روزنه نجات برجام به سرعت بسته می‌شود

به گزارش خبرآنلاین، شبکه خبری سی ان ان در گزارشی نوشت: آمریکا و ایران نیاز به اندیشه ای آزاد از قیدوبند دارند تا بتوانند از دل یک شکست فاجعه بار  یک موفقیت بیرون آورند.جهان هم نگران این ناکامی است و زمان هم به سرعت در حال از دست رفتن است.

 شرایطی کنونی ریشه در اشتباهات دولت ترامپ در خروج از برجام و شکست بعدی دارد که چشم اندازی واقعی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای ایجاد کرده بود. اکنون سه سال پس از آن رویداد، روسای جمهوری هر دو کشور آمریکا و ایران، فوریت احیای این توافق را احساس می کنند. 

حتی اگر یک نامزد میانه رو هم در انتخابات ریاست جمهوری ایران پیروز شود، دوره پساانتخاباتی دشواری در پیش است.  رییس جمهور جدید با فشار سنگینی برای گذاردن مُهر خود بر فرایند مذاکرات روبروست:گزینش مجموعه ای از گفتگوگرها و تصمیم درباره شکل و شمایل بازگشت به میز مذاکره.

 کلسی داونپورت مدیر سیاست عدم اشاعه در انجمن کنترل جنگ افزار می گوید: “عنصری از بازگشت ناپذیری برای هر دو طرف وجود دارد. ایران نمی تواند تقریبا سه سال خسارت اقتصادی را که با فشار حداکثری دولت ترامپ بر کشور وارد شد، جبران کند و آمریکا هم نمی تواند دانش ایران در سانتریفیوژهای پیشرفته و دیگر زمینه های پژوهش و توسعه را به عقب بازگرداند.”

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: “حتی در همین چند هفته، ایران گام هایی را در مسیر دور شدن از برجام برداشته و نگرانی ما این است که در گذر زمان، دوره گریز هسته ای، کمتر شود.” وی یادآور شد که این دوره، در زمان اجرای برجام، دوازده ماه بود و اکنون کاهش یافته است.

پس گزینه های نشست وین کدامند؟ برخی از دیپلمات های اروپایی بر این باورند که توافق اصلی، چنان در معرض مرگ قرار گرفته که تنها مسیر موثر، گفتگو بر سر یک توافق تازه است. این احتمالا نیازمند سرکار آمدن یک دولت تازه در ایران است و نقطه سر خط. 

در این میان، ایران هم تلاش کرده در جهان به راه خود برود. یکی از پیامدهای وخیم خروج ترامپ، این بودکه ایران را عمیقا به آغوش روسیه و چین انداخت که نقش خودشان را در منطقه گسترش داده اند. چین با امضای سند 25 ساله، جایگزینی را به ایران در صورت عدم حصول نتیجه سریع درگفتگوها داده است. در چنین زمینه ای است که گفتگوگران وین، به احتمال بیشتر در پی تلفیق منافع مشترک هستند یعنی استفاده از فرصت موجود برای رسیدن به توافق پیش از آنکه یک رییس جمهوری تازه در ایران بر سر کار آید.

 به نظر می رسد دو راه برای پیشرفت وجود دارد. یکی که مستقیم تر است، بازگشت بایدن به برجام است. دراینجا به این مسئله می رسیم که چه ترتیباتی اتخاذ شود و چه کسی گام نخست را بردارد. شاید هم هر دو همزمان: آمریکا تحریم ها را بردارد و ایران هم سانتریفیوژهای تازه را کنار گذارد و اجازه بازرسی بدهد.

 گزینه دیگر این است که توافق را به کلی پاره کرده از صفر شروع کنیم ومسائلی همچون برنامه موشکی ایران وشبه نظامیان شیعی وحتی جنگ یمن را هم در بربگیرد.  اما اغلب ساده ترین راه، بهترین راه است.

311311