رمزگشایی از ناآرامی‌ها در کرکوک عراق/ بعثی‌ها صحنه‌گردان ماجرا هستند؟

مهسا مژدهی: کرکوک عراق درگیر تنش شده است. تنش‌هایی که باعث شده برخی از ناظران نسبت به گسترش به سمت دیگر شهرهای عراق نگرانی زیادی داشته باشند. درگیری‌های شهر نفت‌خیز کرکوک تاکنون تعدادی کشته و زخمی داشته است. آنطور که یورونیوز نوشته این اختلافات بر سر ساختمانی در کرکوک است که زمانی مقر حزب دمکرات کردستان (KDP) بود، اما ارتش عراق از سال ۲۰۱۷ از آن به عنوان پایگاه خود استفاده می‌کند. دولت عراق تصمیم دارد تا این ساختمان را به حزب دموکرات برگرداند. اما این موضوع با مخالفت شدید عرب‌ها و ترکمن‌های ساکن در کرکوک مواجه شده. مخالفان در مقابل ساختمان چادر زده و جاده را سد کردند. نخست وزیر عراق محمد السودانی دستور منع رفت و آمد در شهر را برای جلوگیری از تشدید خشونت صادر کرده و از احزاب سیاسی، سازمان های اجتماعی و رهبران جامعه خواسته تا نقش خود را در جلوگیری از نزاع و حفظ امنیت، ثبات و نظم ایفا کنند. کرکوک در سالهای حضور داعش در عراق دچار مصیبت‌های فراوان شد و در حال حاضر تحت کنترل دولت مرکزی است.سخنگوی پلیس کرکوک بامداد یکشنبه اعلام کرد که در این تظاهرات چهار جوان کُرد کشته و ۹ نفر دیگر زخمی شدند. مسرور بارزانی نخست وزیر منطقه کردستان و حزب اتحادیه میهنی از نخست وزیر عراق خواستند که برای کنترل وضعیت کرکوک، فورا وارد عمل شود و به درگیری‌های این شهر پایان دهد.

در هوشمند نیوز با حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل کشورهای عربی در مورد وضعیت کرکوک به گفتگو نشسته‌ایم.

کرکوک شهری است که از حملات داعش آسیب شدیدی متحمل شده. این شهر وضعیت سیاسی نابه سامانی هم دارد. همزمان سه قومیت عراقی در کرکوک ساکن هستند. زمینه‌های درگیری در این شهر چیست؟

شرایط کرکوک در اقلیم کردستان کاملا پیچیده است. به اعتبار اینکه ماده ۴۱ از قانون اساسی عراق وضعیت کرکوک را به یک همه پرسی در آینده وابسته کرده است و این وضعیت به خاطر شرایط اجتماعی و وجود قومیت‌های مختلف کرد و عرب و ترکمن در عراق پیچیده‌تر شده. اخیرا با توجه به اینکه محدودیت هایی برای رفت و آمد ساکنان عرب زبان کرکوک از سوی کردها و نیروهای وابسته به کردستان عراق به وجود آمده؛ یک سری درگیری‌های فردی پیش آمد که گسترده‌تر شد و برخی از طوایف موجود در این ناحیه وارد عمل شده و با نیروهای محلی اقلیم کردستان درگیر شدند. به نظر می‌رسد یک سری عوامل برای ایجاد آشوب در عراق و ناامنی در اقلیم کردستان پشت این شورش ها و درگیری ها وجود دارد. به نظر اوضاع برای دولت مرکزی و اقلیم کردستان بسیار خطرناک است و اگر برای این وضعیت یک سلسله تصمیمات و گفتگوهایی صورت نگیرد، احتمالا مشکلاتی برای اقلیم و دولت مرکزی پیش می‌آید.

بیشتر بخوانید:

درخواست السودانی از احزاب سیاسی عراق در کرکوک

ادامه تحولات کرکوک/ گفت‌وگوی السودانی با بارزانی و واکنش چارچوب هماهنگی

دولت السودانی برای حل چنین مساله‌ای که ریشه دار به نظر می‌رسد، تا چه اندازه توان و امکانات دارد؟ به طور کلی برای جلوگیری از تنش‌های بیشتر چه راه‌هایی در مقابل کرکوک قرار می‌گیرد؟

به نظر می‌رسد که دولت مرکزی عراق دنبال حل ریشه ای مساله کرکوک است. اما با توجه به اینکه این دولت دنبال جدا کردن کرکوک و الحاق آن به اقلیم کردستان است، این امر موجب مخالفت رهبران اقلیم شده. این یک چالش جدی هم برای دولت مرکزی و هم اقلیم کردستان است. اما با توجه به تفسیر ماده ۴۱ پارلمان باید وارد عمل شود تا یک تبصره برای روشن شدن وضعیت کرکوک داشته باشد تا از کشتار و بحران جدید در این کشور جلوگیری کند. به نظر می رسد که دولت السودانی دنبال این است که شرایط را به گونه ای حل کند که نیازی به لشکرکشی و اعزام نیروهای نظامی به کرکوک نباشد.

عراق با مشکلات پیچیده‌ای رو به رو است که مساله کرکوک فقط یکی از آنهاست. آیا امکان این موضوع وجود دارد که آتش خشم مردم این منطقه به دیگر شهرهای عراقی هم سرایت کند و زمینه ساز درگیری‌های مسلحانه شود؟

یکی از مشکلات پیچیده در عراق بازسازی نیروهای بعث است. گزارش‌ها نشان می‌دهند که اخیرا رغد صدام با کمک برخی از سران حزب بعث در اردن سازماندهی کرده اند تا آشوب‌ها را در عراق دامن بزنند. به نظر می‌رسد دولت عراق باید هوشمندانه این مشکل را حل کند و مانع از قدرت‌گیری و سازماندهی هزاران نفر از اعضای حزب بعث عراق شوند. این افراد باعث درگیری‌های قومیتی در این کشور می‌شوند. این گروه‌ها در حال تحریک قومیت ها هستند.

وضعیت کرکوک هم کاملا پیچیده است و دولت السودانی باید سریعا این وضعیت را روشن کرده و اقدامات لازم را برایش انجام دهد. در غیر این صورت ممکن است آتشی که به جان کرکوک افتاده دامن بقیه شهرهای دیگر عراق را هم بگیرد.

۳۱۱۳۱۲