سقف قیمت‌ها در بازار طلا و سکه زده شد/ بذرافشان: مدل اجرای حراج سکه، قیمت‌ها را ملتهب کرد

مریم فکری: بازار طلا و سکه یک‌سال عجیب را سپری کرد. در حالی که در نیمه اول سال قیمت طلا ۱۲.۲ درصد و قیمت سکه ۱۷.۹ درصد کاهش پیدا کرد، اما در نهایت با افزایشی عجیب در پایان سال، عملکرد یک‌ساله سال ۱۴۰۲ این‌گونه رقم خورد: قیمت طلا ۱۸.۸ درصد و سکه ۱۵.۱ درصد گران شد.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که طلا در روز ابتدایی سال ۱۴۰۲ با قیمت ۲ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان کار خود را آغاز کرد و در پایان شهریور به قیمت ۲ میلیون ۳۱۷ هزار تومان کاهش پیدا کرد، اما در پایان سال ۱۴۰۲ تا سطح ۳ میلیون و ۲۵۳ هزار تومان افزایش قیمت داشت.

قیمت هر قطعه سکه امامی هم که در ابتدای سال ۱۴۰۲ به قیمت ۳۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به فروش می‌رفت، در نیمه شهریور به قیمت ۲۷ میلیون و ۶۵۶ هزار تومان رسید، اما در پایان سال تا سطح ۳۸ میلیون و ۸۰۶ هزار تومان بالا رفت. البته در روز پایانی سال رقم ۳۹ میلیون تومان را هم در لحظاتی به خود دید.

حالا با وجود این شرایط، این سوال مطرح است که طلا و سکه سال ۱۴۰۳ را چگونه سپری خواهد کرد و قیمت‌ها در چه محدوده‌ای خواهد بود. نادر بذرافشان، رییس اتحادیه طلا و جواهر در همین خصوص در گفت‌وگو با خبرگزاری هوشمند نیوز به تشریح شرایط بازار پرداخت. آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگو با بذرافشان است.

* بازار طلا در سال ۱۴۰۲ را چطور ارزیابی می‌کنید.

بازار طلا در سال گذشته خیلی تجربه خوبی نداشت و یک سال پر از التهاب، حاشیه و رکود کار و نبود تقاضا را گذراند. این شرایط البته برای همه صنوف کشور بود، اما حاشیه و آسیب‌های مالی و اقتصادی برای صنعت ما شاید بیشتر بود؛ به خصوص واحدهای تولیدی صنعت طلا. به اعتقاد من تجربه بسیار بدی را شاهد بودیم. ما حتی در زمان کرونا این شرایط را نداشتیم، ولی در سال ۱۴۰۲ این وضعیت را دیدیم.

ما از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا نیمه اول سال، رکود را شاهد بودیم. از سوی دیگر، مسایلی چون ثبت‌نام خودرو، خبرهای سیاسی و اقتصادی نیز روی بازار طلا اثر گذاشت. در نیمه دوم سال هم بحران جنگ خاورمیانه، اجرایی شدن سامانه تجارت و سامانه مودیان، التهاب‌هایی را در بازار طلا ایجاد کرد و در عین حال، رکود و کاهش تقاضا را شاهد بودیم. در واقع سال خیلی سختی را اصناف کشور و به خصوص حوزه صنعت طلا و جواهر کشور در پی داشت. حالا امیدواریم در سال جدید تحول و دگرگونی و شرایط مطلوبی برای حوزه صنعت طلا و اصناف کشور ایجاد شود.

* سکه و طلا در روزهای پایانی سال، مرزشکنی قیمت‌ها را شاهد بود. دلیل این میزان افزایش قیمت چه بود؟

ما هم فکر نمی‌کردیم تا این حد قیمت‌ها افزایش پیدا کند. این در حالی است که ما در نیمه اول سال بین ۷ تا ۹ درصد کاهش قیمت طلا را داشتیم. اما در نیمه دوم سال شرایط متفاوت شد. در روز پایانی سال قیمت طلا به کانال ۳ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسید و سکه هم به کانال ۳۹ میلیون تومان وارد شد. با توجه به این‌که از اول هفته کاهش ۲۵ دلاری قیمت اونس جهانی را داشتیم، اما متاسفانه علت اصلی جهش قیمت‌ها، نوسان و افزایش قیمت ارز بود و این باعث شد که روی قیمت طلا و سکه اثر بگذارد.

جالب این‌جاست که ما در روزهای پایانی سال امید داشتیم که یک مقداری شرایط بازار طلا و سکه تغییر کند و حداقل سطح تقاضا تغییر کند، ولی متاسفانه روال گذشته کاهش تقاضا و کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی فروش مجدد تکرار شد. این خیلی خبر خوبی برای حوزه صنعت طلا نبود.

* به نظر شما این سطح افزایش قیمت سکه در بازار نشان نمی‌دهد که سیاست حراج سکه که برای مهار قیمت‌ها اجرایی شد، مسیر اشتباهی را طی کرد؟

به نظر من هم بله. مدل اجرای حراج سکه خوب نبوده است.

* چرا؟

ببینید، وقتی می‌خواهند تغییری در بازار ایجاد کنند، باید با یک قیمت ثابتی در آن حوزه ورود کنند. ولی بانک برای سکه یک قیمت پایه می‌گذارد و بعد می‌گوید در حراج، هر کسی بالاترین قیمت را اعلام کند، می‌تواند بخرد. بر این اساس، این سیاست نمی‌تواند قیمت را ثبات یا کاهش دهد. قیمت ربع‌سکه ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است که پایه قیمت را در حراج گذاشته‌اند ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان. حالا آمدند در حراج ۱۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان، ۱۳ میلیون تومان، ۱۴ میلیون تومان خریدند.

سوال این‌جاست که چطور محدودیت برای تعداد گذاشتند که هر نفر می‌تواند ۵ سکه بگیرد، ولی در قیمت محدودیتی وجود نداشته است!؟ اگر دولت و بانک مرکزی می‌خواست خدماتی به مردم بدهد و هم این‌که بتواند بازار را کنترل کند و در اختیار خود بگیرد، باید با فاصله زیادی قیمت سکه را عرضه می‌کرد و محدودیت‌ها را می‌گذاشت. کسانی هم که مصرف‌کننده واقعی بودند، می‌رفتند به تعداد ۵ سکه یا تعدادی که نیاز داشتند، خرید می‌کردند. به این شکل هم بازار ثبات پیدا می‌کرد و هم این‌که قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کرد. ولی به نظر من با شرایطی که بانک مرکزی نسبت به عرضه سکه به وجود آورد، هم نتوانست بازار را کنترل کند، هم این‌که تازه التهاب هم در بازار به وجود آورد و باعث شد که ما افزایش بالایی در قیمت سکه و طلا داشته باشیم.

* همان زمان که اولین حراج سکه اجرا شد، کارشناسان عنوان می‌کردند که سکه‌ها با دلار بالای ۹۰ هزار تومان عرضه می‌شود.

آن حباب بوده است. ببینید، با عرضه که قرار نبوده حباب تخلیه شود. اگر قیمت‌ها را پایین می‌آوردند و سکه را در بازار عرضه می‌کردند، بازار اشباع می‌شد و قیمت پایین می‌آمد. این حباب از سال‌های پیش بوده است. آن‌طوری که مردم محاسبه می‌کنند، درست است، هر سکه ربع، نیم و تمام با دلار ۹۲ هزار تومانی است. ربع‌سکه ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان حباب دارد که این اصلا هیچ‌گونه توجیه اقتصادی ندارد. سکه‌ای که تا ۱۵۰ هزار تومان هزینه ضرب آن است، چرا باید ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان حباب داشته باشد؟

این حباب از حدود ۲ سال پیش شروع شده و هست. این‌طور نبوده که یک‌باره اتفاق افتاده باشد. دولت می‌تواند با کاهش ۲، ۳ میلیون تومانی قیمت، سکه را حراج کند. پس مشخص است که دولت و بانک مرکزی خیلی نمی‌خواهند شرایط را به سمتی ببرند که مردم با عرضه سکه، شرایط اقتصادی‌شان بهتر شود. به نظر من فقط دنبال این بودند که حراج را انجام دهند و نیز دولت فروش سکه را انجام دهد و سودی برای خود بانک باشد. در صورتی که این رویکرد، عملکرد خوبی نداشت و حتی منجر به افزایش قیمت‌ها در بازار شد.

در حال حاضر قیمت نیم‌سکه به حدود ۱۴ میلیون تومان رسیده است. چرا قیمت سکه در طول یک هفته چند میلیون تومان باید افزایش قیمت داشته باشد؟ این نشان می‌دهد که حالا یا سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌هایشان درست نیست و یا این‌که اصلا بانک مرکزی با یک برنامه حساب‌شده نسبت به عرضه سکه ورود کرده است. به نظر من شرایط خوبی ایجاد نشد و این باعث شد التهاب و افزایش قیمت هم در پی داشته باشد.

* اصلا سکه ۳۹ میلیون تومانی خریدار دارد؟

بله، البته نه این‌که خیلی شرایط بازار تغییر کند، اما دو روز آخر سال با التهابی که به وجود آمد، اندکی افزایش تقاضا را نسبت به قبل داشتیم. ببینید، التهاب‌ها به طور معمول روی بازار خرید تاثیر می‌گذارد و در یکی دو پایانی سال یک مقداری خرید کردند.

* زمانی که در سال جدید بازار طلا و سکه کار خود را آغاز کند، فکر می‌کنید سکه ۴۰ میلیون تومان را هم به خود می‌بیند؟

الان پیش‌بینی نمی‌توان اصلا کرد؟ ببینید، افزایش قیمت‌ها هنوز ماه اول را طی نکرده است. این صحبتی است که من همیشه می‌کنم. قیمت‌ها بعد از یک ماه که تثبیت شود، دیگر احتمال کاهش آن خیلی کم است، ولی احتمال افزایش باز هم وجود دارد. ولی به دلیل این‌که این قیمت‌ها در روزهای پایانی سال بوده است، به نظر من احتمال افزایش قیمت کم است، چون باید تثبیت قیمت هم داشته باشد. البته امکان دارد بعد از تعطیلات، اصلاح ۲، ۳ میلیون تومانی قیمت سکه و یا ۵۰، ۶۰ هزار تومان قیمت طلا را داشته باشیم؛ البته در صورتی که نوسان نرخ ارز و اونس طلا را نداشته باشیم. ولی اگر به پایان فروردین‌ماه برویم و قیمت‌ها در همین حد کنونی بماند و یک ماه قیمت تثبیتی را طی کند، احتمال کاهش قیمت خیلی کم است.

در کل درباره تغییر قیمت‌ها در سال جدید، زود است که اظهارنظر کنیم. اما در رابطه با بازار جهانی طلا، پیش‌بینی این بوده که در سال میلادی جدید، افزایش قیمت را داشته باشیم. در طی ۱۰ روز گذشته هم اونس طلا سقف‌شکنی کرده است. پیش‌بینی کارشناسان هم اونس ۲۵۰۰ دلاری در سال جدید میلادی بوده است. در صورتی که این افزایش قیمت را در بازار جهانی طلا داشته باشیم، به تبع بازارهای داخلی دنیا را هم تحت‌تاثیر می‌گذارد.

۲۲۳۲۲۵