شب یلدا رسم و رسوم این جشن باستانی چیست؟

همه در مورد تاریخچه و فلسفه شب یلدا می دانند. در مورد آداب و رسوم شب یلدا نیز اکثرا همه از خانواده هایشان پیروی می کنند. هرچند شب یلدا رسم و رسوم باستانی خودش را دارد و همچنان در بین مردم حفظ شده است، اما در طول زمان تغییراتی نیز داشته داشته است. ما در این مقاله در مورد شب یلدا رسم و رسوم باستانی این جشن پرداخته ایم. اگر می خواهید بیشتر در مورد آداب و رسوم این جشن باستانی بدانید، حتما تا انتها مطالعه کنید.

شب یلدا رسم و رسوم

هرچند همانطور که گفتیم رسم و رواج ها متفاوت است و در طول زمان رسم و رسوم شب یلدا نیز فرق کرده است اما از شب یلدا رسم و رسوم معروفی چون آتش روشن کردن، قصه گویی و تفالی فال حافظ همچنان پابرجاست.

اگر دوست دارید فلسفه شب یلدا را بدانید، بخوانید!

آتش روشن کردن در شب یلدا

آتش روشن کردن هم از آیین شب یلداست که از نظر مردم باستانی نماد روشنی و خورشید است. مردم قدیم برای از بین بردن تاریکی و نحسی اهریمن و برای فرار کردن از تاریکی و قوای اهریمن، آتش روشن می کردند و کنار یکدیگر می نشستند.

پیام های تبریک شب یلدا عاشقانه، رسمی، دوستانه و عکس استوری برای یلدای 1403

قصه خوانی و مثل گویی در شب یلدا

شب یلدا خانواده ها دور هم جمع می شوند و به شعر خوانی، داستان و قصه خوانی بزرگترها و پیرترها گوش می کنند. این داستان ها بیشتر قصه های غیر واقعی و کوچک از پریان، دیوها و جانوران هستند که شنیدنشان برای هر کودکی لذت بخش، جذاب و سرگرم کننده است.

این داستان خوانی با توجه به هر فرهنگ در هر شهر یا استانی قصه های مختلفی دارند که توسط مردمانشان روایت می شود. مثلا حسین کرد شبستری در میان مردم آذربایجانی ها و داستان های شاهنامه در بین خراسانی ها بیشتر رواج دارد.

فال حافظ و شاهنامه خوانی جشن یلدا

شاهنامه خوانی و فال حافظ هم در شب یلدا رسم و رسوم خاص این جشن و از سرگرمی های مردم ایران به حساب می آید که از زمان های خیلی قدیم دور هم می نشستند تا در شب چله و طولانی ترین شب سال شاهنامه بخوانند، فال حافظ بگیرند.

آن ها با نیت کردن و گفتن ای حافظ شیرازی، تو کاشف هر رازی، تو را به شاخ نباتت قسم می دهم بر من نظر اندازی… سپس دیوان حافظ را باز کرده و غزل سمت راست صفحه را می خوانند و تفسیر آن را با محتوای شعر به فرد بازخوانی می کنند. اگر محتوای شعر خوب باشد یعنی فال خوب و نیک است و اگر محتوای شعر خوب نباشد، یعنی فال بد است. در واقع تمام غزلیات حافظ عاشقانه و مثبت است. گرفتن فال نیز به عنوان یک سرگرمی جشن یلدا به حساب می آید.

شاهنامه نیز بخش جدایی ناپذیر از جشن یلداست که خیلی وقت است نسل به نسل ادامه یافته است. بزرگسالان در شب یلدا با شیوه نقالی شاهنامه می خوانند که جذابیتش را چند برابر می کند.

چیدمان سفره شب یلدا

چیدن سفره یا میز شب یلدا ترکیبی از انواع خوراکی ها، تنقلات مخصوص شب یلداست. مثلا شما در شب یلدا روی میز یا سفره انواع اجیل، میوه و خوراکی های مختلف دیگری قرار داده می شود که برخی از آن ها از دوران گذشته به عنوان جزء مهم شب یلدا به حساب می آیند. به عنوان مثال در گذشته سفره ای به اسم میَزد پهن می کردند که در دین زرتشتی به اجزای روی سفره یا میز لُرک می گفتند.

آموزش تزئین 20 نوع ژله مختلف مخصوص شب یلدا

در واقع به آن ولیمه جشن یلدا نیز می گفتند. همچنین سایر اجزای سفره یلدا شامل عطردان، آتشدان، بخوردارن و بَرسَم نیز می شد. بَرسَم وسیله ای برای دعا خوانی بود که از فلز نقره و برنج و یا شاخه گیاهی خاص درست می شد.

میوه های مخصوص شب یلدا

میوه اصلی شب یلدا انار است. در واقع مردم در گذشته انار را نشانه برکت و باروری می دانستند و دلیل آن را نیز دانه های زیاد این میوه یاد کرده اند. رنگ قرمز آن نیز نشانه خورشید و شادی است. به همین دلیل مردم انار را سر سفره یلدا می گذارند و از این میوه می خورند زیرا بر این باورند که جادوی آن به بدن سرایت کرده و نیروی باروری و برکت در زندگی شان بالا تر می رود.

در واقع در دوران باستان میوه انار یک میوه مقدس شناخته می شد که جایگاه خاصی در میان دین های بزرگ جهان داشت. در افسانه ها و اساطیر نیز اسم انار بارها تکرار شده است. در واقع انار در دین زرتشتی از مقدسات به حساب می آید. در مراسم دینی زرتشتیان از شاخه ها و میوه های انار استفاده می شود.

شاید حالا بگویید چطور از هندوانه به عنوان میوه اصلی شب یلدا یاد نکردیم، اما در اصل هندوانه نیز درست مانند انار از میوه های خاص جشن یلدا است که رنگ سرخ آن نماد حرارت و گرمای تابستان و خورشید است. البته که سایر میوه ها مثل سیب، خرمالو، گلابی، پرتقال و حتی کدو تنبل و لبو هم جز خوردنی های سفره یلداست.

آجیل ها و تنقلات

آجیل و تنقلات مثل پسته، گردو، فندق، بادام و گردو با توت و انجیر خشک جزئی از سفره شب یلدا است که برای شب نشینی آماده می شود. همچنین بعضی از خانواده ها تخمه هندوانه و نخود برشته هم کنار باقی تنقلات قرار می دهند.

حالا به این آجیل و تنقلات باسلق و پشمک هم اضافه شده است.