دیدنی های بسطام؛ شهر عارفان در مسیر جاده ابریشم

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۶/۰۹/۰۴ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۱۰/۰۲ به‌روزرسانی شده است.}

بسطام شهری دوست‌داشتنی و آرام در هفت کیلومتری شمال‌شرقی شاهرود در استان سمنان است. این شهر خوش آب و هوا به دلیل اینکه زادگاه و مدفن یکی از عارفان بزرگ ایران یعنی بایزید بسطامی است، به یکی از بهترین مقاصد گردشگری عرفانی کشور تبدیل شده است. بسطام شهری با چنارهای تنومند و باغ‌های مصفا است که دیدنی‌های زیادی دارد که دیدن هریک از آن‌ها خالی از لطف نیست.

از آنجایی که دیدنی‌های بسطام فاصله چندانی با یکدیگر ندارد، در سفرتان به این شهر می‌توانید با صرف زمان کوتاهی، از تمام جاذبه‌های دیدنی این شهر دیدن کنید. در ادامه جاهای دیدنی بسطام را به شما معرفی می‌کنیم.

مجموعه بایزید بسطامی

در کتاب‌های تاریخی آمده که اهالی بسطام هیچگاه عاشق نمی‌شوند و اگر هر فرد عاشقی پا به این شهر بگذارد و جرعه‌ای از آب این دیار بنوشد، عشق از دلش بیرون می‌رود. این روایات به عشق «بایزید» که تنها عاشق حق بوده، اشاره دارد که امروزه آرامگاه وی در شهر بسطام قرار گرفته است.

نام اصلی بایزید بسطامی «طیفور بن عیسی بم سروشان» بوده و پدر او از زرتشتیانی بوده که به اسلام روی آورده و مسلمان شده است. از زندگی این عارف به نام مطلب زیادی در دسترس نیست ولی برخی او را سقا و شاگرد امام جعفر صادق (ع) می‌دانند.

هرکدام از بناهای مجموعه بایزید بسطامی جلوه‌گر معماری یک دوره تاریخی متفاوت است

مجموعه بایزید بسطامی یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی شهر بسطام است. وقتی وارد میدان اصلی شهر بسطام می‌شوید، می‌توانید گنبد مخروطی و فیروزه‌ای رنگ این عارف نامدار را تماشا کنید.

این مجموعه از خانقاه یا صومعه بایزید، رواق، منار آجری، مسجد اول بایزید، مسجد دوم بایزید، مسجد ایلخانی، امام‌زاده محمد، گنبد غازان‌خان، ایوان‌غربی، دالان و ایوان الجایتو، حمام، مقبره شاهزاده افغان، مقبره آل‌کرت، موزه عرفان‌شرق و مدرسه شاهرخیه تشکیل شده که هرکدام از آن‌ها مربوط به یک دوره‌ای از تاریخ هستند و دیدن هرکدام از آن‌ها جایگاه خود را دارد.

وقتی وارد مجموعه بایزید بسطامی می‌شوید، گویی به گذشته پا گذاشته‌اید. همین طور فضای آرامش‌بخش همراه با صدای آواز پرندگان، آسمان آبی‌ رنگ، درختان پرپشت و سرسبز و کاشی‌کاری‌های بی‌نظیر، مجموعه‌ای تماشایی با چشم‌اندازی زیبا را پدید آورده که حال خوبی به هر آدمی می‌بخشد.

مدرسه شاهرخیه

مدرسه تاریخی شاهرخیه بسطام از بناهای مجموعه تاریخی بایزید بسطامی به شمار می‌رود. این مدرسه از آثار به‌جای مانده از دوران تیموریان است که در شرق مجموعه بایزید بسطامی قرار گرفته است. مدرسه شاهرخیه در دو طبقه از ۲۸ حجره، مسجد، ایوان و زورخانه تشکیل شده است.

این مدرسه که همواره از آن به‌عنوان مرکزی برای تحصیل استفاده می‌شده، نام خود را از موسس خود یعنی «شاهرخ تیموری» گرفته است. اکنون از مدرسه شاهرخیه به‌عنوان یک حوزه علمیه استفاده می‌شود.

برج کاشانه

برج کاشانه بسطام برج سر به فلک کشیده و زیبایی در جنوب شهر بسطام در جوار مسجد جامع بسطام است. معماری بنا جلوه و شکوه خاصی دارد و شبیه به رصدخانه‌ها به‌صورت  چند وجهی و با گچ‌بری‌ و آجرکاری‌های بسیار زیبا تزیین شده است. ارتفاع این برج نزدیک به بیست متر است و با توجه به کتیبه‌ای که در سر در ورودی آن قرار گرفته، قدمت آن به سال ۷۰۰ هجری قمری بازمی‌گردد.

اهالی بسطام بر این باورند که این برج قبل از اسلام آتشکده زرتشتیان بوده است و بعدها تبدیل به دیده‌بانی شده است. برخی دیگر می‌گویند که قبلا نام اصلی این بنا «غازانه» بوده و متعلق به آثار به‌جای مانده از «غازان خان مغول» است که بعدها به مرور زمان و بدون توجه به اصل آن «کاشانه» نام گرفته است.

مسجد جامع بسطام

مسجد جامع بسطام یکی از زیباترین مساجد تاریخ ایران و یکی از جاهای دیدنی استان سمنان است که قدمت آن به سال ۷۰۶ هجری قمری می‌رسد. این مسجد در جوار برج کاشانه بسطام قرار گرفته و فاصله کمی با مجموعه بایزید بسطامی دارد. ساختمان این مسجد دارای گچبری‌ها و آجرکاری‌های ظریف و بسیار زیبایی است که در زمان خود بسیار تحسین برانگیز بوده و از شاهکارهای معماری به شمار می‌رفته است. تجربیات و نظرهای خود را در خصوص جاذبه‌های گردشگری بسطام با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.