راهنمای جامع ویزا – کجارو

_{این مفاله در تاریخ ۱۳۹۹/۰۲/۰۳ توسط سعیده خلیلی‌صفا به‌روزرسانی شده است.}

ویزا یا روادید یکی از مهم‌ترین ملزوماتی است که قبل از هر سفر خارجی باید برای تهیه آن اقدام شود. در واقع، ویزا سندی است که توسط نمایندگان قانونی دولت هر کشور مانند سفارت یا کنسولگری برای شهروندان سایر کشورها صادر می‌شود و طبق آن درخواست اتباع خارجی برای ورود، عبور یا اقامت در کشور متبوع آن سفارت به تائید رسیده است. البته باید در نظر داشت که افسران مهاجرت می‌توانند به‌دلایل مختلف این تقاضاها را رد کنند. همچنین، صدور ویزا از جانب سفارتخانه‌ها یا کنسولگری‌ها منوط به ارائه مدارک و پرداخت وجه به‌منظور بررسی درخواست متقاضی است.

تفاوت ویزا و پاسپورت

گذرنامه یا پاسپورت یکی از اوراق هویتی است که از جانب دولت هر کشوری برای شناسایی هویت و ملیت شهروندان خود در سطح بین‌المللی صادر می‌شود و شامل اطلاعاتی مانند عکس، نام، تاریخ تولد، جنسیت و سایر اطلاعات فیزیکی است. در حالی که ویزا به مجوز ورود، عبور یا اقامت برای مدتی معین در کشوری دیگر گفته می‌شود که از طرف مراجع قانونی برای دارنده پاسپورت صادر شده و در یکی از صفحه‌های آن درج می‌شود.

انواع کشورها از نظر صدور ویزا

کشورهای جهان بر اساس سیاست‌ خارجی، روابط بین‌المللی و… شرایط متفاوتی را برای صدور ویزا وضع می‌کنند. به عبارت دیگر، شرایط ویزا برای سفر به کشورهای خارجی دو صورت است؛ کشور مزبور از شهروندان سایر کشورها درخواست ویزا می‌کند ‌یا به موجب قراردادهای فی‌مابین، شهروندان کشورهای طرف تفاهم‌نامه از دریافت ویزا معاف یا ملزم به اخذ مجوز ورود و روادیدی جامع هستند.

 برای مثال، سال‌ها قبل تفاهم‌نامه‌ای (در زمان آتاتورک و رضا‌خان) میان دو کشور ایران و ترکیه به امضا رسیده که طبق آن شهروندان دو کشور برای ورود به خاک یکدیگر نیازی به دریافت ویزا ندارند. همچنین، کشورهای اروپایی تحت پیمانی با همین نام، قوانین یکپارچه‌ای در راستای فعالیت‌ها و مقررات مرزی و مسافرتی خود، وضع کرده‌اند که طبق آن تمامی مردم کشورهای خارج از این اتحادیه برای سفر و اقامت در این مناطق، موظف به اخذ مجوز ورود و روادیدی جامع و واحد موسوم به «ویزای شینگن» (Schengen Visa) هستند.

مدارک مشترک برای درخواست ویزا

معمولا سفارتخانه‌ها بنا به قوانین داخلی خود مدارک متفاوتی را از متقاضیان برای صدور ویزا درخواست می‌کنند، ولی تعدادی از موارد لیست مدارک درخواستی تقریبا برای همه کشورها مشترک است؛ برای مثال، گذرنامه دارای اعتبار (حداقل ۶ ماه)، تکمیل فرم تقاضا، مدارک مالی (پرینت گردش حساب بانکی)، عکس، مدارک شغلی (جواز کسب، گواهی اشتغال به تحصیل و…)، بلیط هواپیما، واچر هتل و بیمه مسافرتی.

انواع ویزا بر اساس نوع سفر

طبقه‌بندی‌های متفاوتی در کشورهای مختلف برای ویزاها وجود دارد، ولی به‌طور معمول ویزاها را بر اساس هدف سفر می‌توان به گروه‌های زیر تقسیم کرد:

ویزای ترانزیت

دارندگان این ویزا می‌توانند از کشور ثالث (یا میانجی) به‌منظور رسیدن به مقصد اصلی عبور کنند. این ویزا دارای اعتباری محدود (از چند ساعت تا ۱۰ روز) بسته به طول مسیر در کشور واسطه است. این ویزا اغلب توسط خدمه ناوگان حمل‌ونقل (هواپیما، کشتی و…)، رانندگان، قایق‌های ماهیگیری و… استفاده می‌شود.

ویزای اقامت کوتاه مدت یا ویزای توریستی

بسیاری از کشورها بنا به‌دلایل مختلف این ویزا را به گروه‌های مختلف طبقه‌بندی می‌کنند؛

۱)‌ ویزای توریستی یا به عبارتی روادید گردشگری (Tourist visa): ویزای توریستی یکی از متداول‌ترین روش‌های فر و پرتقاضاترین انواع ویزا است که برای مدتی محدود به‌منظور گردش در کشور مقصد صادر می‌شود و دارندگان این ویزا مجاز با کار یا ادامه تحصیل در کشور مقصد نیستند.

۲)‌ ویزای اختصاصی (Private visa): که به‌وسیله ارسال دعوت‌نامه از طریق یکی از شهروندان کشور مقصد برای بازدید صادر می‌شود.

۳)‌ ویزای پزشکی یا درمانی (Visa for medical reasons): این نوع ویزا برای بیمارانی است که برای ادامه درمان به خارج از کشور اعزام می‌شوند. مدت اعتبار این ویزا بسته به کشور مقصد متغیر است. برای نمونه، ویزای درمانی کشور های حوزه شینگن، ویزای شینگن نوع C محسوب می‌شود و به دارنده ویزا اجازه می‌دهد تا ۹۰ روز برای انجام معالجات پزشکی در کشور مقصد اقامت داشته باشد. در حالی که در انگلستان مدت اعتبار ویزای پزشکی حداکثر تا ۶ ماه است.

۴) ویزای تجاری/بازرگانی (Business visa): این نوع از ویزا نیز برای انجام مبادلات تجاری صادر می‌شود.

۵) ویزای کار در تعطیلات یا ویزای تبادل فرهنگی (Cultural exchange visa / Working holiday visa): این نوع از ویزا در موارد خاصی برای کار (یا در برخی مواقع برای تحصیل) به‌منظور تامین هزینه‌های سفر صادر می‌شود. این نوع از ویزا اغلب توسط جوانان اهل سفر و جهانگردی مورد استفاده قرار می‌گیرد و هدف از آن تشویق به سفر و تبادل فرهنگی میان کشورهای امضاکننده تفاهم‌نامه است.

۶) ویزای زیارتی (Pilgrimage visa): این ویزا برای انجام سفرهای زیارتی و انجام مناسک مذهبی در کشورهایی مانند عربستان، عراق و ایران صادر می‌شود. ویزای حج و ویزای اربعین نمونه‌های این نوع ویزا هستند.

ویزاهای بلند مدت

این ویزاها نسبت به ویزاهای کوتاه مدت از مدت اعتبار بیشتری برخوردار هستند، ولی ویزای اقامت دائم محسوب نمی‌شوند.

۱) ویزای تحصیلی (Student visa): برای ادامه تحصیل دانشجویان در کشوری دیگر صادر می‌شود. البته ویزای تحقیقاتی (Research visa) نیز زیرمجموعه ویزای تحصیلی محسوب می‌شود و دارندگان آن می‌توانند برای انجام کارهای تحقیقاتی در مدتی معین در کشور مقصد اقامت کنند.

۲) ویزای کار موقت (Temporary worker visa): دریافت این نوع ویزا مشکل است، ولی نسبت به ویزای تجاری از مدت اعتبار بیشتری برخوردار است. نکته قابل‌توجه اینکه ویزای خبرنگاری (Journalist visa) نیز زیرمجموعه ویزای کار موقت محسوب می‌شود و دریافت آن از جانب سازمان‌های مربوطه برای کارکنانی که برای ماموریت به برخی کشورها اعزام می‌شوند، الزامی است.

۳) ویزای اقامت (Residence visa): این نوع ویزا برای اقامت طولانی مدت در کشور میزبان صادر می‌شود.

ویزاهای مهاجرتی

ویزای مهاجرتی (Immigrant visas) ویژه افرادی است که با هدف تغییر محل زندگی قصد مهاجرت به کشور دیگری را دارند؛ ازدواج با شهروند تابعه کشور مقصد نیز زیردسته ویزای مهاجرتی است.

ویزاهای رسمی

ویزای رسمی یا ویزای دیپلماتیک (Official visas) ویژه مقام‌های رسمی و افرادی است که برای انجام ماموریت‌های دیپلماتیک عازم کشورهای خارجی می‌شوند.

انواع ویزا بر اساس تعداد ورود و خروج

• ویزای یکبار ورود یا سینگل (Single visa) اعتبار این ویزا پس از یکبار ورود و خروج به کشور مقصد حتی در صورت وجود تاریخ و اعتبار از بین می‌رود.
• ویزای دوبار ورود یا دابل (Double visa) دارنده این ویزا می‌تواند تا زمانی که ویزا از نظر تاریخ دارای اعتبار است، دوبار به کشور مقصد وارد و خارج شود.
• ویزای چندبار ورود یا مالتیپل (Multiple visa) دارنده این ویزا می‌تواند تا زمانی که ویزا از نظر تاریخ دارای اعتبار است به دفعه‌های مکرر به کشور مقصد وارد و خارج شود.
• ویزای صفربار ورود یا ترانزیت فرودگاهی (Airport transit visa) بعضی از کشورها برای تعویض هواپیما در فرودگاه آن کشور نیز درخواست ویزا می‌کنند. دارنده این ویزا حق خروج از فرودگاه را حتی برای چند دقیقه ندارد و در حقیقت، این ویزا مجوز خارج شدن از هواپیما، رفتن به سالن ترانزیت و سوار شدن به هواپیما به مقصد کشور بعدی است.

انواع ویزا بر اساس روش درخواست

کشورها بر اساس مراحل صدور ویزا نیز به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند؛

۱) کشورهای معاف از ویزا کشورهایی هستند که برای سفرهای توریستی نیازی به دریافت ویزا وجود ندارد.

۲) کشورهایی که پیش از سفر به آن‌ها باید برای تهیه ویزا اقدام کرد. اغلب کشورهای جهان برای شهروندان ایرانی در این دسته قرار دارند و پیش از سفر به آن‌ها باید با مراجعه به سایت سفارت لیست مدارک مورد نیاز را تهیه کرده و سپس برای دریافت ویزا و نوبت اقدام کرد.

۳) ویزا در بدو ورود (visa on arrival): برای دریافت این ویزا نیازی به تعیین وقت یا مراجعه حضوری به سفارت وجود ندارد و صرفا در زمان ورود به کشور مقصد ضمن پرداخت وجه (بعضی از کشورها نیاز به یک سری مدارک نیز دارند) مهر یا برچسب ویزا در پاسپورت درج می‌شود.

۴) ویزای الکترونیک (e-Visa) در این نوع ویزا کلیه اطلاعات از طریق شماره گذرنامه دریافت شده و تمامی مراحل صدور ویزا به‌صورت اینترنتی انجام می‌شود؛ همچنین، تا پیش از سفر هیچ‌گونه برچسب یا مهری در گذرنامه درج نمی‌شود.