سرنوشت جنگ اوکراین و سناریوهای احتمالی

رضا مومن زاده

با گذشت بیش از ۳ هفته از جنگ اوکراین ، تحولات این جنگ در دو عرصه نظامی و سیاسی هنوز با پیچیدگی هایی همراه است.
ارتش روسیه با به کارگیری حجم بالایی از قدرت نظامی تاکنون توانسته است دستاوردهای ملموسی را در عرصه میدانی رقم بزند و کنترل مناطق شرقی اوکراین و قطع ارتباط دریایی اوکراین را با جدیت دنبال میکند.
نکته حائز اهمیت در نبرد نظامی برای روس ها نگرانی از شکل گیری فضای حقوقی بین المللی است.
جنگ در حال حاضر تحت تاثیر عواملی چون چند وجهی بودن جبهه نظامی، تداوم جنگ شهری، تداوم ارسال سلاح به داخل اوکراین با حمایت غرب، تمایل آمریکا به فرسایشی شدن جنگ و … قرار دارد.
روند مذاکرات سیاسی نیز هر چند طی روزهای اخیر با نگاه های مثبت تری در حال پیگیری است، اما برخی عوامل مانند برآورد غرب از میزان تاثیرگذاری تحریم ها، وضعیت مکانیسم های میانجی گری، تاب آوری دولت زلنسکی و وضعیت درونی ناتو بر چشم انداز آن تاثیر گذارند.
بنابراین تحلیل و برآورد مجموعه شرایط کنونی حاکم بر فضای سیاسی و نظامی بحران اوکراین بیانگر آن است که برای سرنوشت این بحران باید سناریوهای مختلفی را متصور گردید:
۱-سناریوی توافق روسیه و حکومت کنونی اوکراین بر سر پذیرش نگرانی های روسیه از طرف اوکراین و در مقابل، تضمین تداوم حکومت کنونی اوکراین از سوی روسیه
۲-سناریوی اقدام روسیه در سرنگون کردن حکومت اوکراین و ایجاد حکومت دست نشانده در کیف
۳-سناریوی تداوم جنگ کم شدت و فرسایشی
۴-سناریوی تداوم جنگ و گسترش جنگ به خارج از سرزمین اوکراین و ایجاد درگیری های محدود روسیه -ناتو
به نظر میرسد از میان سناریوهای مزبور، با در نظر گرفتن شرایط کنونی بحران، سناریو قوی تر را می توان بر اساس واقعیت های زیر  بهتر پیش بینی کرد:
۱-تداوم خط مذاکراتی مستقیم روسیه و اوکراین جنگ
۲-افزایش تمایلات طرفین به اجرای آتش بس
۳-کاهش سطح حملات هوایی روسیه
۴-نزدیک شدن روسیه به محاصره دریایی اوکراین
۵- قطعیت چند تکه شدن اوکراین در این جنگ
۶-کاهش تاب آوری طرفین در عرصه نظامی
۷-افزایش تلاش ها برای شکل گیری میانجی گری های سطح بالا

منبع: کانون توسعه سیاست خارجی

4949