زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی چیست؟ / بررسی اثر نوسانات قیمت نفت بر بزرگترین صنعت بورسی

اقتصاد آنلاین_فاطمه حیدری: کشور ایران با ذخایر سرشار نفت و گاز مزیتی فوق العاده در توسعه صنعت پتروشیمی دارد. اقتصاد نفتی ایران با وجود تحریم ها در توسعه زیر ساخت ها و بازاریابی بین المللی از کشور های پیشرو در این حوزه مانند قطر و عربستان جا مانده است. نفت و گاز با فرآوری قابل تبدیل به محصولات متنوعی هستند که کاربرد ان ها در جهان روز افزون است. در ادامه به شرح کامل چرخه نفت تا محصول پرداخته و سپس به شرح پتروشیمی در ایران و جهان می‌پردازیم.

طلای سیاه چیست؟

نفت یک سوخت فسیلی است که از زئوپلانکتون ها و جلبک های مدفون شده در رسوبات زیر زمین در اثر گرما و فشار شدید بوجود می آید. نفت و فرآورده های نفتی از نفت خام با استفاده از روش تقطیر در پالایشگاه ها بدست می آیند. نفت خام تحت فشار و شرایط دمایی مختلف به هیدروکربن های سبک تر متان ، اتان ، پروپان و بوتان تبدیل می شود که به عنوان گاز استفاده می شوند. در حالی که هیدروکربن های پنتان و سنگین تر به صورت مایع جداسازی می شوند. مهم ترین فراورده های نفتی شامل موارد زیر است:

• گازوئیل

• دیزل

• ال پی جی

• ماروت ها

• بنزین

• نفت سفید یا نفت چراغ

• روان سازها

• پارافین

• قیر و کک نفتی

یک بشکه نفت به چه محصولاتی تبدیل میشود؟

یک بشکه نفت خام ۴۲ گالن است که از سوخت حمل و نقل تا لوازم ضروری از آن تولید می‌شود.

۴۲ درصد یک بشکه تبدیل به گازوئیل و ۲۷ درصد شامل دیزل می‌شود و باقی آن نیز به سوخت موشک ، سوخت سنگین و سبک، آسفالت و سوخت سبک تبدیل می‌شود. تعداد سوخت های نفتی بسیار زیاد است و از  بنزین  تا سوخت هواپیماها را شامل می شود. برخی از پرکاربردترین سوخت ها عبارتند از گاز ، بنزین ، نفت سفید ، نفت دیزل ، روغن و قیر است.

صنعت پتروشیمی چیست؟

در بورس اوراق بهادار ، صنعت پتروشیمی جزئی از صنعت محصولات شیمیایی به حساب می‌آید. در واقع پتروشیمی به تمام ترکیباتی اطلاق می‌شود که می‌توان از نفت و گاز استخراج کرد. مواد خام حاصل از پالایش نفت و فرآوری گاز به محصولات متنوعی از جمله پلاستیک، الیاف مصنوعی، کودها، چسب، مواد شوینده و رنگ ها تبدیل می‌شود . این محصولات در نهایت در صنایع شیمیایی، پزشکی، نساجی، لوازم خانگی، صنایع غذایی و … است.

صنایع بالادستی در صنعت پتروشیمی به قسمتی گفته می‌شود که مواد اولیه مانند نفت یا گاز طبیعی را به مواد اولیه پتروشیمی، یعنی الفین‌ها، آروماتیک‌ها و متانول تبدیل می‌کنند. اتیلن، پروپیلن و بوتادین نمونه‌ای از الفین‌ها هستند. در صنایع پایین دستی از مواد اولیه تولید شده در صنایع بالادستی به‌عنوان ورودی برای تولید سایر محصولات استفاده می‌کنند و آن‌ها را به محصولات نهایی مثل پلاستیک یا الیاف مصنوعی تبدیل می‌کنند.

ظرفیت تولید صنایع پتروشیمی در سراسر جهان تا سال ۲۰۳۰ از سه میلیارد تن فراتر می‌رود در حالی که ظرفیت فعلی نزدیک به دو میلیارد تن است.از جمله کشورهایی مثل چین ، هند و ایران در این افزایش بیشتر سهیم باشند. ایران با توجه به منابع غنی با اعمال سیاست های صحیح می‌تواند در تولیدات پتروشیمی پیشگام باشد.