راهنمای اکران روز: «پیلوت» ساخته‌ی ابراهیم ابراهیمیان

برترین‌ها:

مشخصات فیلم:

نویسنده و کارگردان: ابراهیم ابراهیمیان / مدیر فیلمبرداری: علیرضا برازنده / تهیه کننده: محمدرضا مصباح

بازیگران: جواد عزتی، حمیدرضا آذرنگ، سعید آقاخانی، بهدخت ولیان، پریوش نظریه

خلاصه داستان:

وحید (حمید رضا آذرنگ) که سال‌ها است همسر و فرزندش را ترک کرده است به همراه برادرش سعید (جواد عزتی) برای دیدن سهیل (پسرِ وحید) که تحت عمل جراحی است، به بیمارستان می‌رسند. سعید همان ابتدا متوجه می‌شود که سهیلِ چهارساله در جریان عمل فوت شده.

روز بعد وحید نیز این ماجرا را می‌فهمد و همسر سابقش (فهیمه) را در بیمارستان به باد کتک می‌گیرد که چرا بدون هماهنگی با او و فقط با اتکا به نامه دادگاه به عمل جراحی فرزندشان رضایت داده است. وحید می‌خواهد جنازه را تحویل بگیرد و در بسطام خاک کند. فهیمه نیز می‌خواهد کودکش را در شهر خودش به خاک بسپارد و از این به بعد فیلم به کشمکش میان این زن و شوهر می‌پردازد.

از کارگردان فیلم چه می‌دانیم؟

ابراهیم ابراهیمیان متولد بهمن ۱۳۶۲ و فارغ التحصیل رشته کارگردانی سینما، در سال ۱۳۹۲ با ساخت اولین فیلم بلند خود به نام ” ارسال آگهی تسلیت برای روزنامه” و استفاده از بازیگرانی، چون صابر ابر و نازنین بیاتی، علاقمندی اش به سینمای موسوم به «ملودرام اجتماعی» در قالب زوج جوانی که مشغول نگهداری و مراقبت از یک پیرمرد هستند را نشان داد.

اثر بعدی او با نام «آآآدت نمیکنیم» با بازی محمد رضا فروتن، هدیه تهرانی و ساره بیات، برای مخاطبان یادآور درام‌های درگیر کننده‌ای بود که اصغر فرهادی معمولا با مهارت تام و تمام خود از رابطه بین زن و شوهر‌های امروزی ارائه میدهد. نسخه‌ای دست دوم، که نتوانست آن طور که باید با مخاطب ارتباط برقرار نماید.

ابراهیم ابراهیمیان در فاصله اکران فیلم پیلوت در سینما‌های کشور، یک فیلم دیگر هم به نام «دابلند» در گرجستان ساخته است که به جز مهدی کوشکی، همه بازیگران آن را هنرمندان گرجی تشکیل میدهند.

کارگردان درباره فیلمی که ساخته است چه میگوید؟

فیلم من خیلی تلخ است، اما ما نیامدیم آن را صرفا تلخ روایت کنیم و به نظر خودمان کارمان عین بندباز‌ها بود یعنی ممکن بود که سقوط کنیم و منهدم شویم. خدا را شکر با توجه به استقبالی که از فیلم شد و نگاه‌هایی که منتقدان دارند، فکر می‌کنم تا آنجایی که من می‌دانم فیلم قابل قبول است.

من از همان ابتدای نوشتن فیلمنامه به بازیگرای مورد نظر خودم که در فیلم می‌بینید فکر میکردم. جواد عزتی به دفتر من می‌آمد و من فیلمنامه را برایش می‌خواندم. برای همه تیم سعی کردم تا این چینش اتفاق بیفتد. به دنبال این نبودم که فیلم سخیف بسازم.

منظورم از فیلم سخیف، فیلمی است که به هر ترتیبی بخواهد گلیم خودش را از آب بیرون بکشد و سطح سلیقه مخاطب را پایین بیاورد. من پیشنهاد چنین کاری را دارم و اگر امروز تصمیم بگیرم بخواهم چنین فیلمی را بسازم فردا ظهر می‌توانم پشت دوربین باشم.

هم فیلمنامه‌اش هست و هم سرمایه‌گذارش و هم آدم‌هایی که آن پشت هستند و سریع وقت بازیگر‌ها را خالی می‌کنند تا تو فیلم را بسازی؛ اما من برای هر کدام از این بازیگر‌ها حداقل سه، چهار ماه صبر کردم. به طور مثال برای جواد عزتی هفت ماه صبر کردم.

حرف‌های بازیگران:

بهدخت ولیان: من هیچ اطلاعی از اتفاقی که برای خانم شاکردوست افتاده بود نداشتم. یک شب آقای ابراهیمیان و دستیارشان از من خواستند که سر صحنه فیلم‌برداری بروم و عملا کمتر از ۲۴ساعت مهلت داشتم که به یک گروه کاملا حرفه‌ای با سه بازیگر توانا، بنام و محبوب ملحق بشوم و درست مانند این بود که یک دری را باز کردند و مرا انداختند داخل دریا و گفتند باید شنا کنی.

این موضوع بعضی اوقات برای بازیگرانی که مانند من که عاشق چالش و دغدغه هستند بسیار هم خوب است. اسم این موقعیت شانس است و زمانی که این شانس در خانه تو را می‌زند تو باید خیلی نبینی و نشنوی که در را باز نکنی. من با جسارت تمام این در را باز کردم و پریدم داخل آب.

حمید رضا آذرنگ: من با اسم این حرفه زاویه دارم و معتقدم که ما بازیگر نیستیم. ما در قالب آدم‌های دیگر زندگی می‌کنیم. اتفاقاً یک معنای غلطی که از بازیگری رواج پیدا کرده این است که ما فکر می‌کنیم چیزی را بازی می‌کنیم. در صورتی که اگر بازی کنیم عیان است و مشخص می‌شود که ما داریم بازی می‌کنیم.

بازیگری چیزی فراتر از بازی کردن است. من سعی کرده‌ام که به شخصیتی که در اثر وجود دارم مؤمن شوم و همواره در همه کار‌ها تمام تلاشم را کرده‌ام که فاصله‌ای بین من و نقش وجود نداشته باشد. امیدوارم به این توفیق رسیده باشم.

حواشی فیلم:

مهمترین و پر سر و صداترین حاشیه فیلم در روز‌های ابتدایی شروع فیلمبرداری «پیلوت» و با مصدوم شدن «الناز شاکردوست» که انتخاب اول کارگردان برای ایفای نقش همسر وحید بود شکل گرفت. حادثه‌ای تلخ که بازار شایعات آن روزها، حتی خبر مرگ مغزی الناز شاکردوست را هم بر سر زبان‌ها انداخت.

اما با انتشار اولین تصاویر از حال نسبتاً مساعد این بازیگر مطرح بر روی تخت بیمارستان و تاکید پزشک‌های معالج بر لزوم تحرک نداشتن الناز شاکر دوست برای یک بازه زمانی چند ماهه، پروژه فیلم «پیلوت» برای مدتی به تعطیلی کشیده شد.

بعد از گذشت چند روز از بستری شدن الناز شاکر دوست در بیمارستان، «بهدخت ولیان» از طرف عوامل فیلم بعنوان جایگزین او انتخاب و فیلمبرداری «پیلوت» از سر گرفته شد. در این بین الناز شاکر دوست با انتشار پستی در اینستاگرام خود نسبت به رفتار عوامل فیلم گلایه کرد:

“تمام درد‌هایی که لحظه به لحظه کشیدم به اندازه دردی که قلبم از باور این جمله کشید که «سینما بی رحم است» نبود. بیش از ده روز است که حتی یک نفر از اعضای پروژه‌ای که بخاطرش مصدوم شدم حتی حتی حتی حالی از من نپرسیده اند!

(البته که سخت مشغول فیلمبرداری هستید با توقف کمتر از سه روز و جایگزینی بازیگر، خسته نباشید عزیزان) ولی… با این همه «آه» چه خواهید کرد؟ فیلم «دو طبقه روی پیلوت» دارد روی چه چیزی بنا می‌شود؟ “

همزمان با حادثه پیش آمده برای الناز شاکردوست و گلایه‌های او از عوامل فیلم «پیلوت»، «کیومرث پوراحمد» نیز از تهیه کنندگی این فیلم انصراف داد و حواشی تولید این اثر ابراهیم ابراهیمیان را چند برابر کرد.

چراممکن است فیلم را دوست نداشته باشیم؟

اگر شما هم جزء آن دسته از مخاطبانی هستید که از تکرار نمایش فیلم‌های موسوم به «سینمای اجتماعی» که تمرکز اصلی خود را بر دعوا‌های معمول زن و شوهر بنا کرده‌اند، خسته شده‌اید، «پیلوت» می‌تواند بدترین انتخاب ممکن برای آخر هفته سینمایی شما باشد.

فیلم بیش از آنکه بخواهد درامی درگیر کننده از جنس سینمای اصغر فرهادی را پیش روی علاقمندان سینما به نمایش گذارد، با تکیه بر طعنه‌های مداومش بر قوانین مردسالار حاکم بر زندگی زناشویی، از قصه گویی دور شده و با پیچش‌های داستانی نه چندان غافلگیر کننده (همچون این نکته که جنازه فرزند بدون اطلاع مادر به شوهر تحویل داده نمی‌شود) تماشاگرش را دچار کسالت می‌نماید.

جذابیت‌های فیلم کدامند؟

کارگردانی مناسب ابراهیم ابراهیمیان که در پانزده دقیقه ابتدایی فیلم با اتکا به بازی قابل اعتنای بازیگران و قاب بندی‌ها و تکان‌های دوربین روی دست فیلمبردارش، فضای دلگیر و پراظطراب بیمارستانی را که آبستن درگیری‌ها و تلاطمات بسیار برای رویارویی شخصیت‌ها است را به خوبی به تماشاگر منتقل می‌کند.

«بهدخت ولیان» نیز با آن صورت استخوانی و گریم متناسبش، به خوبی توانسته است تماشاگر را با شمایلی از «زن مظلوم ستمدیده» آشنا سازد.

نظرات منتقدان موافق و مخالف:

حمیدرضا کاظمی‌پور: پیلوت را می‌توان فیلمی کاراکتر محور دانست که اتفاقا در لحظاتی نیز موفق عمل کرده است و فیلمساز تلاش کرده است با فضاسازی لازم و قرار دادن کاراکتر‌ها در موقعیت ایجاد شده، نتایج مطلوبی را کسب کند. موفقیت “پیلوت”در ایده اصلی فیلم علاوه بر موقعیت ایجاد شده، عدم پیشخوانی قصه فیلم است که این نیز سبب گردیده است تا اثر کشش لازم در جهت دنبال کردن فیلم را به همراه داشته باشد.

نکته قابل توجه دیگر در فیلم”پیلوت” که ابراهیمیان توانسته است هوشمندانه از پس آن براید درگیری‌های شکل گرفته در فیلم است که کاملا به اندازه است و فیلمساز سعی نکرده است با هیجان سازی کاذب مخاطب خود را تحت تاثیر هیجانات آنی قرار دهد و این نکته بسیار مهمی است که به سادگی نباید از کنار آن گذشت.

مدیسا مهراب‌پور: بحث‌های آزاردهنده و تلخی که هول فاجعه از دست رفتن یک کودک اتفاق می‌افتد به خودی خود، پس‌زننده می‌باشد و حالا در بستر این داستان پیش‌پاافتاده و بسیار سطحی که خط اصلی روایت در «پیلوت» است، در بعضی از لحظات حتی غیرقابل تحمل می‌نماید.

انگار که زمان در حین تماشای فیلم ایستاده باشد و اصلا جلو نرود. تماشاگر از سادگی و سطحیت عوامانه داستان «پیلوت» حیرت می‌کند و مادام از خودش می‌پرسد چرا چنین داستانی را یک تله فیلم نکرده‌اند.

نگاهی به کامنت‌های کاربران در شبکه‌های اجتماعی:

مهدیه صفایی در توییتر میگه: ” پیلوت، فیلمی اجتماعی که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. پیشنهاد می‌کنم لذت دیدنش را در سینما از دست ندهید.

حسین حیدرزاده در اینستاگرام میگه: فقط جواد عزتی را داشت که می‌شد فیلم را تا آخر ببینی، ورگرنه همچین فیلم درجه یکی هم نیست.

نظر نگارنده:

کارگردان فیلم «پیلوت» که در سی‌وهفتمین جشنواره جهانی فجر به نمایش درآمد با اشاره به محتوای این فیلم سینمایی گفت: ” استراتژی ما این بود فیلمی بسازم که بتواند در کشور‌های خارجی بهتر دیده شود. به همین دلیل این فیلم موضوعی بسیار محلی دارد، اما در کشور‌های خارجی به خوبی پذیرفته و دیده می‌شود.

” به نظر می‌رسد اساسی‌ترین مشکل فیلم «پیلوت» از نظرگاه معیوب کارگردانی می‌آید که بیش از آنکه تمرکز و توجه خود را معطوف به طراحی یک درام درگیر کننده و شخصیت‌هایی چند وجهی و پیچیده نماید، اکران فیلم در جشنواره‌های خارجی را نوعی استراتژی از پیش تصمیم گیری شده می‌داند که با اتکا به تمرکز بر قوانین مردسالار حاکم بر روابط زن و مرد، بتواند اسم و رسمی در جشنواره‌های خارج از کشور برای خود دست و پا کند.

واقعیت این است که اعتبار بسیاری از سینماگران مطرح داخل و خارج از کشور نه از دل استراتژی‌هایی از این دست که از دل خود سینما به دست می‌آید.

کافی است به جای تمرکز بر حرف‌های دهن پرکن و گمراه کننده‌ای، چون «کمدی گروتسک»، کمی هم به فکر اوج و فرود داستان و نمایش تمایلات درونی شخصیت‌ها و روابط آن‌ها با یکدیگر باشیم تا مثلا مسائلی، چون ارتباط عاشقانه میان سعید (جواد عزتی) و خواهر فهیمه، این‌چنین پا درهوا و بی ربط جلوه ننماید.

امتیاز: