شهرستان مراغه کانون‌ فوق‌العاده بررسی معماری دستکند آیینی است

سعید ستارنژاد در گفت‌وگو با ایسنا، یکی از شاخصه‌های اصلی آثار تاریخی هر منطقه را فضاهای آیینی دانست و افزود: این فضاها از دیرباز مورد توجه، تقدس و احترام گروه‌های اجتماعی مُتدین و پایبند به آموزه‌های دینی-مذهبی بوده و از این منظر به صراحت و بی اغراق می‌توان گفت شهرستان مراغه یکی از کانون‌های فوق‌العاده مهم، غنی و دیرپای بررسی و مطالعۀ ، معماری دستکند آیینی در تاریخ و فرهنگ منطقۀ شمال‌غربِ ایران بوده و همۀ جنبه‌های آن می‌تواند یاریگر شناخت بهتر از باورهای مذهبی جوامع گذشتۀ این منطقه باشد.

وی اضافه کرد: از آنجاکه مراغه جزو نخستین مراکز سیاسی دورۀ ایلخانیان محسوب می‌شود، دارای فضاهای نیایشگاهی مرتبط با پیروان ادیان و مذاهب گوناگون بوده که برخی باگذشت زمان هنوز باقیمانده است.

این دکتری باستان‌شناسی، دانشکدۀ علوم‌اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، استان اردبیل گفت: کلیسای دستکند تپۀ رصدخانه یکی از فضاهای آیینی این منطقه محسوب می‌شود؛ این اثر معماری مذکور، در افواه مردم به معنای غارهای رصدخانه معروف بوده و در دورۀ ایلخانیان در بستر صخرهای تپه «رَصَدخانا کؤهوللَری» ایجاد شده است.

ستارنژاد با بیان اینکه براساس یافته‌های پژوهش، عامل شکل‌گیری کلیسا در تپۀ رصدخانه، با جایگاه پیروان ادیان غیراسلامی در ماهیت ساختار مجموعۀ علمی رصدخانه و سیاست دینی ایلخانیان ارتباط مستقیم دارد، بیان کرد: همچنین تداوم و گسترش مسیحیت برخلاف آموزه‌های سایر مذاهب غیراسلامی مانند بودایی، در سیاست رهبران نسطوری با خانان بعدی ایلخانی به خصوص غازان خان (محمود) داشته است  به‌طوریکه پیروان مسیحیت برخلاف بودایی‌ها در ساختار جامعۀ شهری مراغه تا دوران قاجاریه حضور فعال داشته‌اند.

وی اضافه کرد: با توجه به تقابل جریان‌های دینی ادیان غیراسلامی مانند بودایی و مسیحی با جهان اسلام در این دوران، شناخت فضاهای دینی می‌تواند نقش مهمی در بازشناسی علل تداوم برخی ادیان غیراسلامی به خصوص مسیحیت در دوران مذکور داشته باشد بنابراین، در راستای دستیابی به اطلاعات جامع و قابل استناد از این رویدادها، تلاش شده تا به عنوان نمونه، کلیسای دستکند تپۀ رصدخانه به عنوان یکی از کانون‌های مهم این رویدادها به شیوۀ مطالعۀ میدانی (بازدید و مستندنگاری مجموعه فضاهای دستکند مذکور) و ارجاع به منابع مکتوب دوران اسلامی به نتیجه‌گیری علمی دست یابد.

این دکتری باستان‌شناسی، دانشکدۀ علوم‌اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، استان اردبیل خاطرنشان کرد: نتایج این پژوهش ضمن معرفی و شناخت وسیعترین  کلیسای دستکند ایران در دوران ایلخانیان، در شناخت تقابل دین اسلام با سایر ادیان ابراهیمی و غیرابراهیمی نیز حائز اهمیت است. 

انتهای پیام