راهنمای تحصیل در ایتالیا – کجارو

_{این مقاله در تاریخ ۱۳۹۹/۰۱/۳۱ توسط سعیده خلیلی‌صفا به‌روزرسانی شده است.}

ایتالیا با نام رسمی جمهوری ایتالیا، کشوری در جنوب اروپا و پایتخت آن شهر رم است. این کشور از شبه‌جزیره ایتالیا و دو جزیره سیسیل و ساردنی در دریای مدیترانه تشکیل شده‌ است. امروزه ایتالیا کشوری توسعه‌یافته در قاره اروپا است و جزو گروه هشت به شمار می‌آید. واحد پول این کشور یورو و زبان رسمی آن ایتالیایی است. جمعیت ایتالیا ۶۰ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر است و ۹۱٫۶ درصد مردم آن مسیحی هستند.

ایتالیا سومین کشور دنیا و نخستین کشور در اروپا از نظر سهولت برای ورود دانشجویان است؛ ازاین‌رو، بسیاری از دانشجویان کشور ایتالیا را برای تحصیل در خارج انتخاب می‌کنند. علاوه بر این، تحصیل در ایتالیا به‌علت سطح علمی بالای دانشگاه‌ها، هزینه اندک، تنوع رشته فراوان و امکان تحصیل به زبان انگلیسی در بسیاری از رشته‌ها از مزایای تحصیل در این کشور است.

چگونگی نظام آموزشی و مدت هر مقطع تحصیلی

‌تحصیلات‌ پیش‌ دانشگاهی

تحصیلات دوره ابتدایی Elementare در ایتالیا از پنج سالگی آغاز و به‌مدت پنج سال ادامه می یابد. دانش‌آموزان پس از پایان این دوره، وارد یک دوره سه ساله متوسطه Media می‌شوند که در آن دروس ریاضیات پایه و علوم اهمیت ویژه‌ای دارد. در پایان دوره پنج ساله ابتدایی و سه ساله متوسطه، امتحانات داخلی برگزار می‌شود و پس از آن دوره پنج ساله دبیرستان آغاز می‌شود. در پایان این دوره که Superiore نامیده می‌شود، کلیه دانش‌آموزان در امتحانات نهایی سراسری شرکت کرده و دیپلم دبیرستان موسوم به Diploma di Maturita می‌گیرند.

‌تحصیلات‌ دانشگاهی

تحصیلات تکمیلی در ایتالیا به‌دنبال توافق‌های سوربن (۱۹۹۸)، بولونیا (۱۹۹۹)، پراگ (۲۰۰۱) و برلین (۲۰۰۲) دستخوش تغییر و تحولاتی شد. بر اساس این توافق‌ها مقرر شد طی دهه اول ۲۰۰۰، نظام تحصیلات دانشگاهی اروپا منطبق با سه دوره تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا چنان پایه‌ریزی شود که جابه‌جایی دانشجویان و دانش آموختگان و تایید مدارک تحصیلی به‌صورت بین‌المللی امکان‌پذیر شود. برای دستیابی به این هدف، نظام آموزش عالی ایتالیا، تحصیلات دانشگاهی را در بخش‌های «تحصیلات دانشگاهی»، «تحصیلات عالی هنر و موسیقی» و «تحصیلات عالی فنی IFTS» و گروه‌های تحصیلات تکمیلی در نظر گرفته است.

سیستم تحصیلات دانشگاهی ایتالیا از ۸۲ مرکز تحصیلات دانشگاهی تشکیل شده که به بخش‌های زیر طبقه‌بندی می‌شود:

• دانشگاه‌های دولتی
• دانشگاه‌های غیر دولتی مورد تایید
• دانشگاه‌های مجازی Telematiche

دانشگاه‌های ایتالیا مستقل بوده و می‌توانند ارگان‌های اداره‌کننده (رئیس و شورای دانشگاه) و ساختار آموزشی و تحقیقاتی خود را تعیین کنند. برای ورود به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در ایتالیا، متقاضی باید مدرک (دیپلم) پایان دوره دبیرستان را داشته باشد. دارندگان این مدرک (دیپلم دبیرستان) از کشورهای دیگر نیز می‌توانند پس از گذراندن امتحانات ورودی که دانشگاه مورد نظر برگزار می‌کند، مجوز ورود به دانشگاه را دریافت کنند.

از سال ۱۹۹۸، متقاضیان دارای مدرک دیپلم دبیرستان از طریق تکمیل برگ مخصوص جایابی و ارسال آن به وزارت دانشگاه‌ها و تحقیقات علوم و فناوری MIUR، مجوز ورود به دانشگاه‌ها را دریافت می‌کنند.

توجه: در ادامه، نظام آموزشی محقق شده بعد از توافق‌های یاد شده را نظام جدید و نظام قبل از آن را نظام قدیم می‌نامیم.

‌دوره‌های تحصیلی

سیکل اول

• Diploma Universitario: یک دوره تحصیلی مبتنی بر نظام قدیم است. طول این دوره حداقل ۲ و حداکثر ۳ سال تحصیلی بعد از دیپلم دبیرستان بوده و سطح اول تحصیلات دانشگاهی در ایتالیا محسوب می‌شود. دانشجویان این دوره علاوه بر گذراندن دروس، در دوره‌های کارآموزی شرکت کرده و آماده می‌شوند تا بعد از پایان دوره در حرفه‌های مورد نظر مشغول کار شوند.
• Diploma di Laurea: دوره‌ای مبتنی بر نظام قدیم که مدت تحصیل در آن ۴ تا ۶ سال است. در این دوره نیز دانشجو علاوه بر گذراندن دروس مربوط، در طول دوره، در دوره‌های کارآموزی نیز شرکت می‌کند.
• (PL (Laurea: این دوره مبتنی بر نظام جدید است. طول این دوره ۳ سال و شامل ۱۸۰ واحد است. شرط ورود به این دوره داشتن دیپلم دبیرستان است.

سیکل دوم

• Diploma di Laurea: از دوره‌های مبتنی بر نظام قدیم ایتالیا است. مدت تحصیل در این دوره ۴ تا ۶ سال بوده و دانشجو همراه با گذراندن دروس مربوط، اقدام به کارآموزی نیز می‌کند. دانشجویان این دوره موظف اند که در سال‌های پایانی پژوهشی نیز انجام داده و از پایان‌نامه خود دفاع کنند.
• (LS (Laurea Specialistica: دوره‌ای مبتنی بر نظام جدید است. طول این دوره ۲ سال و شامل ۱۲۰ واحد آموزشی- تخصصی است. شرط ورود به این دوره داشتن مدرک Laurea است.
• Laurea Magistrale a Ciclo Unica: یکی از دوره‌های نظام جدید است. طول این دوره تخصصی ۵ تا ۶ سال بوده و شامل ۳۰۰ تا ۳۶۰ واحد است. شرط ورود به این دوره داشتن مدرک دیپلم دبیرستان است.
• Master universitario di primo Livello: از دوره‌های نظام جدید تحصیلی ایتالیا است. این دوره یک دوره دانشگاهی ۱ ساله با ۶۰ واحد است و شرط ورود به آن داشتن مدرک Laurea است.

سیکل سوم

• (DR (Dottore di Ricerca: دوره‌ای آموزشی است که هم در نظام قدیم و هم در نظام جدید وجود دارد. در این مقطع، دانشجویان در طی یک دوره ۳ تا ۴ ساله پژوهشی اقدام به تحصیل می کنند.
• Master universitario di secondo Livello: از دوره‌های نظام جدید تحصیلی به‌مدت یک سال است که در آن گذراندن ۶۰ واحد ضروری است. شرط ورود به این دوره داشتن مدارک Laurea Specialistica یا Laurea Magistrale است.

دوره‌های تخصصی دیگری نیز وجود دارد که طول مدت آن‌ها طبق ضوابط تحصیلی و قوانین اروپایی تعیین می‌شود.

یادآوری: در برخی مدارک دانشگاهی ایتالیا واژه Dottore قید می‌شود که این واژه نباید با عبارت Dottorato di Ricerca که در مدرک تحصیلی سطح سوم آن کشور قید می‌شود، اشتباه شود.

‌نحوه‌ ارزشیابی مدارک تحصیلی

سیکل اول

• (DU (Diploma Universitario: دوره‌ای با ۲ تا ۳ سال تحصیل بعد از دیپلم دبیرستان است که «کاردانی» ارزشیابی می‌شود.
• Diploma di Laurea: دوره‌ای است که بعد از دیپلم دبیرستان، ۴ الی ۶ سال تحصیل را در بر می‌گیرد. ارزشیابی مدارک این مقطع در صورتی که دانشجو فاقد کار پژوهشی در دوره تحصیل یا پایان‌نامه و دفاع از آن باشد، «کارشناسی» ارزشیابی می‌شود.
• (PL (Laurea: با طی یک دوره حداقل ۳ ساله بعد از دیپلم دبیرستان و گذراندن ۱۸۰ واحد اروپایی (ECTS) «کارشناسی» ارزشیابی می‌شود.

سیکل دوم:

• Diploma di Laurea: دوره تحصیلی ۴ الی ۶ ساله، که با انجام یک کار پژوهشی و ارائه و دفاع از پایان‌نامه «کارشناسی ارشد» ارزشیابی می‌شود.
• (LS (Laurea Specialistica: در صورت داشتن Diploma di Laurea، گذراندن دوره و انجام کار پژوهشی و ارائه و دفاع از پایان‌نامه «کارشناسی ارشد» ارزشیابی می‌شود.
• (LS (Laurea Specialistica: با شرط داشتن کارشناسی، بعد از گذراندن ۲ سال و ۱۲۰ واحد اروپایی و دفاع از پایان‌نامه «کارشناسی ارشد» ارزشیابی می‌شود.
• Laurea Magistrale a Ciclo Unica: با گذراندن ۵ تا ۶ سال و ۳۰۰ تا ۳۶۰ واحد اروپایی (بعد از دیپلم دبیرستان) و انجام کار پژوهشی و ارائه و دفاع از پایان‌نامه «کارشناسی ارشد» ارزشیابی می‌شود.
• Master universitario di primo Livello: بعد از گذراندن ۱ سال و ۶۰ واحد اروپایی گواهی صرفا «صحت صدور» صادر می‌شود.

سیکل سوم

• (DR (Dottorato Ricerca: با شرط داشتن کارشناسی ارشد و انجام کار پژوهشی و دفاع از رساله، «دکتری» ارزشیابی می‌شود.
• Master universitario di secondo Livello: بعد از گذراندن ۱ سال و ۶۰ واحد اروپایی گواهی صرفا «صحت صدور» صادر می‌شود. – برای سایر دوره‌های تخصصی نیز صرفا گواهی «صحت صدور» صادر می‌شود.

زبان مراکز آموزشی و دانشگاهی

در دانشگاه‌های ایتالیا تدریس به هر دو زبان انگلیسی و ایتالیایی انجام می‌شود، ولی تدریس به زبان انگلیسی اغلب در دوره‌های تحصیلات تکمیلی رایج است. 

مدت و هزینه‌ دوره‌‎های زبان‌آموزی ایتالیا

یکی از شرایط گرفتن ویزا، داشتن مدرک قبولی زبان ایتالیایی یا نمره IELTS یا TOEFL است. داوطلبان باید دو ترم زبان ایتالیایی را در ایران بگذرانند که هزینه هر ترم آن حدود ۳۰۰ هزارتومان است.

میانگین هزینه تحصیل در مقاطع مختلف

هزینه تحصیل در دانشگاه‌های ایتالیا نسبت به سایر کشورهای اروپایی ارزان‌تر است. البته هزینه تحصیل در دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزشی خصوصی نسبت به دانشگاه‌های دولتی بالاتر است. همچنین میزان شهریه پرداختی دانشجویان کشورهای عضو اتحادیه اروپا با دانشجویان سایر کشورها نیز تفاوت دارد. به‌طور کلی، هزینه تحصیل در دانشگاه‌های دولتی ایتالیا سالانه بین ۹۰۰ تا ۴,۰۰۰ یورو و در دانشگاه‌های خصوصی ۶,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰ یورو در سال متغیر است.

میانگین هزینه زندگی در سال برای یک دانشجو

مانند دیگر کشورهای اروپایی هزینه‌های زندگی در شهرهای بزرگ ایتالیا مانند رم، میلان و فلورانس گران‌تر است. البته صرفه‌جویی و برنامه‌ریزی برای هزینه‌ها در زندگی دانشجویی نکته بسیار مهمی محسوب می‌شود. بخشی از هزینه‌های روزمره زندگی دانشجویی ایتالیا به شرح زیر است؛

• غذا ۱۵ یورو
• قهوه ۱.۳۵ یورو
• بلیط سینما ۸ یورو
• حمل‌ونقل (ماهانه) ۳۵ یورو

اجاره‌بهای مسکن در شهرهای بزرگ‌تر بالا است. البته عوامل دیگری مانند نزدیکی به مرکز شهر یا فاصله از محل دانشگاه، متراژ خانه و… نیز در قیمت مسکن تاثیرگذار هستند. به‌طور میانگین، کرایه ماهانه بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ یورو متغیر است. همچنین می‌توانید به‌صورت اشتراکی خانه مورد نظرتان را اجاره کنید.  نکته قابل‌توجه اینکه در دانشگاه‌های ایتالیا اداره دانشجویان بین‌المللی برای تهیه مسکن مناسب و اجاره‌بهای ارزان‌تر دانشجویان را راهنمایی می‌کند. این روش نسب به جستجوی خانه و کرایه از مشاوران املاک مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

گفتنی است دانشجویان علاوه بر امکان استاده از بورس تحصیلی، قادر به کار کردن نیز هستند و هر دانشجو اجازه ۲۰ ساعت کار در هفته دارد. 

بورسیه تحصیلی دانشگاه‌های ایتالیا

سالانه تعداد زیادی از بورسیه های تحصیلی از طرف دانشگاه‌های دولتی ایتالیا و سازمان‌های دولتی شامل تسهیلات نقدی، تخفیف شهریه، اقامتی و سایر تسهیلات دانشگاهی را در اختیار دانشجویان شاغل به تحصیل در این دانشگاه ها قرار می‌گیرد و در بسیاری از موارد تحصیل در ایتالیا را رایگان می‌کند.

شرایط سنی برای تحصیل در ایتالیا

هیچ‌گونه محدودیت سنی برای داوطلبان وجود ندارد.

برترین دانشگاه‌های ایتالیا

تعطیلات پایان سال تحصیلی 

در ایتالیا هر سال تحصیلی از اواخر شهریور ماه آغاز می‌شود و تا خرداد به طول می‌انجامند. بدین ترتیب تعطیلات پایان سال حدود دو ماه در تابستان است.

پرسش: آیا در تعطیلات آخر سال تحصیلی، دانشگاه محل اقامت در اختیار دانشجو قرار می‌دهد؟

دانشجویان موظف هستند در مدت تعطیلات آخر سال تحصیلی، خوابگاه خود را به دانشگاه تحویل دهند.

بیمه تحصیلی و درمانی دانشجو در ایتالیا

هزینه‌های بیمه در ایتالیا سالانه حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ یورو است.

آب‌وهوای ایتالیا

آب‌وهوای ایتالیا نیز همچون فرهنگ آن بسیار مشابه ایران است. ایتالیا مانند ایران دارای چهار فصل است.

شرایط ویزا و کار  دانشجوئی در ایتالیا

سفارتخانه‌های ایتالیا در کشورهای مختلف، سالانه بر اساس جدول زمان‌بندی اعلام شده از سوی وزارت دانشگاه‌های ایتالیا، اقدام به اخذ درخواست‌های ویزای تحصیلی جهت مقاطع سه گانه دانشگاهی و دوره های تخصصی کرده و پس از بررسی مدارک در زمان اعلام شده در زمان دریافت درخواست‌های ویزا، اقدام به صدور ویزای تحصیلی با طول دوره ۱۷۵ تا ۳۶۵ روز می‌کنند. طول دوره ویزای تحصیلی بر اساس نوع رشته و نحوه ثبت‌نام دانشگاه متفاوت است و تنها اجازه سفر به ایتالیا را به دارنده ویزا می‌دهد.

در هر دو حالت دانشجویانی که ویزای تحصیلی دریافت کنند، پس از ورود به ایتالیا باید درخواست اجازه اقامت دهند و اجازه اقامت تحصیلی با طول مدت یک سال و قابلیت تمدید سالانه و اجازه تردد بدون ویزا در سایر کشورهای حوزه شینگن در اروپا دریافت خواهند کرد. متقاضیان محترم باید جهت دریافت ویزای دانشجویی در زمان‌های اعلام شده جهت رشته‌های تحصیلی دانشگاهی با ارائه مدارک بر طبق لیست زیر اقدام به تشکیل پرونده دانشجویی و درخواست ویزای تحصیلی کنند. لیست مدارک در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های ایتالیا در کشورهای مختلف تا حدودی متفاوت است و بهتر است قبل از درخواست ویزا از سفارت مورد درخواست لیست مدارک مورد نیاز دریافت شود.

ویزای اعضای خانواده دانشجویان خارجی در ایتالیا

دانشجویان پس از شروع سال تحصیلی و مشخص شدن دانشگاه و محل سکونت‌شان، قادر به ارسال برگه دعوت‌نامه برای خانواده خود هستند. خانواده دانشجویان نیز قادر خواهند بود تا درخواست یک ماه ویزای خود را به کنسولگری ایتالیا برده و برای گرفتن ویزا اقدام کنند.

عزیمت دانشجوی متاهل به‌همراه همسرش

متاسفانه دانشجوی متاهل نمی‌تواند خانواده خود را در مدت تحصیل به ایتالیا ببرد.

آیا ویزای دانشجویی ایتالیا برای چند بار ورود و خروج است؟

ویزای اعطا شده از طرف سفارت برای چند ورود و خروج بوده و دانشجو قادر است و به دفعات به ایران آمده و باز گردد.

شرایط کار کردن دانشجو در طی تعطیلات دانشگاه

دانشجویان علاوه بر داشتن مجوز کار در حین تحصیل، قادر به کار کردن در هنگام تعطیلات نیز هستند.