عدم حمایت ایران منجر به سقوط سوریه شد؟ / سقوط اسد ایران را مجبور به ساخت بمب اتمی می‌کند؟

به گزارش هوشمند نیوز، پایگاه تحلیلی “هیل” نزدیک به کنگره امریکا در یادداشتی تازه با اشاره به پیامد‌های احتمالی سقوط “بشار اسد” رئیس جمهور پیشین سوریه بر محاسبات ایران در زمینه برنامه هسته‌ای می‌نویسد:” پویایی قدرت خاورمیانه در یک سال و نیم گذشته عمیقا توسط ایران و به اصطلاح “محور مقاومت” شکل گرفته و تغییر شکل داده است. این شبکه که بازیگران دولتی، نیمه‌دولتی و غیردولتی را در برمی‌گیرد، هماهنگی جغرافیایی و نظامی بی‌سابقه‌ای را از طریق حملات علیه اسرائیل، نیرو‌های آمریکایی و خطوط کشتیرانی بین المللی از خود نشان داد. با این وجود، اکنون وضعیت تغییر کرده است. تضعیف حزب الله لبنان و به دنبال آن سقوط ناگهانی اسد در سوریه به مثابه یک زمین لرزه برای محور مقاومت بود و ایران را در دوراهی حساسی قرار داده است. محور مقاومت تحت رهبری ایران در سال گذشته، توان عملیاتی و تاب‌آوری خود را به نمایش گذاشت. از حزب‌الله لبنان گرفته تا نیرو‌های حشد الشعبی عراق، این نهاد‌ها مجموعه‌ای از حملات را علیه منافع اسرائیل و ایالات متحده ترتیب دادند و محدودیت‌های عزم و اراده کشور‌های غربی را مورد آزمایش قرار داده بودند. ایران به طور قابل توجهی از خطوط قرمز پیشین عبور کرد و به طور مستقیم حملات نظامی علیه اسرائیل انجام داد. علیرغم هشدار‌های قاطعانه “جو بایدن”، دولت آمریکا تا حد زیادی از اقدام تلافی‌جویانه مستقیم علیه ایران یا حتی بازدارندگی استراتژیک علیه نیرو‌های نیابتی او خودداری ورزید. رویکرد منفعل محسوس از سوی دولت بایدن سبب شد تا نیرو‌های نیابتی تحت حمایت ایران جسورانه‌تر اقدام کنند. این تلاش جسورانه حتی در شرایطی که عملیات اسرائیل به زیرساخت‌های نیرو‌های محور مقاومت آسیب وارد می‌ساخت، نیز ادامه پیدا کرد”. 

این نشریه در ادامه با اشاره به این که برخی از کشور‌های خاورمیانه و شمال آفریقا با اشاره به پیش‌روی نیرو‌های محور مقاومت و رویارویی اسرائیل با آن نیرو‌ها به دلیل نگرانی از تشدید خشونت‌های منطقه‌ای، گام‌هایی را برای بهبود روابط با تهران برداشتند می‌افزاید: “چنین رویکردی بازتاب‌دهنده نگرانی‌های گسترده‌تر کشور‌ها در مورد کاهش نقش ایالات متحده در خاورمیانه بود. موازنه قوا در اواخر سال ۲۰۲۴، زمانی که اسرائیل پس از یک سال رویارویی با شلیک راکت‌های حزب الله لبنان ضد حمله‌ای شدید را علیه آن گروه در لبنان آغاز کرد، به شکل چشمگیری دچار تغییر شد. اسرائیل رهبران ارشد حزب الله را هدف قرار داد و به فرماندهان میدانی از طریق انفجار پیجر‌ها حمله کرد. اسرائیل در طول این مدت حملات هوایی را علیه پدافند هوایی ایران نیز انجام داد. سوریه که مدت‌ها محور استراتژی منطقه‌ای ایران و خط تامین حیاتی حزب‌الله بود، در نتیجه شرایط پیش آمده سقوط کرد. حکومت اسد به دلیل سال‌ها جنگ داخلی تضعیف شده بود و قادر به مقاومت در برابر اثرات موج‌دار ناشی از حملات اسرائیل علیه حزب الله نبود. به همین علت نیز به سرعت از هم فروپاشید. ائتلافی از نیرو‌های معارض سوری با حمایت‌های منطقه‌ای، مناطق کلیدی سوریه را تصرف کردند. سرعت سقوط بشار اسد نشان می‌دهد که حزب‌الله و حمایت ایران تا چه اندازه برای بقای او تاثیرگذار بوده است”. 

“هیل” در ادامه با اشاره به این که تحولات اخیر می‌تواند به کاهش بازدارندگی ایران منجر شود می‌افزاید: “در آستانه پایان دوران ریاست جمهوری بایدن، تهران با یک معضل استراتژیک مواجه است. از یک سو، ایران باید با چشم انداز دولت غیر قابل پیش بینی ترامپ مواجه شود که به طور بالقوه مملو از شخصیت‌های جنگ طلبی است که مشتاق تغییر سیاست دوره بایدن در قبال ایران هستند و از سوی دیگر، ایران کاملا آگاه است که بازدارندگی متعارف‌اش که توسط حزب الله لبنان و بشار اسد تامین می‌شد در حالی فرسایش است و باید برای آن چاره‌ای بیاندیشد. اکنون تهران می‌تواند به ابزار دیگری که در اختیار دارد متوسل شود: تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای. اگر تهران نگاهی به برنامه هسته‌ای کره شمالی بیندازد حرکت به سوی ساخت سلاح هسته‌ای برایش متقاعد کننده خواهد بود. کره شمالی که زمانی در برابر تهدیدات خارجی آسیب پذیر بود خود را از طریق بازدارندگی هسته‌ای در برابر هرگونه تهاجمی مصون ساخت. رهبران ایران احتمالا این درس را از کره شمالی خواهند آموخت و آن را درونی خواهند ساخت”. 

این نشریه اشاره می‌کند که با توجه به تحولات سیاسی در واشنگتن پس از انتخابات اخیر آن کشور که توجه افکار جهانی را به سوی خود معطوف کرده، برای تهران بازه زمانی کوتاه مدتی به عنوان فرصت برای سرعت بخشیدن به برنامه هسته‌ای اش فراهم شده است. 
این نشریه می‌نویسد:”یک ایران مجهز به سلاح هسته‌ای نه تنها بقای نظام سیاسی خود را تضمین می‌کند بلکه حتی در شرایطی که محور مقاومت تحت رهبری اش با مشکلاتی مواجه شده باشد، قدرت بازدارندگی آن کشور را نیز احیا خواهد کرد. سقوط اسد یک لحظه مهم در خاورمیانه است، اما بیش از همه لحظه حسابرسی برای رویکرد دفاعی ایران است. ایران ممکن است در مواجهه با چالش پیش روی محور منطقه‌ای خود، به‌عنوان ضامن نهایی قدرت‌اش به سمت ساخت سلاح هسته‌ای حرکت کند. برای کسانی که واقعاً به دنبال جلوگیری از تبدیل شدن ایران به یک قدرت هسته‌ای هستند، پنجره عمل ممکن است تنها چندین هفته به طول انجامد، زیرا زمانی که آن کشور از آستانه هسته‌ای عبور کند دیگر راه بازگشتی وجود نخواهد داشت”.