زندگی عمو حاجی؛ مردی که سال‌هاست حمام نرفته

سبک زندگی عمو حاجی

عمو حاجی که چهره‌ای همانند انسان‌های غارنشین دارد و کهنسال به نظر می‌رسد که حتی مردم عادی سن او را نزدیک به یک قرن می‌دانند، رنگ خاکستر گرفته و قشری ضخیم از چرک بر اندام او سنگینی می‌کند. عموحاجی از خوردن هر نوع خوراکی تازه و نوشیدن آب بهداشتی پرهیز می‌کند به گونه‌ای که اگر به زور هم به او آب گوارا بنوشانند، عکس العمل منفی نشان می‌دهد و به شدت ابراز ناراحتی می‌کند. لذیذترین غذاها به قول خودش، حیوانات مرده و گندیده است.

این سالخورده که گفته می‌شود به دلیل مشکل عاطفی که در ایام جوانی برای او رخ داده از مردم و اجتماع گریزان و گوشه عزلت و انزوا برگزیده، سالیان سال است که زیر مکانی مسقف مأوا ندارد و در گرما و سرما در هوای آزاد به سر می‌برد. برخی از جوانان و نوجوانان دژگاه برای عمو حاجی مرغ، گربه، روباه، خارپشت و حتی مار مرده می‌برند. او این حیوانات را در گودالی در اطراف خود دفن می‌کند و پس از چند روز با آتشی که در این گودال می‌افروزد، آن را نیم پز می‌کند و با ولع خاصی می‌خورد.

عمو حاجی پس از آن با خوردن آب گندیده که در یک حلب زنگ زده و حشرات مختلف در داخل آن شناور هستند، وعده غذایی را به پایان می‌برد. لیوان او یک حلب ۵ /۴ کیلویی روغن است و او با استفاده از این حلب روزانه نزدیک به پنج لیتر آب می‌نوشد. لباس پوشیدن این مرد در دهستان دژگاه که دارای گرمای نزدیک به ۵۰ درجه سانتیگراد است، شگفتی‌آور است زیرا او تمام لباس‌هایی را که مردم این منطقه برایش می‌آورند، پس از بریدن آستین‌های پیراهن و پاچه‌های شلوار با دندان، بر تن می‌کند. لوازم زندگی او شامل یک چماق است که پیشتر پلوس وانت بوده  و وزن آن ۱۷ کیلوگرم است. استکان چایخوری این مرد عجیب یک کلاه ایمنی اسقاطی و چند حلب کهنه روغن نباتی است که بچه‌های این دهستان با آفتابه در این حلب‌ها برای او آب می‌ریزند.

عمو حاجی یک پیپ استثنایی هم دارد که از یک زانوی سه اینچی آب تشکیل شده که او سرگین (فضولات) حیوانات را در آن می‌ریزد و آتش می‌زند و به آن پک می‌زند و با هر مرتبه پک، دود پر حجمی از دهانش خارج می‌شود. افزون بر این که شست و شوی بدن، ظرف آب و بهداشت برای او معنا ندارد، خود را با سوزاندن موهای زاید بدن اصلاح می‌کند.

به گفته عضو شورای روستای دژگاه، عموحاجی در میان خوراکی‌ها علاقه خاصی به خوردن هویج، خرما و نوشابه دارد، و شاید جالب باشد که بدانید او یک بطری نوشابه یک لیتری را یک نفس سر می‌کشد!

چند سال پیش جوانان محل تصمیم گرفتند عمو حاجی را به رودخانه ببرند تا آبی به بدن این مرد برسد، به همین منظور هنگامی که عموحاجی خواب بود او را عقب یک وانت گذاشتند تا در رودخانه حمامش کنند اما وقتی به رودخانه رسیدند، دیدند عمو حاجی در عقب وانت نیست زیرا او پیش از رسیدن، خود را به بیرون از وانت انداخته بود تا مبادا بدنش با آب آشتی کند و عمو حاجی همان جا گفته بود که اگر تمیز شوم، مریض می‌شوم.

قلبی مهربان پشت ظاهر کثیف عمو حاجی

آزار عموحاجی به هیچ‌کس نمی‌رسد آن‌قدر که فرماندار فراشبند از وضعیتی که رسانه‌ها برایش به وجود آورده‌اند نیز گله می‌کند و می‌گوید:

متاسفانه چنان وضعیتی از این مرد نشان داده‌اند که انگار با یک مرد وحشی رو به رو هستیم در حالی‌ که اگر کسی با او هم صحبت شود هیچوقت از مهربانی او خسته نمی‌شود.

محسن پورزارعی می‌گوید که سن تقریبی او ۸۰ سال است، در کوه‌ها و جنگل‌های اطراف دهستان دژگاه زندگی می‌کند و عاملی که موجب تعجب همه شده این است که او هیچگاه از آب و غذای بهداشتی استفاده نکرده و اتفاقاً این عامل باعث نشده تا به بیماری‌های مختلفی دچار شود چون گروهی از پزشکان که آزمایش‌های مختلفی را روی او انجام داده‌اند، متوجه شدند که سالم است و به رغم اینکه بهداشت فردی را رعایت نمی‌کند اما دچار هیچ نوع بیماری خاصی نیست.

پورزارعی می‌گوید که با همکاری اداره بهزیستی شهرستان قصد داشتند تا برای او مسکنی تهیه کنند و یا او را به بهزیستی انتقال دهند. برادرش او را متقاعد کرده تا نزد آنها زندگی کند با این حال قصد داریم برایش اتاقکی بسازیم تا اگر این نوع شرایط زندگی را هم نپسندید حداقل به این اتاق برود و دیگر در آن مکان کثیف در دل کوه نباشد.

سلامت کامل بدنی عمو حاجی

برای عموحاجی شناسنامه صادر شده و بیمه خدمات درمانی دارد ولی هیچ وقت برگه‌های دفترچه‌اش پر نشده چون هیچ دکتری او را ویزیت نکرده است. با این حال او که نه به سرما حساس است و نه به گرما، تا به حال بیمار نشده و اگر چه بیشتر ساعات شبانه روز را در میان زباله‌ها و حیوانات مرده می‌گذراند اما آزمایش‌هایی که روی او انجام شده نشان می‌دهد یک مرد سالم از نظر داشتن هر نوع انگل بیماری زاست.

غلامرضا مولوی دانشیار انگل‌شناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، اواسط زمستان سال گذشته با کمک همکارانش از جمله دکتر باغبان مدیر شبکه بهداشت فراشبند، دکتر حاتم و دکتر آلشیوندی از دانشگاه شیراز که آزمایشات مختلفی را به منظور شناسایی آلودگی‌های انگلی روی عمو حاجی انجام داده‌اند، در این باره  می‌گوید:

عمو حاجی در مواجهه با مواد غذایی آلوده و محیط زندگی کاملاً غیر بهداشتی به هیچ یک از عفونت‌های انگلی که انتظار آن می‌رفت، آلوده نشده است. همچنین چندی پیش مرکز بهداشت فراشبند نتایج به دست آمده از هپاتیت B و C و ایدز او را نیز منفی گزارش کرده است. تنها آزمایش انگلی که امیدواریم در مورد عموحاجی انجام شود، عفونت تریشینوز است که در نتیجه خوردن گوشت خوک و یا گراز به انسان سرایت می‌کند که ایشان سال‌هاست در شرایط لازم برای ابتلا به آن قرار داشته‌اند.در این مدت از عمو حاجی شنیده است که او از لاشه حیوانات از جمله گزار هم تغذیه کرده است. البته نشانه عینی وجود این نوع انگل دردهای عضلانی و اسهال است که عمو حاجی به یاد ندارد دچار چنین مشکلی شده باشد.

مولوی و همکارانش از این جهت عموحاجی را مورد بررسی قرار دادند که او در شرایط زیستی بسیار آلوده‌ای بوده و امکان وجود هر نوع انگل و بیماری در بدنش وجود داشته است اما وقتی تمام آزمایشات انجام شده آنها پاسخ منفی داشته بسیار متعجب شده بودند چون امکان دچار شدن او به یک یا چند انگل حتمی بوده است. آن چنان که هر فردی ممکن است به بیماری‌ها و انگل‌های مختلفی دچار شود حتی اگر به بهداشت فردی خود نیز اهمیت زیادی بدهد.

مولوی ادامه می‌دهد که بسیاری از ما سعی می‌کنیم آب آلوده و یا غذای آلوده نخوریم. هر روز حمام می‌رویم و از دارو برای از بین بردن بیماری استفاده می‌کنیم. محیطی را که در آن زندگی و یا کار می‌کنیم هم، تمیز می‌کنیم تا دچار بیماری‌های انگلی نشویم. بنابراین سالم بودن عمو حاجی را تنها می‌توان به سطح ایمنی او نسبت داد که این مطالعه نیز توسط دیگر همکاران در حال بررسی است.

چگونگی سالم ماندن عموحاجی در برابر این همه باکتری و انگل پیرامونش، مولوی و همکارانش را به این فکر واداشته که شرایط زندگی اهالی روستا را نیز بررسی کنند. مولوی می‌گوید:

سطح ایمنی عموحاجی در برابر آلودگی‌های اطرافش قابل اهمیت است. می‌خواهیم بدانیم بدن مردمی که در آب و هوا و محیط زندگی مشابهی با عموحاجی زندگی می‌کنند ولی در عین حال مراقب وضع بهداشتی خود هستند، چگونه است؟ پرداختن به این‌گونه مطالعات پایه به توسعه کرانه‌های دانش کمک فراوان می‌کند و همچنین دقت ما را به جنبه‌هایی از زندگی که احتمالاً مورد غفلت واقع می‌شود، جلب می‌کند. رسیدن به نتایج جامع و قابل استناد علمی نیازمند انجام پژوهش‌های تیمی و استفاده از همکاری‌های برون‌بخشی است.

کمک به عمو حاجی

قیومی‌پور، رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) فراشبند در پاسخ به این پرسش که چرا عموحاجی را تحت پوشش خدمات کمیته قرار نداده‌اید، اظهار داشته است:

او اصلاً در این ۳۰ سال به کمیته امداد مراجعه نکرده است که او را تحت پوشش قرار دهیم! حتی یک‌بار کار به آنجا کشید که کارمندان کمیته امداد به اجبار او را در خودرویی گذاشتند تا به شهر آورند و او را حمام دهند، اما او به هیچ‌وجه حاضر به این کار نشد و به شدت اعتراض و مقابل ماموران کمیته امداد مقاومت کرد.

قائدی، رئیس بهزیستی فراشبند نیز گفته است:

دیدن وضعیت عموحاجی مایه تأسف و ناراحتی است، اما اگر بدون طی کردن روال قانونی او را به نقاهتگاه بهزیستی انتقال دهیم، اتفاقی برایش بیفتد، از نظر قانونی ما باید جوابگو باشیم.  راه قانونی آن این است که شورای روستا به دادستانی نامه نوشته و دادستانی نیز به ما نامه دهد تا سریع او را به نقاهتگاه بهزیستی انتقال داده و از این وضعیت ناراحت‌کننده نجات دهیم.