این مشکل بود، اما موضوع ناآرامی در کمربند پشتون پاکستان آنقدر بزرگ شده که دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت. در پنجم اسفند ۱۴۰۰ نیروهای پاکستان و طالبان در منطقه اسپین بولدک با یکدیگر درگیر شدند که هر یک از طرفین، دیگری را به آغاز درگیری متهم کردند. در نتیجه این درگیری دو غیرنظامی از جانب افغانستان کشته و شش تن دیگر زخمی شدند.

در ۲۰ فروردین ۱۴۰۱ درگیری بین مرزبانان پاکستانی و ارتش امارت اسلامی در استان نیمروز، افغانستان رخ داد. شش روز بعد سربازان پاکستانی بار دیگر در حوالی ساعت ۹ شب در ولسوالی گوربوز، ولایت خوست، با نیروهای طالبان درگیر شدند و دو جنگجوی طالبان را کشتند. در ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ در منطقه مرزی ولایت پکتیا افغانستان و استان کورام پاکستان، تیراندازی بین طالبان و نیروهای پاکستانی درگرفت که منجر به تلفات دو طرف شد.

در ۲۲ آبان ۱۴۰۱ در اوایل صبح ، طالبان و گارد مرزی پاکستان در گذرگاه مرزی اسپین بولدک-چما در جنوب قندهار با یکدیگر درگیر شدند. در این درگیری یک محافظ پاکستانی کشته و ۲ تن دیگر زخمی شدند. طالبان گفته است که در این درگیری تلفاتی نداشته است. در ۲۰ آذر ۱۴۰۱ حداقل شش غیرنظامی بر اثر تیراندازی نیروهای افغان در نزدیکی مرز چمن کشته شدند. در ۳۰ بهمن ۱۴۰۱ طالبان افغان به مرزبانان پاکستانی تیراندازی کردند و گذرگاه مرزی تورخم را بستند.

دلایل درگیری

زمانی که طالبان سال گذشته کابل را تسخیر کرد عمران خان، نخست وزیر وقت پاکستان، این رویداد را جشن گرفت و اعلام کرد که طالبان “بند بردگی” را شکسته اند. اما این خوشحالی زیاد دوام نیاورد. تنها چند روز پس از پیروزی، حاکمان جدید کابل اعضای طالبان پاکستان (معروف به تحریک طالبان پاکستان یا TTP) را که در زندان‌های افغانستان زندانی بودند آزاد کردند. این اقدام باعث تقویت طالبان پاکستان و افزایش حملات تروریستی در این کشور شد به گونه ای از ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ تاکنون حملات تروریستی در پاکستان ۵۱ درصد افزایش یافته است و بیش از ۴۰۰ نفر بر اثر اعمال خشونت آمیز تحریک طالبان پاکستان در این دوره جان خود را از دست داده اند.

این نشان می دهد که طالبان افغانستان علیرغم ویرانی چندین دهه ای که شاخه پاکستانی آنها ایجاد کرده است، در حمایت متحدان خود ثابت قدم خواهد بود و تصمیم دارد از تحریک طالبان پاکستان به عنوان اهرمی برای فشار بر اسلام آباد استفاده کند. مساله مرزی عامل دیگری است که بعد از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان منجر به درگیری های مرزی متعددی بین دو کشور شده است. دولت جدید کابل از پذیرش حدود ۲۶۰۰ کیلومترمرز پاکستان و افغانستان که بیش از یک قرن پیش توسط حاکمان استعماری بریتانیا مشخص شده بود، امتناع می کند. دولت اسلام‌آباد خط دیورند را به عنوان مرز بین‌المللی بین دو کشور به رسمیت می‌شناسند. اما افغان ها معتقدند خط دیورند که در سال ۱۸۹۶ احداث شد بخشی وسیع از خاک افغانستان را جدا کرده و به پاکستان منضم کرده است.

لزوم به کارگیری عقلانیت از جانب دو طرف

گرچه تهاجم روسیه به اوکراین توجهات را از درگیری های فزاینده میان پاکستان و افغانستان منحرف کرده است اما این درگیری ها پتانسیل تبدیل شدن به یک فاجعه جدید در جنوب آسیا را دارند. بنابراین باید دو طرف در برخورد با یکدیگر عقلانیت بیشتری به خرج دهند.

آنچه روشن می کند این است که پاکستان به دنبال کردن سیاستی جدید در قبال افغانستان نیاز دارد. سیاستی که بیشتر متکی بر عدم مداخله و تقویت مرزها برای کاهش حملات فرامرزی باشد در غیر این صورت، سالهای آتی سال خطرناکی برای روابط پاکستان و افغانستان خواهد بود. دولت طالبان نیز با توجه به اینکه با چالش‌های حکومتی متعددی همچون شناسائی بین‌المللی، کمک‌های بشردوستانه، مراقبت‌های بهداشتی اولیه، آموزش زنان، توسعه زیرساخت‌ها و همچنین مقابله با تهدید تروریسم از ناحیه داعش خراسان دست و پنجه نرم می‌کند باید از دشمن تراشی های تازه دوری کند تا کشورش از بحران بزرگی که در آن قرار دارد نجات پیدا دهد.

۳۱۱۳۱۱