زهره قائینی و یک جایزه جهانی/ این جایزه و صاحب‌جایزه نیاز به معرفی ندارند

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، زهره قائینی موفق به دریافت جایزه دومین دوره‌ ترویج‌گر برجسته‌ خواندن ایبی- آی‌رید IBBY-iRead (من می‌خوانم) شده است. این جایزه را «بنیاد آی‌رید شنژن» با همکاری «دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان» (ایبی)، برای قدردانی از ترویج‌گران برجسته‌ کتاب‌خوانی در گستره‌ جهانی، بنیاد گذاشته است. 

یاشار هدایی، عضو شورای کتاب کودک و از جمله کنشگران عرصه ادبیات کودک در مورد برگزیده شدن زهره قائینی به عنوان برنده جایزه ibby-iREAD ۲۰۲۲ چنین نوشت: 

«پرسشی که این‌بار باید معکوس شود!

خبر تعلق جایزه جهانی iRead (من می‌خوانم) به زهره قائینی، چهره نام‌آشنای فرهنگ کودکی و ادبیات کودکان طلیعه خوشی برای آغاز قرن و سال نو خورشیدی بود.

معیارهای انتخاب نامزد برای دریافت این جایزه، همچون پایداری، اثرگذاری، الهام‌بخشی، کاوش‌گری، نوآوری در اجرای پروژه‌های کتاب‌خوانی، پایبندی و احساس مسئولیت و ایجاد عشق به خواندن، توانمند کردن کودکان در امر خواندن در مناطق محروم و… همگی با وضوح کامل در فعالیت‌های چندین ساله و مستمر ترویجی زهره قائینی قابل مشاهده است. حتی در نگاهی گذرا به سرفصل‌های فعالیت او، از مدیریت اجرایی گرفته تا پژوهش‌گری و از برنامه‌ریزی و اجرای برنامه «با من بخوان» گرفته تا نهادگذاری در حوزه ترویج و… گویی با این معیارها چشم در چشم هستیم و گویی معیارها را از دوسیه و رزومه کاری زهره قائینی بیرون کشیده‌اند. از این رو تعلق جایزه «آی‌رید» به زهره قائینی به مصداق سخن مولوی که «عدل چِبوَد، وضع اندر موضعش»، عدلی تمام و کمال است.

هم جایزه و هم صاحب جایزه شناخته‌شده‌تر از آن هستند که نیاز به معرفی‌شان باشد اما پرسش از نقش و کارکرد جایزه، جای درنگ و تأمل دارد. بی‌تردید، جایزه «آی‌رید»، تاثیری در عملکرد صاحبش ندارد. زهره قائینی پس از اخذ جایزه، همان سیاقی را در پیش خواهد گرفت که قبل از این داشت. او همان راهی را ادامه خواهد داد که پیش از این می‌پیمود. تاثیر جایزه به کیفیت و کمیت مادی‌اش هم وابسته نیست. بنابراین این تاثیر را نمی‌توان با اشل‌های خُرد و فردی سنجید و نیاز به اشل‌های کلان‌تری هست.

معمولا در چنین مواقعی این پرسش مطرح می‌شود که «جوایز جهانی از این دست، چه تاثیری در ادبیات کودک و فرهنگ کودکی ما خواهد گذاشت؟» اما این‌بار شاید، طرح معکوس این پرسش مناسب‌تر و دقیق‌تر باشد: «تعلق این جایزه چه تاثیری در ادبیات و فرهنگ کودکی جهان خواهد گذاشت؟» اهمیت این جایزه در اهمیت کارنمای زهره قائینی و در پاسخ به این پرسش معکوس و نامانوس، نهفته است. یک بار دیگر به همخوانی و انطباق معیارهای انتخاب نامزد با کارنامه زهره قائینی بازگردیم. استاندارد بالا و اصول حاکم بر تلاش‌های صاحب جایزه، استعداد و قابلیت الگوبرداری شدن و تکثیر شدن را به این تلاش‌ها بخشیده است.

تعلق جایزه «آی‌رید» به زهره قایینی، پیش و بیش از هر چیز، معرفی یک تجربه ارزنده و فاخر ملی، در سطح جهان است. تجربه‌ای که به واسطه دو خصلت «روشمندی» و «سیستماتیک بودن» قابل ارائه به عنوان یک الگو برای جهانیان است.» 

قائینی مدرس، نویسنده و پژوهشگر در گستره‌ فرهنگ و تاریخ کودکی، از پایه‌گذاران «مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان»، یکی از دو نویسنده‌ اصلی مجموعه‌ ده‌جلدی «تاریخ ادبیات کودکان» و نویسنده‌ کتاب «تصویرگری کتاب‌های کودکان» است. او در حال حاضر مدیریت مؤسسه‌ پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و برنامه‌ ترویج کتاب‌خوانی «با من بخوان» را بر عهده دارد.

۲۵۹۲۵۹