روز چپ دست ها چه روزی است؟

اگر شما یک چپ دست باشید، حتما در طول زندگی خود با ابزارهای مختلفی سروکار داشته‌ و برای استفاده از آن‌ها به مشکل خورده‌اید. ابزارهایی که برای استفاده راست دست‌ها طراحی شده‌اند. روز چپ دست‌ها برای جلب نظر همگانی به این موضوع در تقویم جهانی ثبت شده است و فرصتی برای بیان اعتراض به این بی‌توجهی‌ها محسوب می‌شود. برای آشنایی بیشتر با ویژگی چپ دستی و علت نامگذاری این روز با ما همراه باشید.

_{منبع عکس: تاب ناز}

آنچه می‌خواهید درباره روز جهانی چپ دست ها بدانید:

روز چپ دست‌ ها چه روزی است؟

روز چپ دست‌ها تقریبا از ۴۵ سال پیش وارد تقویم جهانی شده است. تاریخچه نام‌گذاری این روز به سال ۱۹۷۶ میلادی برابر با ۱۳۵۵ هجری شمسی بازمی‌گردد. در این سال، روز ۱۳ اوت یا ۲۲ مرداد به‌عنوان روز جهانی اقلیت چپ دست‌ها نام‌گذاری شد.

علت نامگذاری روز چپ دست‌ ها

_{منبع عکس: انسیتو سلامت مغز دانا}

از آنجا که در جهان راست‌دست‌ها، چپ‌دست‌ها یک اقلیت محسوب می‌شوند، باید امکانات برای تسهیل امور روزمره آن‌ها نیز فراهم شود. این مشکلات که شاید از نگاه یک راست دست پیش پا افتاده به نظر برسد، برای چپ دست‌ها معضل و چالش روزمره است. 

آمار و بررسی‌ها نشان می‌دهند که حدود ۷۰ تا ۹۰ درصد جمعیت جهان راست دست و باقی چپ دست هستند. البته افراد بسیار کمی هم وجود دارند که توانایی به‌کارگیری هر دو دست را دارند. برخی محققان جمعیت چپ دست جهان را بین پنج تا ۱۰ درصد بیان کرده‌اند.

امکاناتی چون صندلی‌های تک دسته یا دانشجویی، صندلی راننده خودرو و امکانات آن، قانون‌های راهنمایی و رانندگی، میزهای پر کردن فرم در ادارات و بانک‌ها، سوراخ‌های دسته قیچی، شاتر دوربین عکاسی، زونکن‌ها و مکانیزم‌های دفترهای سیمی، دنده اتومبیل، صفحه کلید عددی سمت راست کیبورد و بسیاری از امکانات دیگر همه به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که فرد چپ دست را مجبور به استفاده از دست راست می‌کنند و برای آن‌ها مشکل‌آفرین هستند. انتقاد به اینکه تمامی ابزار و امکانات برای راست دست‌ها طراحی شده‌اند، یکی از دلایل این نام‌گذاری بیان می‌شود.

_{منبع عکس: ایسنا}

پیکار با باورهای خرافی درباره چپ دست‌ها یکی دیگر از دلایل این نام‌گذاری است. چپ دستی در بسیاری از جوامع نوعی ناهنجاری و رفتار ناپسند محسوب می‌شود. در این محیط‌ها سعی بر این است که کودکان را به استفاده از دست راست تشویق کنند.

از نظر چپ دست‌ها ابزار و امکانات ساخته شده اغلب ناعادلانه هستند و آن‌ها را با چالش‌های فراوانی روبه‌رو می‌کنند. روز جهانی چپ دست‌ها برای توجه بیشتر به مشکلات و تفاوت‌های چپ دست‌ها، افزایش آگاهی عمومی و احترام به تفاوت‌های این اقلیت در تقویم جهانی ثبت شده است.

چپ دستی چیست؟

_{منبع عکس: مجله پارسی}

به‌طور طبیعی اکثر انسان‌ها راست دست هستند؛ یعنی برای انجام کارهای روزانه استفاده بیشتری از دست راست خود می‌کنند. چپ‌دستی در واقع به‌معنی گرایش طبیعی فرد برای به‌کارگیری دست چپ به‌جای دست راست در کارهای گوناگون به‌ویژه نوشتن است. چپ‌دستی پدیده مثبت یا منفی محسوب نمی‌شود و تنها نوعی تفاوت میان انسان‌ها است.

ویژگی‌های چپ دست‌ها

_{منبع عکس: vecteezy}

برخی مطالعات نشان می‌دهند افراد چپ دست از سرعت تحلیل و تفکر بالایی برخوردار هستند، تمایل به کسب درآمد بیشتری دارند، کمتر وابسته‌اند و توانایی سازگاری بیشتری با محیط دارند.

چپ دست ها به‌دلیل نیاز به سازگاری مداوم با محیط، باهوش تر و خلاق تر هستند

این باور کلی وجود دارد که چپ دست‌ها باهوش‌تر و خلاق‌تر از راست دست‌ها هستند. این موضوع صحت دارد؛ زیرا یک فرد چپ دست برای کارهای روزمره خود با چالش‌های بسیاری مواجه می‌شود. همین تلاش مضاعف برای رسیدن به اهداف و انجام کارها سبب تقویت عملکرد مغز، استفاده هم‌زمان از دو نیم‌کره مغز و در نتیجه هوش و خلاقیت بیشتر خواهد شد.

برخی بررسی‌های تجربی نشان داده‌اند که ورزشکار چپ دست در مقابل رقیب راست دست خود شانس موفقیت بیشتری دارد. افراد چپ دست‌ در ورزش‌هایی که نیاز به تمرکز دارند چون تنیس، بوکس، بیس بال و بولینگ بهتر عمل می‌کنند.

_{منبع عکس: nationaltoday}

برخی مطالعات نشان می‌دهند چپ دست‌ها بیشتر در معرض بیمارهایی همچون اختلال دو قطبی، افسردگی، شیدایی و اسکیزوفرنی قرار دارند و حدود ۲۰ درصد از مبتلایان به این مشکلات چپ دست بوده‌اند. نتایج برخی از پژوهش‌ها حاکی از آن است که چپ دست‌ها حدود ۹ سال کمتر از راست دست‌ها عمر می‌کنند.

علل چپ دستی

علت‌های مختلفی برای چپ دستی بیان شده است؛ اما پژوهشگران هنوز به‌علت دقیق و موثرتر آن دست‌نیافته‌اند و توافقی میان آن‌ها وجود ندارد. به احتمال قوی، مجموعه‌ای از عوامل، سبب بروز چپ دستی در افراد می‌شود. در ادامه به بیان تعدادی از دلایل بیان شده در این رابطه می‌پردازیم:

ژن چپ دستی

_{منبع عکس: ایجیگا}

یکی از فرضیه‌های معروف درباره علت چپ دستی، وجود ژن خاص چپ دستی است. پژوهشگران دریافته‌اند که ژنی خاص به نام LRRTM1 احتمال بروز چپ دستی در افراد را ۳۰ درصد افزایش می‌دهد. 

به احتمال قوی چند زن به‌طور هم‌زمان در بروز چپ دستی دخالت دارند

برخی محققان احتمال می‌دهند که چند ژن در بروز ویژگی چپ دستی دخالت داشته باشند. بررسی‌ها روی اختلال نادر «situs inversus» منجر به کشف سرنخ‌هایی در مورد چپ دستی شد. این اختلال سبب تشکیل اندام‌های قلب، کبد و کیسه صفرا در نیمه مقابل بدن می‌شود. بررسی کدهای ژنتیک این افراد چند کد ژنتیکی غیرطبیعی را نشان می‌دهد که در چپ دست‌ها نیز شناسایی شده است.

اگر هر دو والد چپ دست باشند، احتمال بروز این ویژگی در فرزند آن‌ها ۵۰ درصد است. شانس چپ دست بودن فرزندان در صورتی که هر دو والد راست دست باشند، تنها دو درصد است. 

چپ دستی در دو قلوها شایع‌تر است. بررسی گروهی از دو قلوهای یکسان نشان داد که در بیشتر موارد یکی از قل‌ها چپ دست است.

اثرات محیطی

_{منبع عکس: پارکر لطیفی}

بر اساس برخی پژوهش‌ها اثرات محیطی در بروز چپ دستی موثر هستند؛ به‌طور مثال یادگیری و الگوگیری از والدین نیز می‌تواند یکی از دلایل بروز چپ دستی باشد.

محققان کشور سوئد احتمال می‌دهند که استرس و افسردگی در دوران بارداری احتمال تولد نوزاد چپ دست و راست-چپ دست را افزایش می‌دهد؛ همچنین ممکن است بارداری در سن بالا و وزن کم نوزاد در زمان تولد ارتباط مستقیم با چپ دستی داشته باشد.

ترشح هورمون‌ها

_{منبع عکس: نوروسافاری}

برخی محققان معتقد هستند که ترشح برخی هورمون‌ها در مراحل رشد جنینی در بروز چپ دستی موثر هستند؛ همچنین با توجه به شیوع بیشتر چپ دستی در پسران نسبت به دختران، هورمون تستسترون می‌تواند در بروز چپ دستی موثر باشد.

مشاهیر چپ دست

_{منبع عکس: بیتوته}

تعداد زیادی از مشاهیر دنیا در حوزه‌های مختلف همچون سیاست، دانش و هنر چپ دست بوده‌اند. با وجود اینکه چپ دستی یک اقلیت محسوب می‌شود، تاریخ نشان داده لست که این افراد حضور پررنگی در عرصه‌های موفقیت داشته‌اند؛ به‌طور مثال «آلبرت انیشتین»، معروف‌ترین فیزیکدان جهان، خالق تئوری نسبیت و پایه‌گذار فیزیک مدرن چپ دست بوده است.

«مهاتما گاندی» رهبر انقلاب هند نیز یک چپ دست بود. گاندی که توانست هند را به استقلال برساند، به شیوه خاص و صلح‌آمیز خویش برای مبارزه با استعمار معروف است.

«پابلو پیکاسو» شاعر، پیکر تراش، هنرمند اسپانیایی و خالق سبک کوبیسم و «نیل آرمسترانگ» (فضانورد معروف ناسا و اولین انسانی که به روی ماه قدم گذاشت) نیز چپ دست بودند.

«بیل گیتس» موسس شرکت ماکروسافت، «اپرا وینفری» مجری سیاه‌پوست و معروف آمریکایی، «مارک زاکبرگ» کارآفرین جوان، موفق، موسس فیسبوک و مالک اینستاگرام و واتساپ، «استیو جابز» موسس شرکت اپل، «چارلی چاپلین» کمدین و کارگردان مهم تاریخ سینمای جهان، «آنجلینا جولی» بازیگر مطرح هالیوود، «آمیتا باچان» بازیگر، تهیه کننده، خواننده و مجری تلوزیونی هند، «رابرت دنیرو» بازیگر مطرح هالیود، «ناپلئون بناپارت»، «لئوناردو داوینجی»، «چرچیل»، «جان اف کندی»، «ماری کوری»، «میکل آنژ»، «افلاطون» و «ارسطو» نیز چپ دست هستند.

از چپ دست‌های معروف ایرانی نیز می‌توان به مهران غفوریان، محسن تنابنده، زیبا بروفه، بهنوش بختیاری، لاله اسکندری، هانیه توسلی، حامد کمیلی، فرهاد قائمی، ندا شهسواری، نوشاد عالمیان، گلنوش سبقت الهی، کریم باقری، علیرضا نیکبخت واحدی، مهرداد معدنچی، میثم منیعی و محسن خلیلی اشاره کرد.

ثبت روز جهانی چپ دست ها در تقویم ملی ایران

بیش از هشت میلیون نفر از جمعیت ایران چپ دست هستند. انجمن چپ دست‌های ایران در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۹۴ با مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شروع به فعالیت کرده است. هدف این موسسه شناسایی و پرورش استعدادهای این اقلیت جامعه و توجه و تلاش در راستای رفع نیازهای آن‌ها است.

انجمن چپ دست‌های ایران در تلاش است روز جهانی چپ دست در تقویم ملی کشورمان ثبت شود. این انجمن با ارسال نامه‌ای به دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درخواست کرده است تا ۲۲ مرداد به‌عنوان روز جهانی چپ دست‌ها در تقویم ملی ایران ثبت شود.

اگر چپ دست هستید، می‌توانید نظرات خود را در پایین این مقاله با مخاطبان کجارو به اشتراک بگذارید.

_{منبع عکس کاور: میگنا}