شروط اصولگرایانه برای بازگشت آمریکا به برجام

حنیف غفاری در سرمقاله امروز روزنامه رسالت با عنوان پنج شرط بازگشت آمریکا به برجام نوشت: بدون شک قرار ‏نیست جمهوری اسلامی ایران بر سر دوراهی «بازگشت مشروط» یا «بازگشت بدون ثمر» آمریکا به برجام قرار گیرد! با توجه به ‏آنچه طی ۵ سال اخیر (از زمان انعقاد برجام تاکنون) و خصوصا از ۱۳۹۷ (زمان خروج ایالات‌متحده از برجام) به بعد رخ داده ‏است، جمهوری اسلامی ایران کاملا محق خواهد بود که پنج شرط ضروری را برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای در نظر ‏گرفته و آن را به کمیته مشترک برجام ارائه کند.

این شروط عبارتند از:‏
‏

– قطعا باید خسارات ناشی از خروج یک‌جانبه دولت ترامپ از توافق هسته‌ای از سوی کمیته مشترک برجام محاسبه و در ‏خصوص وصول این خسارات اقدام شود. فراموش نکنیم که در آمریکا «تغییر دولت» رخ‌داده، نه «تغییر حکومت»! بنابراین ‏عاقلانه نیست که چشمان خود را بر روی خسارات ناشی از خروج دولت قبلی آمریکا از برجام ببندیم، خصوصا آنکه دولت جدید ‏آمریکا مسئولیت حقوقی جبران خسارات وارده از سوی دولت قبلی را نیز برعهده دارد. ‏

‏- بند ۲۹ برجام نیاز است مورد تفسیر دقیق (به‌صورت مصداقی) و در صورت نیاز بازبینی کمیته مشترک برجام قرار ‏گیرد. در این بند تصریح شده است:‏ «اتحادیه اروپایی و دولت‌های عضو و همچنین ایالات‌متحده، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست باهدف خاص ‏تأثیرگذاری منفی و مستقیم بر عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در ‏اجرای موفقیت‌آمیز این برجام خودداری خواهند کرد». ‏

بااین‌حال از ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی (زمان اجرایی شدن برجام) تاکنون، آمریکا و تروئیکای اروپایی بار‌ها به‌صورت ‏مستقیم و غیرمستقیم، مانع از عادی‌سازی روابط تجاری، بانکی و اعتباری کشور‌ها با ایران شده و درنهایت نیز مدعی «پایبندی به ‏توافق هسته‌ای» شده‌اند! این مسئله نشان می‌دهد بند مذکور، «اطلاق» ندارد و بازیگران غربی آن را مطابق رفتار و خواسته‌های ‏خود تفسیر می‌کنند. ‏
‏

– با توجه به این‌که ترامپ با استناد به قانون «تأیید تعلیق تحریم‌های ایران در فواصل زمانی ۱۲۰ روزه» از توافق ‏هسته‌ای خارج شد و قطعا امکان دارد در دولت جدید و دولت‌های بعدی آمریکا نیز چنین رفتار مشابهی رخ دهد، لازم است رسما ‏رؤسای جمهور آمریکا از داشتن چنین اختیاری منع شوند. این اختیار، در تعارض با «عاملیت شورای امنیت» و حتی «عاملیت ‏کمیته مشترک برجام» می‌باشد. بنابراین، باید تدبیری اندیشیده شود که اگر آمریکا واقعا قصد بازگشت به برجام را دارد، حفظ این ‏توافق به متغیری وابسته به امیال کوتاه‌مدت یا میان‌مدت رؤسای جمهور این کشور تبدیل نشود. ‏
‏

– در دوران ریاست جمهوری ترامپ، مشاهده کردیم که کاخ سفید به بهانه «مشارکت در امضای اولیه برجام»، ‏مکانیسم ماشه علیه ایران را اعمال کرد و بازگرداندن تحریم‌های چندجانبه سازمان ملل را در دستور کار قرار داد. هرچند دولت ‏ترامپ توفیقی در این مسیر کسب نکرد، اما دولت جدید آمریکا می‌تواند به بهانه «عضویت ظاهری در برجام» یا همان «بازگشت ‏بدون ثمر به توافق هسته‌ای» این بار بدون هیچ بهانه‌ای (حتی در صورت پایبندی صددرصدی ایران به تعهدات برجامی خود)، ‏تحریم‌های چندجانبه را با استفاده از حق وتوی خود علیه کشورمان اعمال کند. لازم است ایران در قالب یک «اصلاحیه» یا در ‏صورت لزوم «الحاقیه»، «بازگشت تحریم‌های چندجانبه» با استفاده از حق وتوی یک از اعضای دائمی شورای امنیت را ‏به «استمرار تعلیق تحریم‌های چندجانبه در صورت وتوی یکی از اعضای دائمی شورای امنیت» تبدیل کند. ‏

– برجام رسما از سوی اعضای مشارکت‌کننده در آن، به‌مثابه یک «توافق حقوقی مستقل» مورد شناسایی مجدد قرار ‏گیرد و گره زدن سرنوشت آن به هرگونه مذاکرات جدید، خصوصا مذاکرات موشکی و منطقه‌ای نفی و راهکار‌های عملیاتی برای ‏‏ «حفظ توافق برجام» در صورت عدم انعقاد توافقات دیگر، تضمین شود. ‏اگر واقعا دولت بایدن و تروئیکای اروپایی به دنبال برجام و حفظ توافق هسته‌ای (به‌مثابه یک توافق حقوقی مستقل) ‏هستند، قاعدتا نباید از تن دادن به اینپنج شرط ابایی داشته باشند! ‏