روابط تهران و بیروت در سایه تحریم‌های آمریکا و فشارهای عربستان

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در جریان سفر به بیروت که به دعوت «عبدالله بوحبیب» انجام شد، با تعدادی از مقامات این کشور عربی – اسلامی از جمله وزیر امور خارجه، نخست وزیر پیشبرد امور لبنان و رییس مجلس لبنان دیدار و رایزنی کرد.

او همچنین در این سفر همچون سفرهای پیشین به بیروت با تعدادی از رهبران مقاومت فلسطین و لبنان از جمله “زیاد نخاله “دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین و “سیدحسن نصرالله” دبیرکل حزب الله لبنان نیز دیدار و رایزنی کرد.

گفت‌وگو با تعدادی از نخبگان لبنانی و حضور در مراسم روز زن به مناسبت فرا رسیدن حضرت زهرا (س)، شرکت در یک نشست مطبوعاتی و همچنین حضور در روضه الشهیدین در ضاحیه جنوبی بیروت و ادای احترام به شهدای مقاومت از دیگر برنامه‌های امیرعبداللهیان در سفر به بیروت بود.

به نظر می رسد یکی از محورهای اصلی رایزنی‌ها در جریان سفر وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به لبنان، تاکید بر این پیام بود که مناسب است گروه‌های سیاسی در لبنان هرچه زودتر با گفت‌وگو در مورد انتخاب رییس‌جمهور آینده کشورشان به توافق برسند و اجازه ندهند که همچون گذشته روند انتخاب رییس‌جمهور در این کشور طولاتی و فرسایشی شده و این کشور وارد خلأ سیاسی شود، موضوعی که تبعات جدی برای لبنان و در ادامه برای منطقه خواهد داشت.

در همین چارچوب در همان ابتدای این سفر، امیر عبداللهیان در فرودگاه بیروت و در جمع خبرنگاران به تبیین دیدگاه ایران در مورد انتخاب رییس جمهور لبنان پرداخت و با بیان این که ما در امور داخلی لبنان دخالت نمی‌کنیم، تاکید کرد: همه جریان‌های سیاسی در لبنان را دعوت می‌کنیم که از مسیر گفت‌وگو و توافق هر چه سریع‌تر نسبت به انتخاب رییس‌جمهور و تکمیل فرآیند سیاسی اقدام کنند. تردید نداریم جریان‌های سیاسی مختلف در لبنان با شایستگی و بدون هرگونه مداخله خارجی قادر به تعیین رییس‌جمهور خود خواهند بود.

امیر عبداللهیان در همین ارتباط در نشست با نخبگان لبنانی تاکید کرد: امیدواریم روند سیاسی در لبنان با انتخاب رئیس جمهور و تشکیل دولت جدید کامل شده و زمینه برای تقویت روابط دوجانبه تهران و بیروت و نیز سفر آقای ابراهیم رئیسی رییس جمهور ایران به لبنان فراهم شود.

در این سفر همچون دو سفر قبلی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به بیروت که در مهر ماه سال گذشته (۱۴۰۰) و اوایل فروردین سال جاری انجام شده بود، موضوع ارسال سوخت به لبنان و همکاری‌های دو کشور در حوزه انرژی از جمله ساخت نیروگاه برق از سوی ایران در بیروت و جنوب لبنان از دیگر محورهای رایزنی مقامات دو کشور بود.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در این سفر در نشست مطبوعاتی خود با خبرنگاران و همچنین در نشست مشترک خبری با عبدالله بوحبیب وزیر امور خارجه لبنان در ارتباط با همکاری‌های تهران و بیروت در موضوع سوخت اعلام کرد: در سفر قبلی به لبنان با مقامات این کشور در ارتباط با این موضوع گفت‌وگو و آمادگی خود را برای ارائه کمک به لبنان در این زمینه اعلام کردیم؛ در همین چارچوب هیات فنی از لبنان به تهران آمد و جزئیات توافق صورت گرفته بین دو کشور در این زمینه مورد بررسی قرار گرفت.

وی با بیان اینکه ما همچنان آمادگی داریم که در حوزه انرژی به حمایت خود از لبنان از دو جهت ادامه دهیم، تصریح کرد: جهت اول کمک به تأمین سوخت در لبنان از مسیر توافق بین دو کشور و مسیر دوم انعقاد قرارداد با دولت لبنان برای ایجاد نیروگاه برق در بیروت و جنوب لبنان است.

امیرعبدالهیان خاطرنشان کرد: طرف لبنانی هر زمان که آمادگی خود را برای همکاری‌های دو کشور در حوزه انرژی اعلام کند، ما آماده ارسال سوخت به لبنان هستیم.

به نظر می رسد که اشاره امیر عبداللهیان در مورد سفر یک هیات فنی از بیروت به تهران جهت رایزنی در مورد سوخت، سفر هیاتی از وزارت انرژی این کشور به ایران در اواخر شهریورماه سال جاری بود چنان که بعد از انجام این سفر، وزیر انرژی لبنان در سخنانی سفر هیات این کشور به تهران برای گفت‌وگو درباره پرونده سوخت را “مثبت” ارزیابی کرد.

ولید فیاض، وزیر انرژی لبنان در این باره اظهارکرد : سفر هیات لبنانی به ایران مثبت بود و با همکاری ایران و قرارداد با عراق ممکن است به ۸ تا ۱۰ ساعت تغذیه (برق) دست یابیم.

وی افزود: مشخصات سوخت ایران نسبت به مشخصات سوخت مورد نیاز ما در حال بررسی است و در حال حاضر صحبت از روزها و هفته‌های آتی برای دستیابی به این سوخت است نه چند ماه دیگر.

شبکه «المنار» لبنان نیز در همان مقطع خبر داده بود که ایران به هیئت لبنانی در تهران موافقت خود را با تامین ۶۰۰ هزار تن سوخت برای لبنان در مدت ۵ ماه اعلام کرده است.

مجتبی امانی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بیروت، نیز در همان زمان در صفحه توییتر خود نوشته بود: به زودی اخبار خوشحال کننده‌ای درباره توافق میان هیات وزارت انرژی لبنان و مسئولان ایرانی درخصوص سوخت ایران و همکاری در زمینه برق اعلام خواهد شد.

ولی به نظر می رسد، یکی از موانع مهم و اصلی در راه اجرای این توافق با توجه به این که ایران تاکید دارد که این انتقال سوخت و همکاری در حوزه انرژی در چارچوب توافق بین دولت‌های ایران و لبنان انجام شود، فشارهای ناشی از سوی مقامات آمریکا بر دولتمردان بیروت و همچنین واهمه از تحریم‌های واشنگتن باشد.

در این ارتباط در ۲۱ آبان سال جاری “شیخ نعیم قاسم” معاون دبیرکل حزب الله لبنان در مطلبی در صفحه توئیتر خود نوشت:” ایالات متحده اخیرا جلوی ۶۰۰ هزار تن سوخت ارسالی از ایران به لبنان را گرفته است.
شیخ نعیم قاسم در ادامه نوشت که قیمت این محموله ۳۵۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود.
وی تأکید کرد که لبنان از سوختی منع شد که می‌توانست برای چندین ماه روزانه پنج الی شش ساعت برق تولید کند.
سید حسن نصرالله هم در سخنرانی روز جمعه خود در ۲۰ آبان ماه درباره پرونده برق لبنان و آمادگی ایران برای ارایه کمک سوختی به لبنان به منظور مرتفع شدن بحران سوخت در این کشور گفت: چندی پیش با ما صحبت کردند تا لبنان برای افزایش ساعات تغذیه (برق) از ایران سوخت بگیرد و یک هیات فنی به ایران رفتند و نه وزیر انرژی، زیرا او یک مقام سیاسی است.
وی خاطرنشان کرد: زمانی که کشور ما درگیر بحران‌های شدید مالی و سوختی بود، مسئولان ایرانی پذیرفتند که با لیره لبنانی به ما سوخت و نفت و بنزین برسانند.
دبیرکل حزب الله تصریح کرد: ما می توانیم ۱۰ ساعت تغذیه شدید داشته باشیم و ایران با مقادیر مورد نیاز موافقت کرد و تصمیماتی اتخاذ شد، اما به دلیل شر آمریکایی ها، پروژه متوقف شد.

در همین ارتباط در نشست مطبوعاتی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با خبرنگاران در روز جمعه در بیروت امیر عبداللهیان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تحریمهای آمریکا چه تاثیری می‌تواند بر همکاری‌های ایران و لبنان در ارتباط با سوخت و انرژی داشته باشد؟ خاطرنشان کرد: تحریم‌های آمریکا غیرقانونی و یک‌جانبه است. ما در همین شرایط همانطور که اشاره کردم برق و گاز به عراق صادر می‌کنیم و در همین چارچوب به برخی دیگر از کشورها نیز گاز صادر می‌کنیم و توافقاتی برای صادرات گاز ایران به یک کشور اروپایی نیز انجام شده است.

امیرعبداللهیان افزود: کشورهایی مثل عراق توانستند خود را از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا مستثنی کنند؛ البته طبیعی است که آمریکا از تقویت روابط ایران و لبنان خرسند نخواهد بود.

وی تاکید کرد: ما به همکاری های اقتصادی و تجاری خود با لبنان از جمله در حوزه انرژی ادامه می‌دهیم و دوست لبنان در روزهای سخت باقی خواهیم ماند.

به گزارش ایسنا، در سال گذشته در هنگامی که لبنان به شدت با بحران انرژی و خاموشی های گسترده روبرو بود، حزب الله لبنان در مقطعی اقدام به واردات سوخت از ایران به این کشور و توزیع آن در بین مردم لبنان کرد.

بر اساس این گزارش در جریان سفر امیر عبداللهیان به بیروت یکی از موضوعات مورد توجه مقامات لبنان و رسانه های این کشور اطلاع از آخرین وضعیت گفت‌وگوهای ایران و عربستان در بغداد بود، چنان که وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در دیدار با سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان، نجیب میقاتی نخست وزیر پیشیرد امور لبنان و عبدالله بوحبیب وزیر امور این کشور، گزارشی از آخرین روند مذاکرات تهران و ریاض ارائه داد.

نجیب میقاتی، نخست‌وزیر لبنان در دیدار با امیر عبداللهیان با استقبال از گفت‌وگوهای تهران و ریاض، خواستار تکمیل این روند و از سرگیری مناسبات میان دو کشور شد و آن را در راستای منافع دو کشور و لبنان و منطقه دانست.

رییس دستگاه دیپلماسی ایران همچنین در پاسخ به سوالات خبرنگاران رسانه‌های لبنانی در مورد آخرین روند گفت‌وگوهای تهران و ریاض نیز گفت: ما تاکنون پنج دور گفت‌وگوی مهم با عربستان در بغداد داشته‌ایم و در اجلاس بغداد ۲ در اردن نیز گفت‌وگوی کوتاهی با وزیر خارجه عربستان داشتم و بین دو طرف این اتفاق نظر وجود داشت که گفت‌وگوها بین دو کشور ادامه پیدا کند.

وزیر امور خارجه با بیان اینکه آمادگی داریم که روابط تهران و ریاض به حالت طبیعی بازگردد، خاطر نشان کرد: در گام اول باید سرکنسولگری دو کشور در جده و مشهد بازگشایی شود تا تسهیلات لازم کنسولی به اتباع دو کشور جهت سفر و دیگر مسائل کنسولی ارائه شود.

وی با بیان اینکه فکر می‌کنم که طرف سعودی هنوز از آمادگی لازم برای بازگشت روابط دو کشور به حالت طبیعی و عادی خود برخوردار نیست افزود: ما از نیت و اراده لازم برای عادی سازی روابط با عربستان برخورداریم و اگر جدیت به معنای واقعی در طرف سعودی مشاهده شود، بازگشت روابط دو کشور به حالت طبیعی قابل تحقق است.

امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: تاکنون گفت‌وگوهای دو کشور در بغداد رو به جلو بوده است.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه گفته می‌شود عربستان از ناآرامی‌های اخیر در ایران حمایت کرده است و این حمایت ها یکی از موانع ادامه گفت‌وگوها برای عادی سازی روابط دو کشور است، تصریح کرد: ما علاوه بر گفت‌وگوهایی که در بغداد داشتیم، گفت‌وگوهای امنیتی هم به موازات آن برگزار کردیم و چنین موضوعاتی در قالب گفت‌وگوهای امنیتی پیگیری می‌شود.

با توجه به این که مقامات سعودی به نوعی لبنان را حیات خلوت خود می‌دانند و نزدیکی جریان ۱۴ مارس به ویژه رهبران حزب المستقبل در لبنان به دولت ریاض و مخالفت شدید عربستان با نقش آفرینی حزب‌الله در عرصه سیاسی لبنان، برخی از دولتمردان در بیروت معتقد هستند که در صورت بازگشت روابط تهران و ریاض به حالت عادی و یا حداقل کاهش مخاصمات و رقابت‌ها بین دو کشور، این موضوع می‌تواند از فشارهای ریاض بر بیروت در ارتباط با نوع تعامل با تهران بکاهد.

311311