زمین بگیرید،کم‌کم خانه بسازید/ پاشنه آشیل مسکن

داشتن خانه ویلایی، آرزوی بسیاری از خانوارهای ایرانی است و اولویت وزارت راه و شهرسازی نیز در نهضت ملی مسکن برای شهرهایی که مشکل زمین ندارند، کمک به احداث خانه‌های ویلایی برای متقاضیان است. در این میان، بالاتر بودن احداث خانه ویلایی نسبت به آپارتمان و پرداخت تسهیلات به‌تناسب پیشرفت فیزیکی بنا می‌تواند چالش‌ساز باشد؛ اما طبق اظهارات مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید، متقاضیان نهضت ملی مسکن در شهرهایی که احداث مسکن ویلایی اولویت است می‌توانند در زمین‌های اختصاص یافته، خانه خود را به‌صورت تدریجی و مرحله‌به‌مرحله احداث کنند و مثلا برای احداث یک‌خانه 100متری، اول یک واحد 50متری بسازند و بعد که توان مالی آنها بهبود پیدا کرد مابقی آن را تکمیل کنند.

سیاهه ساخت خانه‌های ویلایی
وزیر راه و شهرسازی چندبار بر اولویت داشتن احداث مسکن ویلایی در شهرهایی که کمبود زمین ندارند، تأکید کرده است؛ اما نکته قابل‌توجه این است که این اولویت لزوما در همه شهرهای دارای زمین مکفی مصداق ندارد و متقاضیان پایتخت، کلانشهرها و شهرهای با جمعیت بالا، مگر در موارد استثنایی مانند متقاضیان تهرانی در شهر جدید ایوانکی سمنان، کاندیدای تخصیص زمین برای احداث خانه ویلایی نیستند. بر همین اساس، با وجود برنامه‌ریزی دولت برای احداث 4میلیون واحد مسکونی طی 4سال، آمار زمین‌های واگذار شده برای خانه‌های ویلایی رقم به‌نسبت پایینی است و آنگونه که رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی دیروز در جمع خبرنگاران اعلام کرده، تاکنون معادل ۱۴۰ تا ۱۵۰هزار واحد مسکونی از نهضت ملی مسکن به‌صورت تک‌واحدی به مردم واگذار شده تا در زمین‌هایی به مساحت ۲۰۰ تا ۲۵۰مترمربع و با استفاده از تسهیلات خانه خود را بسازند یا اگر توان ساخت ندارند، وزارت راه و شهرسازی و پیمانکاران برایشان احداث کنند. به‌گفته قاسمی، وزارت راه و شهرسازی برای واگذاری زمین در حدود ۹۰۰شهر مشکل ندارد و زمین را به‌خود مردم واگذار می‌کند تا خودشان بسازند.
به گزارش همشهری، اگر به‌طور میانگین در هر یک از این 900شهر مورد اشاره وزیر راه و شهرسازی، به هزار متقاضی نهضت ملی مسکن برای احداث خانه ویلایی، زمین واگذار شود، 900هزار واحد از 4میلیون مسکن مورد تعهد دولتی یعنی نزدیک به یک‌چهارم کل این واحدها به‌صورت ویلایی احداث خواهد شد؛ اما وزارت راه و شهرسازی هنوز آمار مشخصی در مورد وضعیت واگذاری زمین به متقاضیان و ترکیب احداث واحدهای نهضت ملی مسکن ارائه نکرده است.

ساخت تدریجی مسکن
فارغ از اظهارات مسئولان وزارت راه و شهرسازی در مورد اولویت احداث مسکن ویلایی در شهرهایی که مشکل زمین ندارند، این مسئله اثبات شده است که در شهرهای جدید فاقد تقاضای قابل‌ توجه، برای جذاب شدن اسکان مردم، زمین برای احداث مسکن ویلایی اختصاص داده می‌شود. طبق اظهارات مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید، در ۱۲شهر جدید، زمین برای ساخت مسکن ویلایی به مردم واگذار می‌شود. علیرضا جعفری با اعلام این خبر و با یادآوری اینکه پروژه‌های نهضت ملی مسکن باید روی زمین‌هایی بارگذاری شود که قیمت ساخت در آنها یک‌سوم قیمت اراضی باشد، به تسنیم گفته است: ساخت مسکن با تراکم پایین و به‌صورت ویلایی یک‌طبقه در شهرهایی که زمین داریم، برنامه اولویت‌دار وزارت راه و شهرسازی است. او می‌گوید: با برنامه‌ریزی صورت‌گرفته «مسکن تدریجی» در این اراضی ساخته خواهد شد؛ یعنی در گام اول این برنامه، یک متقاضی که توان اقتصادی نسبی دارد می‌تواند واحد 60متری بسازد و به‌مرور زمان آن را مثلا به 80متر یا 100متر و بیشتر توسعه دهد. به‌گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، در این راستا تاکنون در 12شهر جدید ازجمله شهرهای بینالود، ایوانکی، عالی‌شهر، رامین، شیرین‌شهر، علوی، تیس، رامشار، مجلسی و امیرکبیر، زمین ویلایی در اختیار مردم قرار می‌گیرد.

پاشنه آشیل مسکن
آخرین اطلاعات مرکز آمار ایران از صدور پروانه‌های ساختمانی، از نصف شدن تعداد واحدهای مسکونی برنامه‌ریزی شده برای تولید در مناطق شهری کشور حکایت داشت. این اتفاق که پیش از این بارها در مورد آن هشدار داده شده، تحت‌تأثیر عوامل قدرتمندی نظیر افزایش هزینه ساخت‌وساز و کاهش شدید قدرت خرید متقاضیان مصرفی رخ داده است و این عوامل حتی بر روند پیشرفت نهضت ملی مسکن نیز با بالا بردن هزینه تمام‌شده ساخت، اثرگذار بوده‌اند. یک کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است که ایران در حوزه مصرف مسکن با بحران مواجه است و علت این بحران نیز کاهش توان خرید مسکن متقاضیان در شهرهای بزرگ است؛ زیرا اولا وام مکفی برای خرید مسکن پرداخت نمی‌شود و دوم اینکه اساسا مردم توان پرداخت اقساط چنین وام‌هایی را ندارند. حسین عبده‌تبریزی، کارشناس بازارهای سرمایه و مسکن با اشاره به اینکه هم‌اکنون قیمت یک‌خانه حداقلی در تهران ۳میلیارد تومان است و ۹۵درصد مردم تهران توان خرید این خانه را ندارند، می‌گوید: امروزه بخش مسکن به کالای پس‌اندازی و سرمایه‌گذاری تبدیل شده درحالی‌که یکی از معدود محصولات مصرفی بلندمدت بوده است. عبده‌تبریزی با اشاره به افزایش بعد سرمایه‌گذاری مسکن، می‌افزاید: در جریان تنش اقتصادی سال1397، بار دیگر گرایش‌ها به بازار املاک و مستغلات شدت گرفت و تاکنون نیز ادامه پیدا کرده است؛ به‌طوری‌که در ۳۰روز گذشته که شرایط کشور عادی نبوده باز هم روند صعودی قیمت مسکن و املاک ادامه پیدا کرده درحالی‌که وضعیت معاملات هم مساعد نبوده است. او با اشاره به رکود تورمی بازار مسکن و ناتوانی اکثریت در خرید این کالا می‌گوید: راه‌حل‌های کاهش مشکلات مسکن در کشور ساده و راحت نیستند و دولت وقتی در این بخش به بن‌بست می‌رسد، دست‌به‌کار اجرای طرح‌های مسکنی می‌شود؛ اما دولت دیگر منابعی برای طرحی مانند مسکن‌مهر را در کشور ندارد.
سرمایه‌ای‌ شدن کالای مسکن باعث هجوم نقدینگی ریالی برای در امان ماندن از موج‌های تورمی و تنش‌های اقتصادی شده و به همین واسطه نمی‌توان هیچ سقف معقولی برای افزایش قیمت آن در چرخه تورم تعیین کرد. عبده‌تبریزی نیز با اشاره به بلایی که سرمایه‌ای شدن بر سر مسکن آورده، می‌گوید: قیمت مسکن در ایران یا کشورهایی مانند سوریه بعضا بالاتر از متوسط قیمت مسکن در کشورهای اروپایی است؛ چراکه املاک در قامت کالای سرمایه‌ای، این ویژگی را دارد که از سقف قیمتی هم بالاتر برود و به همین دلیل در شهری مانند دمشق سوریه که مشکلات آن به‌مراتب از ایران بیشتر است، گران‌ترین قیمت‌ها در بخش مسکن وجود دارد و قیمت مسکن آن از متوسط قیمت‌های اروپا هم بیشتر است.

بیشتر بخوانید:

217 256