زندگی در یزد چگونه است؟

استان یزد در مرکز ایران میان عرض­‌های جغرافیایی ۲۹ درجه و ۴۸ دقیقه تا ۳۳ درجه و ۳۰ دقیقه­‌ شمالی و طول جغرافیایی ۵۲ درجه و ۴۵ دقیقه تا ۵۶ درجه و ۳۰ دقیقه­‌ شرقی قرار گرفته است.

این استان از شمال و غرب با استان اصفهان، از شمال شرقی با استان خراسان رضوی، از شرق با استان خراسان جنوبی، از جنوب غربی استان فارس و از جنوب شرقی با استان کرمان همسایه است و به خاطر دور بودن از مرزهای کشور همواره از بحران­‌ها و فشارهای فرهنگی و نژادی در امان بوده است. استان یزد در حدود ۷۲۱۵۶ کیلومتر مربع پهنه دارد که تقریبا ۴٫۳۷ درصد از پهنه­‌ ایران را در بر می‌گیرد. این استان دارای ۱۰ شهرستان، ۱۴ شهر، ۱۴ بخش و ۳۸ روستا است.

آنچه باید درباره یزد بدانید

_{عکس‌ از وب‌سایت خبر فارسی}

یزد کجاست؟

منطقه یزد یکی از سرزمین‌های باستانی اقوام ایرانی و دارای میراث درخشانی از فرهنگ و تمدن کهن و ادوار مختلف تاریخی با قدمت سه هزار سال است.

برخی از مورخین، بنای اولیه شهر یزد را به زمان اسکندر مقدونی نسبت می‌دهند که وی زندانی ساخته و نام آن را چنین نهاده است و به اعتقاد عده‌ای دیگر از تاریخ‌نویسان در دوره ساسانیان به فرمان یزدگرد اول (۴۲۱-۳۳۹ م) در این محل شهری به نام «یزد گرد» بنا گردیده است.

نام یزد از همین عنوان گرفته شده است و به‌معنای مقدس، فرخنده و درخور آفرین است.

مورخین یونانی شهر کهن و باستانی را «ایساتیس» خوانده‌اند که احتمالا بعد از ویرانی شهر کهن «کثه» پدید آمده است. پس از ظهور اسلام و گرایش مردم ایران به دین اسلام به یزد لقب «دارالعباده» داده شده است. این ناحیه همواره در دوره هخامنشیان از راه‌های معتبر مؤسسه‌های راهداری، مراکز پستی و چاپاری برخوردار بوده است.

_{عکس‌ از وب‌سایت Tourbox iran}

راهداری در یزد قدیم چندان اهمیتی داشت که خاندان آل مظفر از منصب راهداری ناحیه میبد به پادشاهی رسیدند. در طی قرون متمادی آبادی‌های کوچک و بزرگ متعددی در این سرزمین پدید آمده و از میان رفته است. آنچه اینک سر افراز از میان ریگ‌های روان اعصار، مصون از رخدادهای مخرب تاریخی بر جامانده، یادگارهای گویا از سرنوشت تاریخی این سرزمین و نشانگر فرهنگ و تمدن پر بار است. گر چه قدمت آبادی نشینی و تمدن در این سرزمین از هزاره جلگه‌های یزد تکوین یافته است، منابع مکتوب پیدایش را به عهد پیشدادیان نسبت داده‌اند.

یزد اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان بعد از شهر ونیز ایتالیا است. استان یزد از سرزمین‌های کهن و تاریخی ایران زمین است.

نام شهرستان­‌ها

• ابرکوه، اردکان، بافق، تفت، خاتم، صدوق، طبس، مهریز، مِیبُد، یزد

نام شهرها

•  احمدآباد، اشکذر، بهاباد، حمیدیا، خضرآباد، زارچ، شاهدیه، طبس – عشق‌آباد، مروست، مهردشت، ندوشن، نیر، هرات

نام روستاها

•  اردکان: نصرت آباد، ارجنان بفروئیه، پاگنده، ترک آباد، عقدا، گاپله، میرزا حکیم، هفتادر، خرانق، رنجیره، رکن آباد
•  بافق: بهاباد، قطروم
•  تفت: نیر، سخوید، رودبزان، زین آباد، فراشاه، بورق، توران پشت، دره زرشک، ده شیر، مانیچ، شواز
•  یزد: طرزجان، خورمیز بالا، دره، خورمیز پایین، خویدک، سریزد، فهرج، محمد آباد، مدوار، منشاد، مهرپادین، بغدادآباد، بندر آباد – غر آباد، میمونه، ابراهیم آباد،‌ندوشن
•  مهریز: میرک آباد

_{عکس‌ از وب‌سایت GoToYazd}

ابن حوقل در کتاب «ایران فی صوره الارض» درباره یزد می‌نویسد:

از مهم‌ترین شهرهای ولایت اصطخر از سوی خراسان «کثه» است و آن حومه یزد و ابرقویه است… اما کثه که حومه یزد است شهری است در کنار بیابان و هوای آن خشک سالم است و مانند شهرهای کوهستانی فراخ نعمت است و روستایی دارد که محصولش ارزان است. بیشتر بناهای آن دراز شکل است و از گل ساخته شده است. در آنجا شهری است استوار که قلعه‌ای با دو دروازه آهنین دارد: یکی به نام ایزد (باب ایزد) و دیگری در مسجد (باب‌المسجد) که نزدیک مسجد جامع است. این جامع در ربض قرار دارد و آب‌های آن از قنات تأمین می‌شود.

جمعیت زبان و دین مردم یزد

_{عکس‌ از وب‌سایت Lonely Planet}

بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ جمعیت شهرستان یزد درمجموع ۵۸۲٬۶۸۲ نفر است که این تعداد در ۱۶۸٬۵۲۸ خانوار زندگی می‌کنند که از این جمعیت ۲۹۷٬۵۴۶ مرد و ۲۸۵٬۱۳۶ نفر زن هستند. در این شهرستان ۴۸۴٬۱۶۷ نفر جمعیت شهری و ۴۲٬۰۰۹ نفر جمعیت روستایی اعلام شده است.

مردم یزد به زبان فارسی رایج با لهجه یزدی سخن می‌گویند و بسیاری از واژه‌ها و ترکیبات زیبای فارسی را در گویش خود حفظ کرده‌اند. در استان یزد برخی ویژگی‌های گویشی میان شهرستان‌های مختلف محسوس است. معتقدان به آیین زرتشتی در میان خود به زبان بهدینی (گَورونی یا دری زرتشتی) سخن می‌گویند پو به‌ویژه مراسم مذهبی خود را با این زبان انجام می‌دهند. گویش یزدی بخشی از فارسی دری (فارسی خالص و اولیه ایرانیان) است.

مراسم مذهبی در یزد

_{عکس‌ از وب‌سایت GoToYazd}

اکثریت قریب به اتفاق مردم استان یزد پیرو دین اسلام و شیعه دوازده امامی هستند. به همین دلیل مجموعه مراسم تحت تأثیر رفتارها و کنش‌های فرهنگی اسلامی و ملی صورت می‌گیرد. مراسم عروسی، اعیاد ملی و مذهبی نظیر عید نوروز، عید فطر، عید غدیر خم، عید مبعث و سالروز تولد پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) به‌ویژه نیمه شعبان به‌طرزی باشکوه و مفصل برگزار می‌شود.

مراسم مربوط به جشن‌ها و اعیاد زرتشتیان نیز از جذابیت خاصی برخوردار است. مراسم عروسی و همسرگزینی طی مراحلی صورت می‌گیرد. خواستگاری، وکیل پرسان، گواه گیران، عروس‌کشان و پاتختی از جمله این مراحل است.

به‌واسطه حضور هموطنان زرتشتی در استان یزد، جشن‌های باستانی بسیاری در این استان برگزار می‌شود

جشن‌های ماهانه (برابر شدن نام روز با نام ماه مثلا روز فروردین با ماه فروردین) جشن‌های مفصلی موسوم به گاهنبارها، نوروز جمشیدی و مراسم پنج روز پایان سال، روز تولد آشو زرتشت پیامبر ایران و باستان (روز خرداد از ماه فروردین مصادف با ششم فروردین) و جشن سده یا جشن بزرگداشت آتش اهورا مزدا منصوب به هوشنگ پادشاه پیشدادی در روز دهم بهمن ماه از مهم‌ترین مراسم شادی هستند که از سوی زرتشتیان باشکوه خاصی برگزار می‌شود. مراسم عید پسح، یهودیان به‌مدت هشت روز به مناسبت نجات قوم بنی اسرائیل توسط حضرت موسی (ع) در کنیسه «هاداش» یزد از طرف اقلیت بسیار کوچک یهودی برگزار می‌شود.

مراسم نخل‌برداری که از قدیم‌الایام در یزد مرسوم بوده است، جذابیت خاصی دارد. نخل به‌عنوان تابوت امام حسین (ع) شناخته می‌شود. نخل، چوب بستی عظیم به‌شکل برگ درخت است که شباهتی به برگ خرما ندارد. نخل با پارچه سیاه سر تا پا سیاه پوش می‌شود و صدها شمشیر، قمه و خنجر برهنه با تزیینات خاصی مانند آئینه ها، میوه‌ها، پولک‌ها، منگله‌ها، دستمال‌های ابریشمی رنگی بر دو طرف بدنه نخل بسته می‌شود. در دهه اول محرم یا در دهه آخر ماه صفر (دو ماه خاص عزاداری شیعیان) نخل توسط مردم عزادار مانند کشتی به حرکت در می‌آید و سه دور گرد میدان نخل می‌چرخد و آن‌گاه آرام آرام به درون آشیانه خود باز می‌شود. همراه‌با چنین مراسمی، روضه‌خوانی، سینه‌زنی و عزاداری انجام می‌شود.

اقتصاد یزد

_{عکس‌ از وب‌سایت GoToYazd}

استان یزد از دیر باز منطقه‌ای صنعتی بوده و صنایع آن به دو صورت صنعتی و دستی رواج داشته است. فرش‌بافی، چاقوسازی، سبدبافی، سنگ تراشی، پارچه‌بافی، زیلو بافی، سرامیک، سفال سازی، کرباس بافی، طلا و نقره‌کاری از صنایع دستی یزد هستند.

این استان از نظر صنایع کارخانه‌ای اکنون دارای کارخانه‌های تولیدی بزرگ و کوچک است. علاوه بر کارگاه‌های کوچک نساجی و شیرینی‌سازی که شمار آن‌ها بسیار است، ده‌ها واحد تولیدی دیگر وجود دارد که در رشته‌های گوناگون فعالیت می‌کنند. صنایع ماشینی ریسندگی و بافندگی از سال ۱۳۱۲ هجری شمسی، در استان یزد پدید آمد. اساس این دگرگونی وجود صدها کارگاه سنتی بافندگی و هزاران بافنده ماهر و هنرمند در این منطقه بوده که هم‌زمان با نخستین حرکت‌های صنعتی شدن ریسندگی و بافندگی در کشور، به مراکز تولیدی کارخانه‌ای روی آوردند. استان یزد با دارا بودن ۳۳۰ واحد تولیدی نساجی، نیمی از منسوجات کشور را تولید و عرضه می‌کند و ۷۰ درصد زمینه‌های اشتغال صنعتی استان یزد، به این صنایع تعلق دارد.

علاوه بر صنایع ماشینی و صنایع دستی؛ صنعت شیرینی‌سازی نیز در استان یزد از قدمتی دیرینه برخوردار است و محصولات آن صاحب شهرتی‌ جهانی هستند که از مرزهای ایران فراتر رفته ‌است. مهم‌ترین شیرینی‌ها یزدی با نام‌های قطاب، پشمک و باقلوا شهرت دارند.

استان یزد در بخش کشاورزی به‌دلیل خشکی آب‌و‌هوا و میزان بارندگی کم در بین استان‌های ایران، کمترین اراضی کشاورزی را به خود اختصاص داده است. عمده محصولات کشاورزی یزد شامل خرما، پسته و گندم می‌شود.

ویژگی آب و هوای یزد

_{عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia}

آب و هوای استان عمدتا گرم و خشک و میزان بارندگی بین ۵۰ تا ۳۵۰ میلی‌متر در سال است. نوسان درجه حرارت در زمستان و تابستان و حتی در شب و روز بسیار زیاد است. حداکثر حرارت ۴۵ درجه سانتی‌گراد بالای صفر و حداقل ۲۰ درجه سانتی‌گراد زیر صفر متغیر است. میانگین روزانه دما برای تمام سال بین ۹ تا ۱۱ تا هفت تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد متغیر است. محدوده استان یزد جزئی از فلات مرکزی ایران است که کویرهای ایران نیز عمدتا در این فلات جای دارند. بخش بزرگی از مساحت محدوده استان را قسمت‌هایی از کویرهای مختلف پوشانده است.

پوشش گیاهی استان یزد سطح مراتع استان ۶۵۱۸۰۰۰ هکتار برآورد شده که ۷۸۱۱۶۳ هکتار آن را مراتع خوب ۲۸۰۹۹۷۸ هکتار آن را مراتع متوسط و ۲۹۲۶۸۵۹ هکتار آن را مراتع ضعیف تشکیل می‌دهد.

به این ترتیب، آب و هوای استان یزد به‌علت قرار گرفتن در کمربند خشک جهانی، دارای زمستا‌ن‌های سرد و نسبتا مرطوب و تابستان‌های گرم و طولانی و خشک است. در ایام تابستان،‌ ییلاق‌های شیرکوه پناهگاه مردم گرمازده این استان است.

مسیرهای دسترسی به یزد

•   شهرستان یزد (مرکز استان) از مسیر شرقى به شهرستان مشهد مرتبط می‌شود. براى رسیدن به مشهد می‌بایستى از شهرهاى طبس، بشرویه، فردوس، گناباد و تربت حیدریه عبور کرد.
•  از مسیر غربى با استان فارس در ارتباط است و براى رسیدن به شیراز می‌‏بایستى از شهرهاى تفت، ابرکوه، آباده گذر کرد.
•  از مسیر جنوبى با استان کرمان در ارتباط است و براى رسیدن به کرمان باید از شهرهاى مهریز، انار، رفسنجان عبور کرد.
•  از سمت شمال نیز با استان اصفهان در ارتباط است و براى رسیدن به اصفهان باید از شهرهاى میبد، اردکان و نائین عبور کرد.
•  مرکز استان یزد از طریق راه‌‏آهن از یک طرف به شهرستان‏‌هاى بافق، زرند، کرمان، سیرجان و معادن سنگ آهن گل گهر و از طرف دیگر به شهرستان‏هاى اصفهان و قم و تهران متصل می‌‏شود.

حمل‌ و‌ نقل یزد

راه‌آهن یزد

راه‌‏آهن استان به دلیل قرار گرفتن در مسیر قطب‌‏هاى مهم و عظیم تجارى یکى از فعال‏‌ترین و با اهمیت‌‏ترین نواحى راه‌‏آهن کشور در زمینه حمل‌و‌نقل کالا به شمار می‌‏رود و همواره در زمینه حمل‌و‌نقل بین ۱۳ ناحیه راه‌آهن کشور مقام اول را دارا بوده است.

علاوه بر راه‌آهن عظیم بافق-بندرعباس از مهم‌‏ترین اقدامات انجام شده در طول سال‏‌هاى اخیر اجراى پروژه‏‌هاى خطوط فرعى راه‌آهن اردکان چادرملو (۱۹۸ کیلومتر) و کارخانه فولاد آلیاژى (۱۵ کیلومتر) است.

هم‏چنین خطوط جدید راه‏آهن میبد-باد و راه‌آهن بافق-مشهد به طول ۹۷۷ کیلومتر در دست اجرا و خط آهن شیراز-یزد به طول تقریبى ۴۵۰ کیلومتر در دست مطالعه است.

فرودگاه یزد

_{عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia}

همچنین استان یزد داراى یک فرودگاه در مرکز استان است که در سال ۱۳۴۶ مورد بهره‏‌بردارى قرار گرفته و داراى امکانات نسبتا خوبى است و هم‌اکنون به‌عنوان فرودگاه بین‌المللى آماده خدمات‌رسانى است.

جاهای دیدنی‌ یزد

شهر یزد به‌واسطه اقلیم گرم و کویری، یکی از مقاصد پرطرفدار گردشگری در فضل‌های پاییز، زمستان و بهار است و مسافران زیادی را به‌خود جلب می‌کند. از جمله جاذبه‌های این استان می‌توان به چشمه آب گرم مرتضی علی یزد، آبشار دره گاهان تفت یزد، قنات زارچ یزد، ساباط های یزد، حمام خان (گرمخانه نور)، آب‌انبار شش بادگیر یزد،  خانه لاری ها، دخمه زرتشتیان، مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر)، باغ دولت آباد یزد، موزه آئینه و روشنایی یزد، آتشکده بهرام یزد، زیارتگاه چک چک و مسجد امیر چخماق یزد اشاره کرد. نظر و تجربیات خود را در خصوص زندگی در یزد با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

_{عکس‌ کاور از وب‌سایت یونسکو}