رفتار سهامداران در بازار سرمایه تغییر کرد

بورس در دو ماه گذشته توانسته به یک روند عادی و منطقی دست پیدا کند. دیگر خبری از صعودهای یکپارچه و نزول تمامی بازار نیست. می توان از ابزارهای تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی جهت شناسایی نمادهای ارزنده استفاده کرد. یکی از مشکلات سهامداران که در ماه های پایانی سال گذشته با آن دست و پنجه نرم کردند، عدم تحلیل پذیری نمادها و بورس بود. این مساله مسائل فراوانی را برای سهامداران ایجاد کرد. خروج پول حقیقی از بورس یکی از نتایج این مساله بوده است.

جمشیدیان، کارشناس بنیادی بورس در زمینه روند آینده بورس معتقد است: وضعیت بازار از نظر تحلیل بنیادی خوب است. چند مولفه بنیادی در بازار وجود دارد که در این شرایط در وضعیت مناسبی قرار دارند. یکی از این مولفه ها قیمت های جهانی است که در کل میانگین قیمت های جهانی نسبت به سال گذشته خیلی بالاتر است و این یکی از آیتم هایی است که به افزایش سود بسیاری از شرکت ها کمک می‌کند. مولفه دوم در این موضوع، بحث دلار است که یکی از متغیرهای اصلی در این حوزه است. فعلا سیگنالی مبنی بر ریزش، آن اعدادی که در محافل می‌گفتند و حرف از دلار ۱۵ هزار تومانی زده می شد، وجود ندارد و این اعداد و ارقام که چند ماهی بازار را با وضعیت مبهمی روبرو کرد، بیشتر به شوخی شبیه است.

در ادامه گفت و گوی فارس با مهدی جمشیدیان را می خوانید:

به عنوان اولین سوال بفرمایید با توجه به شرایطی که بورس در هفته های گذشته داشته است، روند شرایط فعلی بازار سرمایه را چطور ارزیابی می‌کنید؟

جمشیدیان: شرایط بورس در حال حاضر و در هفته های گذشته متفاوت شده است. تقریبا از چند هفته گذشته، پول و زمانی که نامزدهای ریاست جمهوری مشخص شدند، به نوعی تکلیف انتخابات برای فعالین بازار مشخص شد. با ترکیبی که از کاندیداها به میدان آمدند از آنجا بازار استارت روند صعودی خود را زد و به صورت آهسته کسانی که باور به تغییر داشتند، زودتر وارد بازار شدند و هرچه بازار جلوتر رفت و نتیجه ها مشخص شد تقریبا خریدهای خوبی وارد بازار شد و از این طریق نیز پول وارد بازار شده است.

قبل از آن همه در پی این بودند که بازار بفروشند. بازار فروختن و خریدن یعنی فروشنده ها به خریداران غالب بودند. پیش از این هفته ها سفارش های حمایتی و حقوقی ها بودند که بازار را بیشتر می‌خریدند. خریداران بیشتر حمایت کننده ها بودند نه خریداران سهام. ولی در این 5 هفته سرمایه گذاران وارد بازار شده اند و در حال خرید بازار هستند. در این مدت دیگر بحث حمایت و این ها دیگر نیست. وضعیت بازار هم فعلا خوب شده و کف خود را پیدا کرده است. برخی از کارشناسان بدبین، برای شاخص هدف های زیر یک میلیون واحد هم می‌دادند. البته این مساله در اوج نا امیدی بازار مطرح می‌شد. فعلا بازار به این نتیجه رسیده که این اعداد بعید است، اتفاق بیافتد.

دلار 15 هزار تومانی بیشتر شبیه به یک شوخی بود

شما یک تحلیلگر بازار سرمایه در حوزه تحلیل بنیادی هستید. وضعیت بورس طی این هفته ها از منظر بنیادی چگونه بوده است؟

جمشیدیان: وضعیت بازار از نظر تحلیل بنیادی خوب است. چند مولفه بنیادی در بازار وجود دارد که در این شرایط در وضعیت مناسبی قرار دارند. یکی از این مولفه ها قیمت های جهانی است که در کل میانگین قیمت های جهانی نسبت به سال گذشته خیلی بالاتر است و این یکی از آیتم هایی است که به افزایش سود بسیاری از شرکت ها کمک می‌کند. مولفه دوم در این موضوع، بحث دلار است که یکی از متغیرهای اصلی در این حوزه است. فعلا سیگنالی مبنی بر ریزش، آن اعدادی که در محافل می‌گفتند و حرف از دلار ۱۵ هزار تومانی زده می شد، وجود ندارد و این اعداد و ارقام که چند ماهی بازار را با وضعیت مبهمی روبرو کرد، بیشتر به شوخی شبیه است. هنوز اتفاقی نیفتاده است تا بخواهیم شاهد افت قیمت دلار باشیم.

نرخ سود بانکی هم فعلا به ثبات رسیده ولی با صحبت هایی که رییس جمهور جدید کرده است، ممکن است در بحث نرخ سود بانکی، به این سمت حرکت کنیم که شاید در ماه های آینده باید با  کاهش نرخ سود بانکی هم مواجه شویم. همه این موارد به بورس کمک خواهد کرد تا به سمت رشد و صعود حرکت کند و باعث می‌ شود p/e بازار به سمت بالاتری حرکت کند.

دولت آینده قیمت گذاری در صنایع مختلف را ریشه کن کند

وضعیت متغیرهای تحلیل بنیادی نسبت به سال گذشته چگونه است؟ در این نوع تحلیل در حال حاضر با چه ابهاماتی روبرو هستیم؟

جمشیدیان: متغیرهای بنیادی بازار از سال گذشته که دو دوره اوج گرفتن و سقوط و ریزش را شاهد بودیم، بهتر است. بحثی که در تحلیل بنیادی بازار سرمایه وجود دارد این است که بازار و اساسا هم شرکت ها  و هم سهامداران خرد و کلان، تکلیفشان در مورد قیمت گذاری دستوری مشخص نیست. هنوز نمی‌دانیم رییس جمهور آینده قرار است با چه سبکی به این موضوع ورود کند و با این مساله چه برخوردی دارد. شعارهایی که داده شده در صورتی که اجرایی شوند، می تواند کمک زیادی به روند متعادل بازار سرمایه بکند.

مثلا درباره بازار خودرو، گفته اند از این مدل قیمت گذاری استفاده نمی کنند. در صورتی که خودرو از این مدل قیمت گذاری نجات پیدا کند می توانیم امیدوار باشیم که اختلاف قیمت خودرو در کارخانه و بازار کاهش پیدا کند. هر چند در ماه های گذشته تا حدودی این اختلاف کاهش پیدا کرده است، ولی باز هم دلیلی ندارد که سود تولید و فروش خودرو در جیب دلالان برود و کارخانه ها بابت تولید خودرو و سایر محصولات زیانده باشند. شاخص ترین مساله ای که در خصوص قیمت گذاری وجود دارد همین خودرو است.

وضعیت سایر صنایع در این قیمت گذاری های دستوری به چه نحوی بوده است؟

جمشیدیان: فولاد وضعیت متفاوتی دارد. در بورس کالا تعیین می ‌شود و تا حدودی رقابت وجود دارد. حداقل فولاد، سیمان و سایر محصولاتی که در بورس کالا عرضه می شوند، یک مکانیزم دارند؛ ولی خودرو هیچ مکانیزم قیمتی مشخصی ندارد و فقط شورای رقابت یک قیمت تعیین می ‌کند که خودروسازان زیان ندهند. در سیمان هم به سمتی رفته ایم که بورس کالا آمده و خیلی بهتر شده است. در صنعت برق هم مشکل داریم. در صنعت غذایی یک سری مشکلات و آیتم ها هستند. شکر را تقریبا آزاد کرده اند؛ ولی روغن خوراکی تکلیفش مشخص نیست.

در بازار شک و شبهه وجود دارد که چه اتفاقاتی خواهد افتاد. در خصوص بازار خودرو باید به این مساله نیز اشاره کرد که الان هر ماشینی تولید شود، با هیچ یک از صورت مالی خودروسازان و کارخانه داران و با این قیمت ها فروش به صرفه نیست. شعارهای خوبی داده شده است؛ ولی انتهای آن مشخص نیست و هنوز معلوم نیست این شعارها آیا قابلیت اجرایی شدن دارند یا خیر؟

سهامداران به سهم های پتروشمی و پتروپالایشی بلند مدت نگاه کنند

وضعیت صنایع دیگر مانند پتروشیمی و پتروپالایشگاه ها در حال حاضر چگونه است؟

جمشیدیان: پتروشیمی ها و پتروپالایشی‌ها همواره جزو سهم های بلند مدت و آتی ساز بازار هستند. همواره از نظر تولید و فروش وضعیت خوبی داشته اند و قیمت های جهانی هم رشد خوبی کرده و دلار هم چون کاهشی نداشته، این نمادها مشکلی از این لحاظ ندارند و سودهای خوبی می ‌سازند.

طرح های پتروشیمی هم با وجود تحریم های ظالمانه یکی یکی به بهره برداری می‌ رسد و ظرفیت پتروشیمی ما روز به روز افزایش پیدا می ‌کند. شرکت های پتروشیمی همیشه از شرکت های خوب بازار بوده اند و هیچ زمانی هم سهامداران خود را اذیت نکرده اند. یک سری سهم ها اذیت کن هستند. مانند خودرویی ها که رشد و افت هیجانی دارند. در ادوار گذشته، پتروشیمی ها رشد و افت معقول داشته اند و بر اساس مکانیزم بازار  و بر اساس حرکت نمودارهای تکنیکال و تحلیل بنیادی حرکت کرده اند.

یکی از مشکلات بازار سرمایه در ایران، مساله وجود یک یا چند نماد به عنوان لیدر بازار بوده است. آیا در وضعیت فعلی نیز بازار سرمایه با این مشکل همچنان دست و پنجه نرم می کند یا این مشکل برطرف شده است؟

جمشیدیان: بحث لیدر در بورس ایران به هر حال وجود دارد. در هر دوره ای از بازار ممکن است این موضوع کمرنگ شده باشد، ولی به هر حال وجود دارد. گاهی یک تک سهم لیدر بازار می‌شود و برخی اوقات گروه ها و صنایع هستند که تبدیل به لیدر می شوند. هر صنعتی با توجه به اخباری که پیرامون آن منتشر می شود، ممکن است به لیدر تبدیل شود. زمان هایی وجود دارد که تقاضای زیادی بر روی یک سهم یا صنعت وارد می شود که می تواند این مرجعیت را به آن سهم و صنعت بدهد. مثلا زمانی می‌گفتند قرار است صندوق پالایشی عرضه شود و گروه پالایشی به شدت خرید و فروش شدند و لیدر بازار شدند. وجود لیدر در بازار سرمایه غلطی است که در بازار وجود دارد.

عقلانیت به بازار سرمایه بازگشته است

در شرایط فعلی که بازار سرمایه دو تجربه رشد یکباره در نیمه اول سال 99 و ریزش و سقوط را در نیمه دوم سال گذشته و ماه های ابتدایی سال 1400 تجربه کرده است، شما تغییری در روند معاملات سهامداران مشاهده می کنید؟

جمشیدیان: در حال حاضر به نظر می ‌رسد با توجه به افت سنگین رخ داده در شش ماه دوم سال 99 و 3 ماه ابتدای سال 1400 و تجربه سنگینی که برای خیلی از فعالین بازار ایجاد شد، یک مقدار بازار معقول تر و محتاط تر حرکت می‌کند. همه نمادهای ارزنده و غیر ارزنده صف خرید نیست و همه چیز را خیلی نمی‌ خرند. هنوز صف فروش در برخی گروه ها وجود دارد. این مساله نشان می‌دهد بازار از همه چیز بخری که پارسال در بورس دیده می شد، درس گرفته و نمی خواهد باز هم به دام هر چیزی را خرید و فروش کند، بیافتد. کمی عقلانیت در بازار شکل گرفته است.

این موضوع که گفته شد علاوه بر این مساله است که بازارگردانان و حقوقی های ما خیلی خرید کرده اند برای حمایت از بازار و الان به اندازه کافی سهم دارند که نگذارند بازار غیر هیجانی بالا برود. فکر می ‌کنم رشد معقول و شایسته خود بورس در ماه های آینده داشته باشیم و چیزی که پارسال اتفاق افتاد شایسته بورس نبود. نام آن چیزی که در سال 99 رخ داد را نمی توان بورس گذاشت. تعریف ها را جابجا کرده بودند.

باید اتفاقات سال 99 در بازار سرمایه را فراموش کنیم

در این وضعیت سهامداران و کارشناسان بازار سرمایه باید چگونه اقدام به معامله کنند؟

جمشیدیان: اگر سهامداران، کارشناسان و تحلیلگران، اتفاقات سال ۹۹ را به کل از ذهن خود پاک کنند و نمودارهای ۹۹ را از تحلیل های خود حذف کنند، فکر کنم تصمیم گیری های بهتری خواهند کرد. چه ۵ ماه اول که صعودهای وحشتناکی داشتیم و چه ۶ ماه بعدی که سقوط های وحشتناکی داشتیم. روند معاملات در بورس اینگونه که در سال 99 دیدیم، نیست. بورس هیچ گاه این صعودها را ندارد که در مدت های کوتاه رشدهای چند برابری داشته باشیم. مثلا در مدت زمان بلند داشته ایم که سهمی دو یا سه برابر شده باشد، ولی این حجم از صعود را هیچ یک از افراد حاضر در بورس به یاد ندارند.

به نظرم برای تازه واردها سال ۹۹ اتفاقاتی که افتاد و تعاریفی که در بازار شکل گرفت را باید از ذهن خود خارج کنند. در ماه های گذشته و در مجامعی که برگزار شده است،شرکت ها گزارش های خوبی داده اند و سودهای مناسبی را شناسایی کرده اند که این مساله می تواند رشد واقعی را در بورس ایجاد کند تا همه افراد حاضر در این بازار از انجام معامله در آن منتفع شوند. اینکه بحث هایی هم در مورد حقوقی ها و حقیقی ها می‌کنند هم واردش هم نشوم بهتر است. حقوقی ها و حقیقی ها جزیی از این بازار هستند و اینکه بگوییم یک طرف خوب و یک طرف بد هستند به نظر بنده موضوعیتی ندارد و در روندی که بازار متعادل باشد همه می توانند از آن سود کسب کنند.

223227