سقوط آزاد تولید مسکن/ وعده ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی روی کاغذ ماند

مریم فکری: آن‌طور که در آخرین گزارش مرکز آمار ایران مربوط به بهار امسال دیده می‌شود، در مجموع در حدود ۹۰‌ هزار واحد مسکونی در کشور ساخته شده است.

بنا به این گزارش، در بهار امسال تعداد ۹۰ هزار و ۲۹۰ واحد مسکونی در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری‌های کشور پیش‌بینی شد که نسبت به فصل گذشته ۲۱.۸ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۱۲.۷ درصد کاهش داشته است. ‌

به عبارتی، در حالی در بهار امسال حدود ۹۰‌هزار واحد مسکونی در کشور مجوز ساخت دریافت کرد که این میزان در تابستان سال گذشته معادل ۹۳‌هزار واحد، در پاییز ۸۳‌هزار واحد و در زمستان ۱۱۵‌هزار واحد بوده است.

بیشتر بخوانید: اجاره این ویلا شبی ۵ میلیون تومان است/ لیست قیمت‌های عجیب اجاره ویلا در شمال

اسم رمزی به نام مسکن/ تورم، کابوس شوم اقتصاد ایران

وعده دولت روی کاغذ ماند؟

اما این اعداد و ارقام در شرایطی در گزارش مرکز آمار ایران دیده می‌شود که ساخت چهارمیلیون واحد مسکونی در طول ۴ سال، ازجمله وعده‌های دولت سیزدهم بود که دریچه‌هایی از امیدواری را برای اقشار فاقد مسکن به وجود آورد.

در این شرایط به نظر می‌رسد اجرای این وعده هم مانند وعده مسکن‌مهر، سال‌ها به طول انجامد و ادامه‌اش به دولت‌های بعدی موکول شود.

ابراهیم رییسی، رییس‌جمهور اواخر خردادماه باز هم بر روی وعده دولت خود تاکید کرده و گفته بود: ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در طول ۴ سال وعده دولت، نیاز کشور و تصریح قانون است و باید به آن عمل کنیم که اگر این اتفاق نیفتد، مثل گذشته عقب‌ماندگی‌ها در حوزه مسکن بر روی هم انباشته خواهند شد.

در شهریور امسال نیز محمد مخبر، معاون اول رییس‌جمهور تاکید کرده بود: حتما وعده رییس‌جمهوری برای ساخت چهار میلیون واحد مسکونی در دولت سیزدهم محقق خواهد شد.

به گفته او، با برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای ساخت واحدهای مسکونی، روش های مختلف تامین مالی مطابق با دهک‌های درآمدی پیش‌بینی شده است.

قیمت مسکن اوج گرفت

در این میان، گزارش‌های رسمی و غیررسمی، از اوج‌گیری قیمت مسکن حکایت دارد. براساس گزارش مرکز ملی آمار ایران در شهریور ماه ١۴٠١ تورم ماهانه قیمت آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران ۳.۳ درصد بوده است. این در شرایطی است که تورم ماهانه شهریور ماه در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل (١.٨ درصد)، ١.۵ واحد درصد افزایش داشته است.

همچنین تورم نقطه به نقطه قیمت آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران نیز به عدد ۴۵.۷ درصد رسیده است. تورم نقطه به نقطه این ماه در مقایسه با ماه قبل (۴۴ درصد) معادل ١.٧ واحد درصد افزایش داشته است.

از سوی دیگر، نرخ تورم سالانه آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران در ششمین ماه امسال به عدد ۳۰.۳ درصد رسیده است که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (٢٨.۴ درصد) معادل ١.٩ واحد درصد افزایش داشته است.

در این میان، تورم ماهانه نیز در شهریورماه ۱۴۰۰ به عدد ۱.۲- درصد رسیده است که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل (۳.۶ درصد)، ۴.۸ واحد درصد کاهش داشته است. همچنین نرخ تورم سالانه شهریور ماه ۱۴۰۰ املاک مسکونی شهر تهران به عدد ۶۷،۳ درصد رسیده است که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (۷۵.۳)، ۷.۹ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. نرخ تورم سالانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه جاری، نسبت به شاخص دوره مشابه سال قبل است.

از سوی دیگر، گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که متوسط قیمت مسکن در شهریور ۱۴۰۱ به ۴۶ میلیون و ۱۱۱ هزار تومان رسیده و این در حالی است که متوسط قیمت یک متر مربع مسکن در شهر تهران در شهریورماه سال گذشته، ۳۱ میلیون و ۷۰۳ هزار تومان گزارش شده بود.

چرا ساخت‌ساز ریزش کرد؟

نامشخص بودن قیمت هر روزه مصالح ساختمانی و افزایش شدید قیمت‌ها در این بخش به باور کارشناسان، عامل اصلی سقوط ساخت‌وساز و سرمایه‌گذاری ساختمانی است.

مرکز آمار ایران اعلام کرد که میانگین قیمت مصالح و نهاده‌های ساختمانی مسکونی پایتخت در بهار سال جاری در مقایسه با بهار سال گذشته، با رشد ۴۳ درصدی همراه بوده و این موضوع نشان از بازگشت جهت بازار مصالح و همین‌طور تجربه مجدد التهاب تورمی در این بازار است.

آمار و ارقام و تحلیل‌ها نشان می‌دهند در بهارامسال رشد بیش از ۴۰ درصدی در قیمت برخی مصالح پرمصرف از قبیل سیمان وجود داشته است. قیمت گچ نیز افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی و نرخ آهن از قبیل تیرآهن، قیمت توری فنسی و… حدود ۲۰ درصد رشد داشته است.

در این میان، تحلیلگران بازار مسکن اعتقاد دارند عوامل مختلف دیگری هم بر رکود دنباله‌دار سرمایه‌گذاری ساختمانی طی سال‌های اخیر اثرگذار بود که در این بین، جهش بی‌سابقه قیمت مسکن در سال‌های اخیر، پرتاب متقاضیان مصرفی خرید ملک به بیرون بازار به دلیل عدم تناسب بین سطح قیمت‌ها و استطاعت خریداران و در نتیجه کاهش تقاضای پایدار مسکن در بازار و در نهایت از بین رفتن قدرت خرید خانه‌اولی‌ها ناشی از تورم، اثر به مراتب بیشتری بر وضعیت ساخت‌وساز داشته است.

کارشناسان عنوان می‌کنند سازنده‌ها به دلیل شرایط ناشی از جهش و رکود بازار معاملات ملکی در چند سال اخیر، عملا با شرایطی روبه‌رو هستند که حلقه پایانی زنجیره بازار مسکن در آن کار نمی‌کند. به عبارتی، فقدان تقاضای خرید موثر در بازار مسکن به دلیل نبود استطاعت خرید ناشی از تورم مسکن دردسرساز شده است.

به این ترتیب سازنده‌ها از فروش واحدهای تکمیل‌شده سال‌های اخیر ناتوان هستند و این در حالی است که اصل این ناتوانی در فروش، خود به کاهش عرضه منجر می‌شود و کاهش عرضه پدیده‌ای است که به‌طور طبیعی به افزایش تورم در بازار مسکن منجر خواهد شد.