سازگاری شغلی چیست؟ مهارت‌ها و روش‌ تقویت سازگاری با محیط کار

سازگاری شغلی یعنی اگر متوجه شدید راهتان به هر دلیلی مسدود است، سریع مسیری جایگزین برای رسیدن به هدفتان پیدا کنید. سازمان‌ها همیشه راهبردها و برنامه‌هایی دارند که مسیر آینده‌شان را مشخص می‌کند، اما شرایط همیشه مطابق با انتظار و برنامه‌ آنها پیش نمی‌رود. پیش‌بینی‌ناپذیری شرایط و عدم قطعیت باعث می‌شود سازمان‌ها به افرادی با توانایی سازگاری با شرایط مختلف نیاز داشته باشند. در این مقاله، بررسی می‌کنیم سازگاری شغلی چیست و چه روش‌‌هایی برای تقویت آن وجود دارد.

سازگاری شغلی چیست؟

تصور کنید همکاری که با شما در تعامل است خیلی ناگهانی سازمان را ترک کند. بدیهی است که در این حالت دچار استرس شدیدی می‌شوید. اما اگر فرد سازگاری باشید، به‌جای ایجاد تنش برای خودتان و مدیران سازمان، سعی می‌کنید اوضاع را سروسامان بدهید و موقعیت پیش‌آمده را چالشی گذرا در نظر می‌گیرید. شما تلاش می‌کنید تا زمانی که همکار جدیدی جایگزین شود، بخشی از امور مربوط به جایگاه خالی را خودتان انجام بدهید و بخشی را هم به سایر همکارانتان محول کنید. بنابراین فرایندهای سازمانی تا زمانی که همکار تازه جایگزین نشده است، طبق روال معمول پیش می‌روند و دچار مشکل یا تأخیر نخواهند شد.

چرا باید مهارت‌ سازگاری را بیاموزیم؟

این مهارت نرم چنان اهمیت دارد که لازم است حتما در رزومه شما باشد. دلایل اهمیت این مهارت عبارت‌اند از:

• افزایش احتمال به‌دست‌آوردن منصب‌های مدیریتی و رهبری به‌دلیل توانمندی‌هایی که فرد در این زمینه دارد.
• بهبود کیفیت کار.
• توانایی حفظ بهره‌وری در بالاترین سطح ممکن حتی در مواقع بحران.
• به‌روزرسانی مداوم مهارت‌ها.
• افزایش مسئولیت‌پذیری.

شیوع ناگهانی ویروس کرونا موقعیتی بود که به‌خوبی تفاوت بین افراد سازگار با دیگران را مشخص کرد. کسب‌وکارهایی که توسط افراد منعطف مدیریت می‌شدند، توانستند با تغییرات سازگار شوند و جایگاه خود در بازار را حفظ کنند. کسب‌وکارهایی که تغییرات را نپذیرفتند هم متحمل ضررهای هنگفتی شدند و حتی بسیاری از آنها از بازار حذف شدند.

۸ مهارت لازم برای سازگاری شغلی

۱. مهارت‌های ارتباطی

مهارت‌های ارتباطی نه‌تنها برای سازگاری با شغل اهمیت دارند، بلکه برای موفقیت سازمانی و رسیدن به اهداف هم کاربردی هستند. شما به‌تنهایی نمی‌توانید با تغییراتی که ایجاد می‌شوند هماهنگ شوید و تمام مسئولیت را بر عهده بگیرید. بنابراین باید روش درست برقراری ارتباط با کارمندان و سایر اعضای تیم را بدانید و از آن برای تعامل بهتر استفاده کنید.

توانایی ارتباط‌سازی برای مدیران و سرپرستان سازمان‌ها اهمیت بیشتری دارد، زیرا این افراد باید بتوانند تیم را در مسیر درست هدایت کنند. چند نمونه از توانمندی‌های لازم برای ارتباط‌سازی عبارت‌اند از:

۲. مهارت یادگیری

مهارت یادگیری از ضروری‌ترین مواردی است که برای سازگاری شغلی به آن نیاز دارید. شاید در حال حاضر عملکردتان فوق‌العاده باشد، اما احتمال دارد در طول چند ماه روش‌های تازه‌ای برای انجام کار شما استفاده شوند. اگر نتوانید با به‌روزرسانی مهارت‌ها و یادگیری کار را به روش‌های جدید انجام بدهید، احتمالا برکنار خواهید شد تا افراد به‌روز جایگزین شما شوند.

برای تضمین آینده خود علاوه بر انجام وظایف روزانه در محیط کار، زمانی را هم به یادگیری و مطالعه مهارت‌های جدید یا بهبود توانمندی‌های کنونی اختصاص دهید.

۳. مهارت حل مسئله

هر تغییری یا فرصت است یا مسئله. معمولا چالش ما زمانی است که حالت دوم رخ می‌دهد. ذهن شما ترجیح می‌دهد در شرایطی با ثبات کامل کار کند، اما جهان پر از تغییرات است و هر چند وقت یک بار، چالش یا تحولی ما را شگفت‌زده می‌کند. نحوه برخورد شما با مشکلات و شرایط تازه کیفیت کارتان را مشخص می‌‌کند. اگر مهارت حل مسئله خلاقانه داشته باشید و بهترین واکنش را نشان بدهید، یکی از مهره‌های کلیدی سازمان خواهید شد.

با این اقدامات می‌توانید مهارت حل مسئله خود را تقویت کنید:

۴. نظم و سازمان‌دهی

مدیریت شرایط با نظم ساده‌تر خواهد بود. تصور کنید به‌خاطر بی‌نظمی همه کارهای کنونی‌تان درهم و نامنظم شده باشند. در این حالت، تغییرات تازه احتمال شکست را افزایش خواهند داد. اگر فرد منظمی باشید، همه امور روی روال پیش می‌روند. همچنین می‌توانید کارهای تازه‌ای را که باید انجام بدهید هم سازمان‌دهی کنید و بازدهی را افزایش دهید. در این صورت، مدیریت تغییرات ساده‌تر می‌شود و اقدامات شما نیز مؤثرتر خواهد بود.

مهارت‌هایی که شما را منظم‌تر می‌کنند عبارت‌اند از:

۵. مهارت تصمیم‌گیری

تصمیم‌گیری مهارتی است که برای همه اعضای سازمان اهمیت دارد، اما برای مدیران بیشتر! مدیران سازمان‌ها معمولا برای مدیریت تغییرات از طوفان فکری و ایده‌های همکارانشان استفاده می‌کنند، اما خودشان باید تصمیم نهایی را بگیرند. اگر برای مدیریت تغییرات اقدامی انجام نشود و همه‌چیز در حد حرف باقی بماند، سازگاری شغلی اتفاق نیفتاده است و نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود.

مهارت تصمیم‌گیری به سایر توانمندی‌هایی وابسته است که در قسمت‌های قبل نام بردیم. شما با ارتباط‌سازی، مهارت حل مسئله، تفکر انتقادی و نظم می‌توانید ایده‌های مختلف را بررسی کنید و تصمیم نهایی را بگیرید.

۶. تدبیر

افراد مدبر هنگام ایجاد تغییرات تازه همه جوانب کار را می‌سنجند، در نتیجه می‌توانند بهترین اقدامات را کنند. افراد مدبر همچنین از تمام ابزارها و منابعی که در اختیار دارند برای سازگاری با شرایط موجود و انجام کارهای ضروری بهره می‌برند. خلاقیت هم از دیگر ویژگی‌های افراد مدبر است.

برای تمرین تدبیر، این توانمندی‌های خود را تقویت کنید:

۷. مدیریت استرس

تغییرات و عدم قطعیت استرس‌زا هستند و این مسئله را نمی‌توان تغییر داد. حتی افرادی که انعطاف بالایی دارند و سازگاری شغلی خود را تقویت کرده‌اند هم هنگام تغییرات دچار استرس می‌شوند. البته تفاوت آنها با افراد معمولی این است که با یادگیری مدیریت استرس، اجازه نمی‌دهند روی عملکردشان تأثیر منفی بگذارد.

هنگام ایجاد تغییرات غیرمنتظره، غرق‌شدن در استرس و ازدست‌دادن اختیار امور ساده است، اما افراد حرفه‌ای نگرش مثبتشان را حفظ می‌کنند و با برخورد حرفه‌ای بر خود و شرایط مسلط می‌شوند.

توانایی‌های تأثیرگذار بر مدیریت استرس عبارت‌اند از:

۸. تعهد

استعفا آخرین گزینه‌ای است که افراد انعطاف‌پذیر به آن فکر می‌‌کنند. این افراد حتی زمانی که خیلی تحت‌فشار قرار می‌گیرند هم متعهد باقی می‌مانند. تعهد کاری کارکنان هم برای سازمان مزیت‌های بسیاری دارد و هم برای سایر افرادی که با فرد متعهد کار می‌کنند، زیرا از او انگیزه می‌گیرند و آنها هم متمرکز و متعهد باقی می‌مانند.

روش‌های تقویت مهارت سازگاری چیست؟

سازگاری شغلی جزو مهارت‌های نرم و اکتسابی است. اگر فرد انعطاف‌پذیری نیستید، بدین معنا نیست که هیچ‌وقت نمی‌توانید با تغییرات سازگار شوید. با تمرین و تکرار می‌توانید این مهارت را در خود تقویت کنید.

اقداماتی که می‌توانید برای تقویت مهارت سازگاری بکنید عبارت‌اند از:

1. سؤال بپرسید تا به درک درستی از شرایط برسید و بتوانید واکنش مناسب نشان بدهید.
2. شکست‌‌ها را بپذیرید، آنها را تحلیل کنید و ازشان درس بگیرید.
3. کارها را به گونه‌ای متفاوت انجام دهید و ورای چارچوب‌های همیشگی فکر کنید.
4. ریسک پذیری خود را تقویت کنید.
5. تغییرات را بپذیرید. به خودتان یاد بدهید به‌جای مضطرب‌شدن در برابر تغییر، آن را به‌عنوان چالش در نظر بگیرید و به راه‌حل آن فکر کنید.
6. همیشه در حال یادگیری باشید و منتظر شرایط اضطراری نمانید.
7. نگرش مثبت را در خود تقویت کنید.
8. سعی کنید ارتباطات قدرتمندی در محیط کارتان بسازید.
9. نکته‌سنج باشید و همه‌چیز را ببینید و بشنوید تا درک درستی از شرایط کارتان داشته باشید.

در محل کار نشان بدهید فردی سازگار هستید

نوشتن انعطاف‌پذیری به‌عنوان یک ویژگی‌ و سازگاری شغلی به‌عنوان یک مهارت نرم در رزومه لازم است اما کافی نیست! باید نشان بدهید که واقعا این توانمندی را دارید. این نکات کمکتان می‌کنند:

• در مصاحبه کاری از تجربیاتی بگویید که در شغل قبلی داشتید و با سازگاری توانستید مشکل را حل کنید.
• اگر در طول مصاحبه مشکلی پیش آمد یا تغییری غیرمنتظره اتفاق افتاد، هوشیار باشید و بهترین واکنش را نشان بدهید.
• اگر مهارت‌های لازم برای سازگاری شغلی را دارید، هم در رزومه و هم در مصاحبه ذکرشان کنید.
• در صورت استخدام و ورود به محیط کار، هوشیار باشید تا در فرصت‌های مناسب این توانمندی خود را نشان بدهید و با استفاده از آن، ارزشی برای سازمان ایجاد کنید.

کلام آخر؛ با شغلتان سازگار باشید اما اجازه سوءاستفاده ندهید

بسیاری از افراد تصور می‌کنند کسانی که سازگاری شغلی دارند هیچ‌وقت نه نمی‌گویند و همیشه هرکاری را که به آنها محول می‌شود انجام می‌دهند. این تصور اشتباه است، زیرا به دیگران اجازه سوءاستفاده می‌دهد. تشخیص مرز بین سازگاری و قربانی سوءاستفاده‌ شدن سخت نیست. شما زمانی سازگار هستید که افراد دیگری هم کنارتان حضور دارند و همین کار را انجام می‌دهند، اما اگر شما تنها کسی هستید که سازگاری می‌کنید، باید به فکر تغییر رفتارتان در محیط کار باشید.

در مقالات کسب‌وکار چطور، نکاتی مهم و کاربردی را می‌گوییم که هم برای کارفرمایان و هم برای کارمندان اهمیت دارند. مطالعه روزانه این بخش از مجله چطور به زمان زیادی نیاز ندارد، اما اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار می‌دهد. اگر نظری درباره مطالب این بخش دارید، لطفا با ما به اشتراک بگذارید.

منابع دیگر: indeed

چگونه با مدیر و همکاران خود تعامل موثری داشته باشیم.

چگونه در سازمان خود پله‌های ترقی را به‌سرعت طی کنیم.