دلیل نگرانی جدی روسیه درباره افغانستان چیست؟

وزیر خارجه روسیه افزود: تروریست های داعشی به دلیل رفتار غیرمسوولانه برخی از مقام های دولت افغانستان، خروج شتاب زده نیروهای ناتو از این کشور بدون این‌که در مورد اجرای اهداف خود در این کشور گزارش دهند، مناطق مختلف افغانستان در وهله اول مناطق شرق این کشور و در مرز کشورهای متحد ما (در آسیای مرکزی) را تحت کنترل خود در می آورند.

وی ادامه داد: ما در کانال های دوجانبه و چارچوب سازمان امنیت جمعی رایزنی هایی را داریم تا کشورهای همسایه در آسیای مرکزی را از این تهدید بسیار جدی دور و در برابر آن دفاع کنیم.   

طالبان اعلام کردند که دو سوم از مرز یکهزار و ۴۰۰ کیلومتری تاجیکستان با افغانستان در درگیری های اخیر افغانستان به دست طالبان افتاده است بنابراین روسها خطر ناامنی به قلمرو کشورهای سازمان پیمان امنیت جمعی بخصوص از ناحیه تروریست های داعشی را جدی می دانند.

چرا روسیه از نفوذ احتمالی داعش در آسیای میانه نگران است؟   

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، مرزهای تاجیکستان و افغانستان توسط مرزبانان روسی محافظت می شد. در سال ۲۰۰۵ میلادی، حفاظت از مرز به طور کامل به حوزه قضایی کمیته حمایت از مرزهای دولتی تاجیکستان منتقل شد و سپس بخش مرزی ارتش فدراسیون روسیه در تاجیکستان به یک گروه مرزی عملیاتی و نه نظامی تبدیل شد.

مرزهای جنوبی تاجیکستان در واقع به عنوان مرزهای جنوبی سازمان پیمان امنیت جمعی شناخته شده است و هر گونه تهدید علیه تاجیکستان تهدید علیه روسیه و و این سازمان تلقی می شود.

سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی یکی از سازمان‌های فعال نظامی و چندمنظوره در حوزهٔ آسیای میانه و قفقاز است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی توان سیاسی، اقتصادی و رزمی فدراسیون روسیه کاهش یافت. روسیه با هدف بالابردن ظرفیت‌ها و متحد نگه داشتنِ کشورهای عضو پیشین، چنین سازمانی را پایه‌گذاری کرد.

حفظ و فراهم‌سازی امنیت کشورهای عضو، مبارزه با تروریسم و جنایات سازمان‌یافته، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و جنگ‌افزار و جابجایی آن در منطقه، مبارزه با تندروی و جدایی‌خواهی، ایجاد پایگاه رزمی در برخی کشورهای عضو به هدف افزایش امنیت اعضا و پیگیری تحولات افغانستان و پیشنهاد راهکارهای مناسب برای حل بحران‌های این کشور مانند جنگ و مواد مخدر از اصلی ترین اهداف سازمان امنیت دسته جمعی اعلام شده است.

روسیه، تاجیکستان، ارمنستان، بلاروس،  قزاقستان، قرقیزستان اعضای اصلی این پیمان نظامی و افغانستان و صربستان هم عضو ناظر هستند.  

بنابراین هزگونه تهدیدی علیه تاجیکستان تهدید به مرزهای سازمان پیمان امنتی جمعی تلقی می شود و از طرفی روسیه حضور داعش در آسیای میانه را خطری برای ایجاد ناامنی در جوار مرزهای اصلی خود می داند.

استقرار بزرگترین پایگاه نظامی نظامی خارج از کشور روسیه در تاجیکستان

اهمیت امنیتی تاجیکستان برای روسیه آنقدر زیاد است که مسکو نه تنها با دوشنبه در قالب سازمان پیمان امنیت جمعی تعهد دارد بلکه بزرگترین پایگاه نظامی خارج از کشور روسیه درتاجیکستان مستقر است.

پایگاه نظامی ۲۰۱ روسیه در تاجیکستان بزرگترین واحد نظامی این کشور خارج از مرزهایش است و تا سال ۲۰۴۲ حق حضور در تاجیکستان را دارد و گفته می شود که هفت هزار سرباز و افسر روسیه در آن مستقر هستند.

اعلام آمادگی روسیه برای مبارزه با هرگونه تهدید برای مرزهای تاجیکستان

روز چهارشنبه هفته گذشته سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت که مسکو آماده است تا از توانایی های پایگاه نظامی خود در تاجیکستان برای اطمینان از امنیت متحدانش در سازمان پیمان امنیت جمعی(CSTO) در رابطه با تهدیدات ناشی از افغانستان و یا تروریست های داعش استفاده کند.

لاوروف در پاسخ به این پرسش که واکنش احتمالی روسیه به بدتر شدن اوضاع در مرز تاجیکستان و افغانستان چه خواهد بود، اعلام کرد که تعهدات مسکو در چارچوب سازمان پیمان امنیت  جمعی به قوت خود باقی است.  او افزود که نمایندگان دبیرخانه سازمان پیمان امنیت دسته جمعی از منطقه مرزی بازدید کرده اند.

وزیر خارجه روسیه گفت: تروریست های داعشی به دلیل رفتار غیرمسوولانه برخی از مقام های دولت افغانستان، خروج شتاب زده نیروهای ناتو از این کشور بدون این‌که در مورد اجرای اهداف خود در این کشور گزارش دهند، مناطق افغانستان در وهله اول مناطق شرق این کشور و در مرز کشورهای متحد ما (در آسیای مرکزی) را تحت کنترل خود در می آورند.

وی ادامه داد: ما در کانال های دوجانبه و چارچوب سازمان امنیت جمعی رایزنی هایی را داریم  تا کشورهای همسایه در آسیای مرکزی را از این تهدید بسیار جدی دور و در برابر آن دفاع کنیم.   

وعده طالبان به مسکو در رابطه با جلوگیری از نفوذ داعش و ابراز تردید روس ها

اواخر هفته گذشته هیات طالبان در سفر به مسکو و نشست با ضمیر کابلوف نماینده رئیس جمهوری روسیه در امور افغانستان، همچنین در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی وعده دادند که به کشورهای همسایه تجاوز نخواهند کرد و به داعش اجازه فعالیت نخواهند داد اما کارشناسان با توجه به عملکرد طالبان درمورد این وعده ها، تردید دارند.

آنها به مسکو آمده بودند تا به دولت روسیه قول دهند که مشکلی برای آنها ایجاد نخواهد شد. ضمن اینکه از خاک افغانستان به هیچ کشور همسایه ای تجاوز نخواهند کرد و به داعش نیز اجازه فعالیت در افغانستان را نیز نمی دهند.

برخی مسوولان و کارشناسان روسی می گویند: احتمال افتادن قدرت به دست طالبان با توجه به اینکه سرزمین های افغانستان به سرعت تحت کنترل آنها در می آید، امروز واقعی تر شده است و کارشناسان با توجه به عملکرد گذشته این گروه در باره وعده هایشان برای اداره افغانستان، عدم تجاوز به کشورهای همسایه و همچنین نفود پیدا نکردن داعش در داخل آنها ابراز تردید می کنند برخی قبول وعده های طالبان را کوته فکرانه می دانند.

گروه طالبان  که از سال ۲۰۰۳ در روسیه به عنوان یک گروه تروریستی اعلام شده است. با تصمیم دادگاه عالی روسیه در ۱۴ فوریه ۲۰۰۳، طالبان به عنوان یک سازمان تروریستی اعلام و  فعالیت آنها در روسیه ممنوع شد.

با این وجود  از سال ۲۰۱۸، نمایندگان این گروه چندین بار در مذاکرات مسکو در مورد حل و فصل درگیری ها در افغانستان شرکت کرده اند. هیات چهار نفره طالبان نیز دو روز پیش مستقیما از دفتر این گروه در قطر برای مذاکره به مسکو آمدند. آنها ضمن انجام نشست هایی با ضمیر کابلوف نماینده رئیس جمهوری روسیه در امور افغانستان و معاون دوم بخش آسیایی وزارت خارحه این کشور، یک کنفرانس مطبوعاتی به سوالات خبرنگاران نیز پاسخ دادند.

طالبان اعلام کرده که طی دو ماه اخیر  بیش از ۱۰۰ شهرستان افغانستان را در تسلط خود در آورده است.

«یوری شویتکین» معاون رئیس کمیته دفاع مجلس روسیه نیز در مورد وعده های نمایندگان طالبان افغانستان مبنی بر عدم تهدید برای قلمرو کشورهای سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) و نپیوستن داعش به آنها ابراز تردید کرد.

شویتکین گفت: «ما در این شرایط نمی توانیم ناظر باشیم. ما باید سریعاً اقدامات پیشگیرانه ای را برای تقویت مرزهای خود انجام دهیم، تمرینات مختلفی را نه تنها در قالب روسیه و تاجیکستان، بلکه به طور مشترک با سایر کشورهای سازمان پیمان امنیت جمعی نیز انجام دهیم.»

310 310