سفر زیارتی به ارمنستان ؛ سرزمین کوه‌های دست‌نیافتنی

ارمنستان اولین کشوری است که مسیحیت را به‌عنوان دین رسمی خود برگزیده   (حدود ۱۷۰۰ سال پیش) و از طرف دیگر این کشور یکی از قدیمی‌ترین مراکز تمدن انسان است. این ویژگی‌ها ارمنستان را به گنجینه‌ای بی‌پایان از تاریخ، فرهنگ و البته جذابیت‌های طبیعی تبدیل می‌کند که دیدن همه‌ی نقاط دیدنی آن در یک سفر، عملا غیرممکن است.

سفر به ارمنستان فرصتی ارزشمند برای دیدن کلیساها و صومعه‌هایی با چند قرن قدمت است که به این کشور جایگاهی معنوی می‌دهند. شهرهای ارمنستان هرکدام تاریخچه‌ای جذاب و منحصربه‌فرد مملو از داستان‌ها یا افسانه‌های مذهبی و گنجینه‌های مقدس تاریخ مسیحیت دارند. این جذابیت‌ها در کنار آداب‌ورسوم و غذاهای محلی و همچنین برخورد دوستانه‌ی اهالی ارمنستان، این کشور را به مقصد بی‌نظیری برای گردشگری تبدیل می‌کند.

ایروان

پایتخت پرجنب‌وجوش ارمنستان که بزرگ‌ترین شهر این کشور نیز هست، یکی از مهم‌ترین مراکز علمی، صنعتی و فرهنگی در منطقه‌ی قفقاز به شمار می‌آید. ایروان تاریخچه‌ای غنی و بسیار جذاب دارد و قدمت آن حتی از پایتخت امپراتوری روم بیشتر است. این شهر مملو از جاذبه‌های گردشگری است و هیچ‌وقت در سفر به آن با کمبود فعالیت سرگرم‌کننده مواجه نخواهید شد.

مهم‌ترین جاذبه‌ی گردشگری ایروان، دژ اربونی است که تاریخ ساخت آن به دوران پادشاهی سلسله‌ی اورارتو (آرارات) در قرن هشتم پیش از میلاد بازمی‌گردد.

سایر جاذبه‌های معماری ایروان عبارت‌اند از: میدان جمهوری با فواره‌ی آوازخوان و کف‌پوش سنگی منحصربه‌فرد، موزه و مرکز تحقیقاتی بین‌المللی ماتِناداران با مجموعه‌ای بی‌نظیر از قدیمی‌ترین دست‌نوشته‌های دنیا و موزه و بنای یادبود قتل‌عام ارمنی‌ها که به‌منظور بزرگداشت ۱.۵ میلیون ارمنی کشته‌شده به دست ترک‌های عثمانی در سال ۱۹۱۵، ساخته شده است.

از دیگر جاذبه‌های ایروان می‌توان به کاسکاد (Cascade) اشاره کرد که توسط الکساندر تامانیان (معمار ارمنی با شهرت جهانی) ساخته شده و یک پلکان عظیم است که مرکز شهر را به پارک پیروزی متصل می‌کند و در قسمت‌های مختلف آن آثار مجسمه‌سازهای شناخته‌شده به چشم می‌خورد. مرتفع‌ترین قسمت کاسکاد چشم‌انداز بی‌نظیری به شهر و کوه آرارات دارد و در پایین آن می‌توان از باغ زیبای مزین به تعداد زیادی مجسمه‌ی منحصربه‌فرد و مرکز هنری تازه تأسیس کافسجیان برای نمایش آثار هنرمندان معاصر ارمنستان بازدید کرد.

درمجموع ایروان با تعداد زیادی موزه، نمایشگاه آثار هنری، سالن کنسرت، رستوران، قهوه‌خانه، گزینه‌های متنوع برای اقامت و جاذبه‌های بی‌شمار دیگر، مقصد بسیار مناسبی برای یک سفر تفریحی به‌یادماندنی است.

شهر اچمیادزین (Town of Echmiadzin)

این شهر مذهبی که در نزدیکی ایروان قرار دارد، پایتخت معنوی و مرکز کلیسای آپوستولیک ارمنستان است و ارمنی‌ها از سراسر دنیا برای زیارت به این شهر می‌آیند. اچمیادزین به‌دلیل داشتن تعداد زیادی کلیسا، صومعه و ساختمان‌های جالب در کنار مناظر بسیار زیبا، شهرت زیادی دارد.

نقطه‌ی عطف این شهر، کلیسای جامع اچمیادزین است که با حدود ۱۸۰۰ سال قدمت، یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای دنیا محسوب می‌شود. این کلیسا دارای یک موزه‌ی اختصاصی برای حفظ و به نمایش گذاشتن نقاشی‌ها و صنایع‌دستی بسیار ارزشمند مذهبی است. در مورد کلیسای اچمیادزین افسانه‌ای جالب وجود دارد که بر اساس آن یک روحانی مسیحی به نام سنت گرگور، معروف به قدیس روشنگر که در سال ۳۰۱ میلادی تیرداد سوم (پادشاه اشکانی ارمنستان) را به آیین مسیحیت هدایت کرد، در طی یک شهود عیسی مسیح را می‌بیند که از میان ابرها پایین آمده و با چکشی طلایی به نقطه‌ای از زمین اچمیادزین ضربه میزند و به‌این‌ترتیب محل ساخت کلیسای جدید را به او نشان می‌دهد. این کلیسا پر بازدیدترین مقصد گردشگری ارمنستان است.

دو کلیسای سنت گَیانه و سنت هِریپسیمه در اچمیادزین که شاهکارهای معماری ارمنستان محسوب می‌شوند و هردو میراث فرهنگی جهانی یونسکو هستند، جاذبه‌های زیادی برای مبهوت کردن گردشگران دارند؛ از جمله تقارن اعجاب‌انگیز نمای خارجی و شکوه و تأثیرگذاری نمای داخلی. کلیسای شوقاکات یکی دیگر از جاذبه‌های معماری این شهر است. اگر به اچمیادزین سفر کردید، حتما کوفته‌ی محلی لذیذ این شهر را امتحان کنید.

 معبد گارنی و صومعه‌ی گقارد (Temple of Garni & Geghard Monastery)

سفر به ارمنستان بدون بازدید از این دو بنای باستانی کامل نیست. معبد گارنی در دره‌ی رود آزات واقع در ۳۰ کیلومتری ایروان قرار دارد و یکی از ارزنده‌ترین آثار باستانی ارمنستان است که حدود ۲۰۰۰ سال پیش به‌عنوان اقامتگاه تابستانی پادشاه این کشور ساخته شده است. معماری یونانی منحصربه‌فرد و طبیعت چشم‌نواز اطراف معبد، آن را به یکی از محبوب‌ترین مقصدهای گردشگری ارمنستان تبدیل کرده است.

صومعه‌ی گقارد که حدود ۶ کیلومتر با معبد گارنی فاصله دارد، یکی از مراکز مهم فرهنگی و معنوی ارمنستان به شمار می‌آید. این صومعه در سال ۱۲۱۵ میلادی ساخته شده است. در کنار جذابیت‌های دیگر صومعه‌ی گقارد ، غارهای آوازخوان نیز محبوبت زیادی دارند که در آن‌ها صدای بازدیدکننده به نحو دل‌نشینی طنین‌انداز می‌شود. در یک فروشگاه در نزدیکی ورودی صومعه، می‌توانید سوغاتی‌های جالب کشور ارمنستان را خریداری کنید.

زیبایی استثنایی این دو بنای تاریخی، توجه زیادی را به آن‌ها معطوف کرده است و هردو در فهرست میراث فرهنگی جهانی تحت پوشش یونسکو قرار دارند.

 صومعه‌های هاقپات و ساناهین (Haghpat & Sanahin Monasteries)

از دیگر جاذبه‌های گردشگری ارمنستان که نباید به‌هیچ‌عنوان بازدید از آن‌ها را فراموش کنید، دو صومعه‌ی حقیقتا منحصربه‌فرد هاقپات و ساناهین واقع در استان لوری ارمنستان هستند که هردو تحت پوشش یونسکو قرار دارند و با ترکیبی از معماری محلی و سبک خاص کلیساهای بیزانس ساخته شده‌اند. یونسکو این صومعه‌ها را گل سرسبد معماری ارمنستان توصیف می‌کند.

هاقپات در قرن دهم میلادی توسط سلسله‌ی پادشاهی باگراتونی ساخته شد و در ابتدا صومعه‌ی سرب نشان نام داشت. ساختمان اصلی صومعه حوادث ناگواری را به خود دید و نهایتا پس از تسخیر ارمنستان توسط سلجوقی‌ها در سال ۱۱۰۵ میلادی، کاملا ویران شد. ولی در قرن ۱۳ میلادی صومعه بازسازی شد و تعدادی ساختمان جدید به آن اضافه گردید. در قرن ۱۷ میلادی نیز تغییرات عمده‌ای در صومعه انجام شده است. بارزترین ویژگی معماری صومعه، تعداد زیادی خاچکار (صفحه‌ی سنگی بزرگی که نقش صلیب روی آن حک شده) است که ساخت آن‌ها به قرن ۱۱ تا ۱۳ میلادی بازمی‌گردد.

صومعه‌ی ساناهین یکی دیگر از عجایب معماری ارمنستان است. این صومعه توسط راهب‌های مسیحی که توسط امپراتوری روم شرقی از بیزانس رانده شده بودند، ساخته شد. البته تاریخ دقیق ساخت صومعه مشخص نیست. صومعه‌ی ساناهین شامل چندین ساختمان است که در دوره‌های زمانی متفاوت بنا شده‌اند. جذاب‌ترین بخش‌های صومعه، کلیسای آستوات‌ساتسین، کلیسای آمناپرکیچ، دروازه‌ی گاویتز، نمازخانه‌ی سنت گرگور، آموزشگاه، کتابخانه‌ و برج ساعت هستند.

صومعه‌ی خور ویراپ (Khor Virap)

خور ویراپ به‌معنای لفظی گودال عمیق، یکی دیگر از جاذبه‌های معنوی ارمنستان است و بازدید آن به‌خصوص برای کسانی که با اهداف مذهبی به این کشور سفر می‌کنند، اهمیت زیادی دارد. این صومعه زیارتگاه مسیحیان ارمنی و محلی است که گرگور روشنگر به جرم ترویج مسیحیت، به‌مدت ۱۳ سال در آن زندانی بود.

خور ویراپ در ۳۰ کیلومتری جنوب ایروان و در دامنه‌ی کوه آرارات قرار دارد و از معماری بی‌همتا و چشم‌انداز خیره‌کننده‌ای به کوه آرارات برخوردار است که به همین دلیل بازدید از آن بسیار خاطره‌انگیز و به‌یادماندنی خواهد بود.

صومعه‌ی تاتِو (Tatev Monastery)

این صومعه شاهکاری بی‌نظیر از معماری قرون‌وسطا است و در لبه‌ی یک دره‌ی عمیق در استان جنوبی سیونیک قرار دارد. صومعه‌ی تاتِو که در قرن چهارم هجری ساخته شده است، از همان ابتدا یکی از مراکز فرهنگی اصلی ارمنستان بود. در قرن یازدهم هجری سه کلیسای دیگر نیز به این صومعه اضافه شده‌اند.

در حال حاضر این صومعه، مجموعه‌ای از ساختمان‌های بی‌نظیر است و کلیسای پوقوس پطرس در مرکز آن، ساختمان اصلی و بزرگ‌ترین سازه‌ی صومعه به شمار می‌آید که به‌دلیل شکل خاص برجش شهرت زیادی دارد. قدیمی‌ترین کلیسای مجموعه، معبد گرگور روشنگر است که در جنوب کلیسای اصلی و کاملا متصل به آن قرار دارد. علاوه بر این موارد، در گوشه و کنار مجموعه تعدادی از آثار باشکوه به‌جامانده از هنر معماری سنتی ارمنستان نیز به چشم می‌خورد.

فهرست بلند و بالای کلیساها و صومعه‌های تاریخی ارمنستان، به همین چند مورد ختم نمی‌شود و در هر نقطه‌ای از این کشور، یادگاری از معماری باستانی اعجاب‌انگیز آن پنهان شده است. اگر زمان کافی داشته باشید، با جستجو و کنکاش در نقاط دورافتاده‌ی ارمنستان با عجایب زیادی روبه‌رو خواهید شد. اگر تمایل دارید محل به گل نشستن کشتی نوح در کوه آرارات را بینید، باید سفری به ارمنستان داشته باشید. منبع : TravelViVi